كدخبر: ۴۹۸۷
تاريخ انتشار: ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۱ - ۱۷:۲۰
ارسال به دوستان
نسخه چاپيقرارگاه فرهنگی گیلان؛ موازی‌کاری یا تقابل؟!
حسين لطفی
"شورای فرهنگ عمومی بیش از بیست سال است که تشکیل شده و مبدع و ایده‌‌پرداز ایجاد آن هم، شخص رهبر معظم انقلاب بودند. ایشان در زمانی که رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی بودند، این ضرورت را احساس کردند که لازم است مجموعه‌‌ای بیاید و برای فرهنگ عمومی جامعه فکر کند."1
"شورای فرهنگ عمومی در واقع برای برنامهریزی، هماهنگی، نظارت، هدایت و مدیریت فرهنگ عمومی جامعه ایجاد شد. معتقدم شورای فرهنگ عمومی در تمام مدت بیش از بیست سال عمرش، شورایی فعال، هوشیار و اثرگذار در حوزه فرهنگ عمومی بوده است."2
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 581 مورخ 29 فروردین 1385، آیین‌نامه شورای فرهنگ عمومی استان‌ها را در (12) ماده و (6) تبصره تصویب کرد.2
این آیین‌نامه، علاوه بر مقدمه، در ماده یک، وظایف شورای فرهنگ عمومی استان را در سه بخش:
الف) شناخت و اطلاع از وضع فرهنگ عمومی در (5) بند
ب) اصلاح و ارتقاء فرهنگ عمومی در (4) بند
ج) نظارت و پیگیری مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و تصمیمات شورای فرهنگ عمومی کشور در (2) بند به روشنی مشخص کرد.
جالب است که بدانیم این آیین‌نامه در ماده (2) خود، اعضای شورای فرهنگ عمومی استان را به این شرح تعیین نموده است: 1- امام جمعه مرکز استان به عنوان رئیس شورا، 2- استاندار به عنوان نائب رئیس شورا، 3- رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان، 4- مدیرکل سازمان صدا و سیمای مرکز استان، 5- یک نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی استان به انتخاب مجمع نمایندگان استان، 6- یک نفر از رؤسای دانشگاه‌های مرکز استان به انتخاب مجمع رؤسای دانشگاه‌های مرکز استان، 7- رئیس سازمان آموزش و پرورش استان، 8- مدیرکل اطلاعات استان، 9- مدیرکل تربیت بدنی استان، 10- رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان، 11- شهردار مرکز استان، 12- فرمانده نیروی انتظامی مرکز استان، 13- فرمانده نیروی مقاومت بسیج مرکز استان، 14- رئیس جهاد دانشگاهی مرکز استان، 15- رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان، 16- رئیس کل دادگستری استان، 17- مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان که مسئولیت دبیری شورا را نیز عهده‌دار است، 18- یک نفر از رؤسای نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌های استان به انتخاب مجمع نهاد نمایندگی استان، 19- مسئول دفتر نمایندگی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه استان، 20- مسئول دفتر رسیدگی به امور مساجد استان یا یک نفر از ائمه جماعات فعال به پیشنهاد امام جمعه، 21- یک نفر از ارباب جراید استان به پیشنهاد مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و تأیید شورای فرهنگ عمومی استان، 22- سه نفر از شخصیت‌های معتبر فرهنگی و هنری استان (حداقل یک نفر از خواهران) به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی استان.
این ماده طی سه تبصره به ترتیب درخصوص چگونگی و مدت عضویت، نحوه صدور احکام اعضاء و دعوت از اعضای دیگر برحسب ضرورت را نیز روشن و در تبصره (4) خود، حضور اعضای حقوقی شورای فرهنگ عمومی استان در جلسات را الزامی و حضور نماینده آنان را مورد قبول ندانسته است.
در ماده (3) طی چهار بند وظایف دبیرخانه و در مواد بعدی، غیرقابل ادغام بودن این شورا، تشکیل شورای فرهنگ عمومی شهرستان با دو تبصره، مجاری تصویب و ابلاغ مصوبات، نحوه برقراری ارتباط با شورای فرهنگ عمومی کشور، حیطه اختیارات، مسیر تعیین بودجه و اعتبار سالانه و وظایف اعضاء را تعریف و در مورخ 17 خرداد 1389 اعلام عمومی نموده است.
