كدخبر: ۵۵۲۱
تاريخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۳۹۱ - ۱۶:۴۲
ارسال به دوستان
نسخه چاپيجایزه پایان‌نامه برتر دکتری علوم سیاسی به یک لاهیجانی رسید
نویسنده کتاب "انقلاب اسلامی و نبرد نمادها" اظهار داشت: تا کنون انقلاب اسلامی ایران از منظر اقتصادی، بینالمللی، روان‌شناختی، طبقاتی، فرهنگی و گفتمانی مورد بررسی قرار گرفته بود و از منظر سمبولیک و نمادین کاری صورت نگرفته بود.
یک پژوهشگر لاهیجانی رتبه نخست رشته علوم سیاسی را در جشنواره پایان‌نامه سال دانشجویی کشور کسب کرد.به گزارش "لاهیگ"، در آیین اختتامیه پانزدهمین دوره جشنواره پایان‌نامه سال دانشجویی کشور که صبح امروز با تقدیر از برگزیدگان 55 پایان‌نامه برتر و همچنین مقام شهید دکتر مجید شهریاری به‌عنوان استاد راهنمای نمونه در پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی انجام شد، پایان‌نامه دکتری مجید استوار حائز رتبه نخست در شاخه علوم سیاسی گروه علوم انسانی شد.
مجید استوار، متولد سال 1356 در لاهیجان، فارغ‌التحصیل دکتری علوم سیاسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت است که پایان‌نامه دکتری وی با عنوان "نقش قدرت نمادین در پیروزی انقلاب اسلامی ایران" به راهنمایی دکتر احمد نقیب‌زاده ـ استاد دانشگاه تهران ـ برای نخستین بار در سطح کشور، انقلاب اسلامی ایران را از بعد نمادین مورد بررسی قرار داده است.
به گزارش "لاهیگ"، همچنین بر بنیاد این پایان‌نامه، به‌تازگی کتاب "انقلاب اسلامی و نبرد نمادها" به قلم مجید استوار در 274 صفحه و با قیمت 7000 تومان با حمایت پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی) و به‌وسیله مؤسسه عروج منتشر و روانه بازار نشر شده است.
این اثر دارای 4 بخش و 11 فصل است. بخش نخست آن به "مباحث نظری" مربوط می‌شود و در دو فصل به "جامعه‌شناسی نمادها" و "قدرت نمادین" پرداخته است.
بخش دوم کتاب به بحث "جهان نمادین ایران" اختصاص دارد که در دو فصل به بررسی "تاریخچه و ابعاد جهان نمادین ایران باستان" و "تاریخچه و ابعاد جهان نمادین اسلامی ـ شیعی" پرداخته و به آن توجه دارد.
"تجدد و گسست در جهان نمادین ایران" عنوان بخش سوم این اثر است که نویسنده در آن طی چهار فصل، "تاریخچه و ابعاد ورود تجدد"، "نقش روشنفکران در همسو‌سازی ایران باستان و تجدد"، "جهان نمادین رضا شاه پهلوی" و "جهان نمادین محمدرضا شاه پهلوی" را مورد بررسی قرار می‌دهد.
بخش چهارم کتاب نیز به "شکل‌گیری انقلاب اسلامی" اختصاص دارد که در سه فصل، "نقش روشنفکران در شکل‌گیری جهان نمادین اسلامی ـ شیعی"، "نقش روحانیان در شکل‌گیری جهان نمادین اسلامی ـ شیعی" و "نبرد نمادها و پیروزی انقلاب اسلامی" را مورد بررسی قرار داده است.
در همین ارتباط، نویسنده کتاب "انقلاب اسلامی و نبرد نمادها" در گفت‌وگو با "لاهیگ" اظهار داشت: تا کنون انقلاب اسلامی ایران از منظر اقتصادی، بینالمللی، روان‌شناختی، طبقاتی، فرهنگی و گفتمانی مورد بررسی قرار گرفته بود و از منظر سمبولیک و نمادین کاری صورت نگرفته بود.
دکتر مجید استوار افزود: افسانه نجمآبادی، حامد الگار، آصف حسین، الیویه روا، ژان پیر دیگارد، فرخ مشیری، حمید عنایت، نیکی. آر. کدی، علیرضا شیخ‌الاسلامی و تدا اسکاچپل درپی نشان دادن ریشههای فکری و فرهنگی انقلاب اسلامی بودند. یرواند آبراهامیان از منظر سیاسی، اقتصادی و فرد هالیدی و جان فوران نیز از رهیافتی طبقاتی موضوع وابستگی را در وقوع انقلاب اسلامی مؤثر می‌دانند. منصور معدل با تحلیلی گفتمانی و طبقاتی و سید محمدعلی حسینی‌زاده، محمدرضا تاجیک و علیاصغر سلطانی نیز با تحلیل گفتمانی به شکل‌گیری انقلاب ایران پرداخته‌اند.