با توجه به این‌که شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد توجه حضرت امام خمینی(ره) و متعاقب آن، مقام معظم رهبری است و شورای فرهنگ عمومی از ابداعات رهبری و دارای آیین‌نامه مدون است، مع‌الأسف مدتی است تحرکاتی در مقابله با این نهاد بزرگ فرهنگی در کشور آغاز و برای اولین بار در اصفهان چیزی به نام "قرارگاه فرهنگی" تشکیل شد.
علی‌رغم این‌که قرارگاه فرهنگی در اصفهان یک تجربه ناموفق بوده، تا جایی که دبیر قرارگاه فرهنگی جنگ نرم اصفهان اقدام به استعفا نموده است،3 ولی استاندار گیلان برای احیای این پدیده نوظهور، طی سفر یک روزه به اصفهان4 و انجام مذاکره در این‌باره و جذب یک مشاور پروازی پاره وقت اصفهانی، نسبت به اعتلای این طرح اقدام نمود تا جایی که سایت قرارگاه فرهنگی اصفهان اعلام کرد: "مقرر شد استان گیلان با همکاری، مشارکت و مشاوره قرارگاه فرهنگی استان اصفهان به روش کارگاهی به بهره‌گیری و انتقال این تجربیات و دانش حاصله نسبت به راه‌اندازی قرارگاه فرهنگی استان گیلان اقدام نماید."
یک ماه پس از انجام این دیدار، استاندار گیلان در یک اقدام شتاب‌زده اعلام کرد: "ظرف 72 ساعت آینده شورای راه‌اندازی قرارگاه فرهنگی گیلان معرفی خواهد شد... مهدی سعادتی در این جلسه بر ضرورت تشکیل قرارگاه فرهنگی در استان تأکید نمود و افزود: به منظور مدیریت، هدایت و همچنین هم‌افزایی و بهره‌مندی بیشتر از توانایی فرهنگی استان، تشکیل قرارگاه فرهنگی در استان ضروری است... استاندار گیلان تصریح کرد: تمامی نیروها و امکانات فرهنگی و توان مجموعه دستگاه‌های فرهنگی استان تحت مدیریت و هدایت قرارگاه فرهنگی استان خواهد بود تا انشاء‌الله اقدامات ارزشمند و مؤثری در این راستا شکل گیرد."4
از تلاش‌های یک ماهه دست‌اندرکاران این پدیده چنین برمی‌آید که تشکیل "قرارگاه فرهنگی" برای دولتمردان استان از چنان اهمیت بالایی برخوردار بوده که استاندار گیلان با سفر یک روزه برای این کار به اصفهان و تمهید مقدمات لازم اعلام نماید: "در سفر رئیس جمهور به گیلان پیشنهاد دادیم تا این الگو به صورت کشوری درآید و در استان‌های دیگر اجرا شود."5
با توجه به شتاب مدیر ارشد استان به ایجاد قرارگاه فرهنگی، سئوالاتی در اذهان متبادر می‌شود که به راحتی از کنار آن نمی‌توان گذشت. به عنوان مثال:
1- وقتی بنا به خواست و دستور رهبری، نهاد بزرگی تحت عنوان "شورای فرهنگ عمومی" با شرح وظایف و اختیارات و اعضای مشخص وجود دارد، قرارگاه فرهنگی چه معنی دارد؟
2- علی‌رغم این‌که شورای فرهنگ عمومی با عضویت 21 نهاد، سازمان و اداره فرهنگی و ورزشی و ... اثرگذار و ۳ شخصیت معتبر فرهنگی و هنری استان و تمام ادارات و نهادها و سازمان‌های ذکر نشده در قالب کارگروه برای مهندسی فرهنگی تشکیل شده است، قرارگاه فرهنگی چه اقداماتی فراتر از وظایف شورا می‌خواهد انجام دهد؟
3- آیا در حالت خوش‌بینانه، کار قرارگاه فرهنگی موازی‌کاری و در حالت بدبینانه، در تقابل با شورای فرهنگ عمومی نیست؟
4- چه ایرادی دارد شورای فرهنگ عمومی استان‌ها با محوریت نماینده ولی فقیه در استان و ائمه جمعه در شهرستان‌‌ها و استاندار و فرمانداران به عنوان معاون شورا باشند؟ حتماً شورای عالی انقلاب فرهنگی که از نخبگان کشور تشکیل شده است، دلایلی برای این تصمیم خود داشته که مورد موافقت مقام معظم رهبری قرار گرفته است!
5- به نقل از استاندار گیلان اعلام می‌شود: "وی با بیان این‌که کارکردهای فرهنگی علاوه بر امکانات مادی نیازمند اندیشه و بصیرت است، افزود: درک درست از شرایط با تکیه بر نیروی کارآمد می‌تواند اهداف پیش‌بینی شده را تحقق بخشد."6 آیا ادارات با توجه به روزمرگی حاکم بر آن‌ها می‌توانند تأمین‌کننده "اندیشه و بصیرت" برای مردم باشند؟!
6- از اظهارنظر مدیرکل اجتماعی استانداری چنین استنباط می‌شود که دلیل غیبت استاندار، یا اعزام معاون و یا غیبت هر دو در جلسات شورای فرهنگ عمومی و تلاش وافر وی در تشکیل قرارگاه فرهنگی، با موضوع واحد و اعضای یکسان و با اندکی تفاوت ثابت و متغیر با شورای فرهنگ عمومی، غیرقابل تحمل بودن ریاست نماینده ولی فقیه و ائمه جمعه باشد!؟ "وی استاندار را فرمانده قرارگاه فرهنگی گیلان معرفی کرد و گفت: قرارگاه فرهنگی نشأت گرفته از منویات مقام معظم رهبری است"؟!7
7- اصلاً قرارگاه چیست و دستور رهبری در این زمینه اشاره به چه نهادی است؟ اگر تابع ولایت هستیم و رهنمودهای رهبر را فصل‌الخطاب و خود را ملزم به اجرای منویات رهبری می‌دانیم، پس کلام رهبری نیز باید حسن ختام همه امور، به‌ویژه فرهنگی باشد که فرمودند:
الف) "در عرصه تهاجم پیچیده و فراگیر فرهنگ جبهه استکبار بر ضد نظام اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی همچون یک قرارگاه اصلی، وظیفه سیاستگذاری راهبردی و هدایت دستگاه‌ها و مراکز تأثیرگذار فرهنگی و بخش‌های اجرایی را برعهده دارد."8
ب) "شورای عالی انقلاب فرهنگی از نهادهای قانونی و قطعی نظام، و مصوبات آن لازم‌الاجراست."9
ج) "تضمین اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، حضور رؤسای سه قوه در این شوراست و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی همواره باید به سرعت ابلاغ شود."10
پی‌نوشت:
1- سید مرتضی مفیدنژاد، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری (www.khamenei.ir)
2- سایت شورای فرهنگ عمومی کشور
3- خبرگزاری فارس، 6 مهر 1390
4- قرارگاه فرهنگی استان گیلان، 6 آبان 1390
5 و 6- خبرگزاری دانشجو، 27 اسفند 1390
7- خبرگزاری فارس، 28 آبان 1390
8 و 9 و 10- پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، 23 خرداد 1390
"شورای فرهنگ عمومی در واقع برای برنامهریزی، هماهنگی، نظارت، هدایت و مدیریت فرهنگ عمومی جامعه ایجاد شد. معتقدم شورای فرهنگ عمومی در تمام مدت بیش از بیست سال عمرش، شورایی فعال، هوشیار و اثرگذار در حوزه فرهنگ عمومی بوده است."2
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 581 مورخ 29 فروردین 1385، آیین‌نامه شورای فرهنگ عمومی استان‌ها را در (12) ماده و (6) تبصره تصویب کرد.2
این آیین‌نامه، علاوه بر مقدمه، در ماده یک، وظایف شورای فرهنگ عمومی استان را در سه بخش:
الف) شناخت و اطلاع از وضع فرهنگ عمومی در (5) بند
ب) اصلاح و ارتقاء فرهنگ عمومی در (4) بند
ج) نظارت و پیگیری مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و تصمیمات شورای فرهنگ عمومی کشور در (2) بند به روشنی مشخص کرد.
جالب است که بدانیم این آیین‌نامه در ماده (2) خود، اعضای شورای فرهنگ عمومی استان را به این شرح تعیین نموده است: 1- امام جمعه مرکز استان به عنوان رئیس شورا، 2- استاندار به عنوان نائب رئیس شورا، 3- رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان، 4- مدیرکل سازمان صدا و سیمای مرکز استان، 5- یک نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی استان به انتخاب مجمع نمایندگان استان، 6- یک نفر از رؤسای دانشگاه‌های مرکز استان به انتخاب مجمع رؤسای دانشگاه‌های مرکز استان، 7- رئیس سازمان آموزش و پرورش استان، 8- مدیرکل اطلاعات استان، 9- مدیرکل تربیت بدنی استان، 10- رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان، 11- شهردار مرکز استان، 12- فرمانده نیروی انتظامی مرکز استان، 13- فرمانده نیروی مقاومت بسیج مرکز استان، 14- رئیس جهاد دانشگاهی مرکز استان، 15- رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان، 16- رئیس کل دادگستری استان، 17- مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان که مسئولیت دبیری شورا را نیز عهده‌دار است، 18- یک نفر از رؤسای نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌های استان به انتخاب مجمع نهاد نمایندگی استان، 19- مسئول دفتر نمایندگی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه استان، 20- مسئول دفتر رسیدگی به امور مساجد استان یا یک نفر از ائمه جماعات فعال به پیشنهاد امام جمعه، 21- یک نفر از ارباب جراید استان به پیشنهاد مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و تأیید شورای فرهنگ عمومی استان، 22- سه نفر از شخصیت‌های معتبر فرهنگی و هنری استان (حداقل یک نفر از خواهران) به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی استان.