وی اضافه کرد: از منظر روان‌شناختی نیز کسانی همچون ماروین زونیس ویژگی‌های ضعف شخصیتی شاه را از علل پیروزی انقلاب اسلامی معرفی کردهاند و سرانجام از منظر اقتصادی، محمدعلی همایون کاتوزیان ریشههای انقلاب ایران را در استبداد نفتی و شبه تجدد و نفی غیرنقادانه سنتها و ارزشها جست‌وجو می‌کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت خاطرنشان کرد: دیدگاه‌های اقتصادی، فرهنگی، روان‌شناختی، طبقاتی و گفتمانی به تنهایی نمیتواستند تبیین‌کننده انقلاب ایران باشند. انقلاب اسلامی ایران رخداد بی‌نظیری بود که انبوه نشانه‌ها و نمادها را به ارمغان آورد و باعث شد بسیاری از تحلیلگران، از جمله "اسکاچپول" از ضدیت با رمزگان و نمادهای تأثیرگذار در انقلاب دست برداشته و بر تأثیر عناصر فرهنگی، دینی و نمادین در انقلاب اذعان نمایند. بنابراین تحلیل انقلاب اسلامی ایران با استفاده از دستاوردهای فلسفه و جامعه‌شناسی نیازی بود که تا کنون برآورده نشده بود و این کتاب سعی می‌کند این وجه از زندگی ایرانیان را در دنیای سمبولیک مورد شناسایی قرار دهد و با اتکاء به نظر "پیر بوردیو" ـ جامعه‌شناس فرانسوی ـ نشان دهد که انقلاب اسلامی ایران از ابعادی نمادین برخوردار است.
وی گفت: بر مبنای اندیشه بوردیو، نمادهای اسلامی ـ شیعی، نظیر عزاداری‌ها، رهبری امام معصوم و تولید مفاهیمی چون شهادت و ابوذر مربوط به مباحث فرهنگی نیست، بلکه ماهیتاً نمادین است. از همین منظر، در پژوهش حاضر تلاش شد با بهره‌گیری از اندیشه‌های بوردیو درخصوص سرمایه نمادین و قدرت سمبولیک توضیح داده شود که چرا در روند شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران نیازی به کاربرد خشونت فیزیکی نبود و وجود سرمایه و قدرت نمادین، رهبران آن را از چنان مشروعیتی برخوردار کرده بود که کاربست خشونت را منتفی می‌ساخت.
نویسنده کتاب "انقلاب اسلامی و نبرد نمادها"، انقلاب اسلامی ایران را در درجه اول مبتنی بر نبرد نمادها دانست و افزود: در یک‌سو، نمادهای اسلامی برگرفته از فرهنگ بومی و در سوی دیگر، نمادهای باستانی و غربگرایانه که در مقابل یکدیگر صف‌آرایی کردند. درنتیجه نبرد در عرصه قدرت نمادین جریان یافت و به پیروزی انقلاب اسلامی ایران انجامید.
استوار با اشاره به این‌که قدرت نمادین مد نظر بوردیو، قدرتی است که فقط با همدستی کسانی که آن را تحمل می‌کنند و نمی‌خواهند بدانند و کسانی که آن را اعمال می‌کنند و نمی‌خواهند بدانند، اعمال می‌شود، تصریح کرد: به واقع قدرت سمبولیک قدرتی است که با تولید باور مورد نظر در انسان سبب می‌شود که نحوه دیدن و درک دنیا همان ادراکی باشد که این قدرت می‌گوید. از نگاه وی، امام خمینی(ره) واجد این قدرت بود و با به‌کارگیری نمادهای اسلامی و شیعی که توسط هیأت‌های عالی نمادساز، یعنی روشنفکران ساخت یافته بود، توانست در مقابل رژیم پهلوی و محمدرضا شاه به پیروزی برسد و با ایجاد باوری جدید نزد ذهنیت ایرانیان، به قدیس‌ترین رهبر تبدیل شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب را بررسی سیر تاریخی نمادهای ایرانی و اسلامی ـ شیعی و همچنین تجدد در ایران و این سه جهان نمادین را در شکل‌گیری ذهنیت نمادین ایرانیان مؤثر ارزیابی کرد و گفت: بررسی جنبش مشروطه، گسست در جهان نمادین ایران و نگاهی جدید به دوره رضا شاه و همچنین واکاوی روشنفکران ایرانی از عصر مشروطه تا انقلاب اسلامی، از دیگر نوآوری‌های این کتاب است که خواندن آن را لذت‌بخش می‌سازد.
مطالب مرتبط