این ماده طی سه تبصره به ترتیب درخصوص چگونگی و مدت عضویت، نحوه صدور احکام اعضاء و دعوت از اعضای دیگر برحسب ضرورت را نیز روشن و در تبصره (4) خود، حضور اعضای حقوقی شورای فرهنگ عمومی استان در جلسات را الزامی و حضور نماینده آنان را مورد قبول ندانسته است.
در ماده (3) طی چهار بند وظایف دبیرخانه و در مواد بعدی، غیرقابل ادغام بودن این شورا، تشکیل شورای فرهنگ عمومی شهرستان با دو تبصره، مجاری تصویب و ابلاغ مصوبات، نحوه برقراری ارتباط با شورای فرهنگ عمومی کشور، حیطه اختیارات، مسیر تعیین بودجه و اعتبار سالانه و وظایف اعضاء را تعریف و در مورخ 17 خرداد 1389 اعلام عمومی نموده است.
با توجه به این‌که شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد توجه حضرت امام خمینی(ره) و متعاقب آن، مقام معظم رهبری است و شورای فرهنگ عمومی از ابداعات رهبری و دارای آیین‌نامه مدون است، مع‌الأسف مدتی است تحرکاتی در مقابله با این نهاد بزرگ فرهنگی در کشور آغاز و برای اولین بار در اصفهان چیزی به نام "قرارگاه فرهنگی" تشکیل شد.
علی‌رغم این‌که قرارگاه فرهنگی در اصفهان یک تجربه ناموفق بوده، تا جایی که دبیر قرارگاه فرهنگی جنگ نرم اصفهان اقدام به استعفا نموده است،3 ولی استاندار گیلان برای احیای این پدیده نوظهور، طی سفر یک روزه به اصفهان4 و انجام مذاکره در این‌باره و جذب یک مشاور پروازی پاره وقت اصفهانی، نسبت به اعتلای این طرح اقدام نمود تا جایی که سایت قرارگاه فرهنگی اصفهان اعلام کرد: "مقرر شد استان گیلان با همکاری، مشارکت و مشاوره قرارگاه فرهنگی استان اصفهان به روش کارگاهی به بهره‌گیری و انتقال این تجربیات و دانش حاصله نسبت به راه‌اندازی قرارگاه فرهنگی استان گیلان اقدام نماید."
یک ماه پس از انجام این دیدار، استاندار گیلان در یک اقدام شتاب‌زده اعلام کرد: "ظرف 72 ساعت آینده شورای راه‌اندازی قرارگاه فرهنگی گیلان معرفی خواهد شد... مهدی سعادتی در این جلسه بر ضرورت تشکیل قرارگاه فرهنگی در استان تأکید نمود و افزود: به منظور مدیریت، هدایت و همچنین هم‌افزایی و بهره‌مندی بیشتر از توانایی فرهنگی استان، تشکیل قرارگاه فرهنگی در استان ضروری است... استاندار گیلان تصریح کرد: تمامی نیروها و امکانات فرهنگی و توان مجموعه دستگاه‌های فرهنگی استان تحت مدیریت و هدایت قرارگاه فرهنگی استان خواهد بود تا انشاء‌الله اقدامات ارزشمند و مؤثری در این راستا شکل گیرد."4
از تلاش‌های یک ماهه دست‌اندرکاران این پدیده چنین برمی‌آید که تشکیل "قرارگاه فرهنگی" برای دولتمردان استان از چنان اهمیت بالایی برخوردار بوده که استاندار گیلان با سفر یک روزه برای این کار به اصفهان و تمهید مقدمات لازم اعلام نماید: "در سفر رئیس جمهور به گیلان پیشنهاد دادیم تا این الگو به صورت کشوری درآید و در استان‌های دیگر اجرا شود."5
با توجه به شتاب مدیر ارشد استان به ایجاد قرارگاه فرهنگی، سئوالاتی در اذهان متبادر می‌شود که به راحتی از کنار آن نمی‌توان گذشت. به عنوان مثال:
1- وقتی بنا به خواست و دستور رهبری، نهاد بزرگی تحت عنوان "شورای فرهنگ عمومی" با شرح وظایف و اختیارات و اعضای مشخص وجود دارد، قرارگاه فرهنگی چه معنی دارد؟
2- علی‌رغم این‌که شورای فرهنگ عمومی با عضویت 21 نهاد، سازمان و اداره فرهنگی و ورزشی و ... اثرگذار و ۳ شخصیت معتبر فرهنگی و هنری استان و تمام ادارات و نهادها و سازمان‌های ذکر نشده در قالب کارگروه برای مهندسی فرهنگی تشکیل شده است، قرارگاه فرهنگی چه اقداماتی فراتر از وظایف شورا می‌خواهد انجام دهد؟
3- آیا در حالت خوش‌بینانه، کار قرارگاه فرهنگی موازی‌کاری و در حالت بدبینانه، در تقابل با شورای فرهنگ عمومی نیست؟
4- چه ایرادی دارد شورای فرهنگ عمومی استان‌ها با محوریت نماینده ولی فقیه در استان و ائمه جمعه در شهرستان‌‌ها و استاندار و فرمانداران به عنوان معاون شورا باشند؟ حتماً شورای عالی انقلاب فرهنگی که از نخبگان کشور تشکیل شده است، دلایلی برای این تصمیم خود داشته که مورد موافقت مقام معظم رهبری قرار گرفته است!
5- به نقل از استاندار گیلان اعلام می‌شود: "وی با بیان این‌که کارکردهای فرهنگی علاوه بر امکانات مادی نیازمند اندیشه و بصیرت است، افزود: درک درست از شرایط با تکیه بر نیروی کارآمد می‌تواند اهداف پیش‌بینی شده را تحقق بخشد."6 آیا ادارات با توجه به روزمرگی حاکم بر آن‌ها می‌توانند تأمین‌کننده "اندیشه و بصیرت" برای مردم باشند؟!
6- از اظهارنظر مدیرکل اجتماعی استانداری چنین استنباط می‌شود که دلیل غیبت استاندار، یا اعزام معاون و یا غیبت هر دو در جلسات شورای فرهنگ عمومی و تلاش وافر وی در تشکیل قرارگاه فرهنگی، با موضوع واحد و اعضای یکسان و با اندکی تفاوت ثابت و متغیر با شورای فرهنگ عمومی، غیرقابل تحمل بودن ریاست نماینده ولی فقیه و ائمه جمعه باشد!؟ "وی استاندار را فرمانده قرارگاه فرهنگی گیلان معرفی کرد و گفت: قرارگاه فرهنگی نشأت گرفته از منویات مقام معظم رهبری است"؟!7
7- اصلاً قرارگاه چیست و دستور رهبری در این زمینه اشاره به چه نهادی است؟ اگر تابع ولایت هستیم و رهنمودهای رهبر را فصل‌الخطاب و خود را ملزم به اجرای منویات رهبری می‌دانیم، پس کلام رهبری نیز باید حسن ختام همه امور، به‌ویژه فرهنگی باشد که فرمودند:
الف) "در عرصه تهاجم پیچیده و فراگیر فرهنگ جبهه استکبار بر ضد نظام اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی همچون یک قرارگاه اصلی، وظیفه سیاستگذاری راهبردی و هدایت دستگاه‌ها و مراکز تأثیرگذار فرهنگی و بخش‌های اجرایی را برعهده دارد."8
ب) "شورای عالی انقلاب فرهنگی از نهادهای قانونی و قطعی نظام، و مصوبات آن لازم‌الاجراست."9
ج) "تضمین اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، حضور رؤسای سه قوه در این شوراست و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی همواره باید به سرعت ابلاغ شود."10
پی‌نوشت:
1- سید مرتضی مفیدنژاد، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری (www.khamenei.ir)
2- سایت شورای فرهنگ عمومی کشور
3- خبرگزاری فارس، 6 مهر 1390
4- قرارگاه فرهنگی استان گیلان، 6 آبان 1390
5 و 6- خبرگزاری دانشجو، 27 اسفند 1390
7- خبرگزاری فارس، 28 آبان 1390
8 و 9 و 10- پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، 23 خرداد 1390
www.guilanian.ir
نظرات بینندگان:
نماینده روزنامه‌نگاران در شورا زیر نظر حاج قربانی کیست؟