با حمایت ملت و دولت نیاز به واردات کاهش مییابد
قاچاق بیش از ۴۵ هزار تن چای به کشور
به تازگی در خبرها آمده یک شرکت آفریقایی، پیشبینی کرده که پس از لغو تحریمها و تا سال ۲۰۱۹، واردات چای از شرق آفریقا به ایران ۶ برابر خواهد شد.
چای نخستین نوشیدنی پرطرفدار در ایران است. این نوشیدنی همچنین نام پرطرفدار جهانی را با خود حمل میکند. به تازگی در خبرها آمده یک شرکت آفریقایی، پیشبینی کرده که پس از لغو تحریمها و تا سال ۲۰۱۹، واردات چای از شرق آفریقا به ایران ۶ برابر خواهد شد.
به گزارش "لاهیگ" به نقل از "صمت"، ایران خود تولیدکننده چای مرغوب و باکیفیت است، اما در حال حاضر درصد بالایی از نیاز کشور را با واردات تأمین میکند. پس از لغو تحریمها نیز این امکان وجود دارد که با افزایش ارتباطات تجاری جهانی، این میزان واردات افزایش یابد.
رئیس سازمان چای کشور اما اعلام و پیشبینی شرکت آفریقایی را در حد اعلام نظر شخصی برشمرده و اظهار میکند: این که شرکت یا اتحادیهای، پیشبینی صادرات به کشوری را داشته باشد، به این معنا نیست که آن پیشبینی به تحقق خواهد پیوست.
وضعیت کنونی تولید و صادرات چای در کشور و همینطور میزان نیاز به واردات بر اساس مصرف داخلی موضوعی است که محمدولی روزبهان در گفتوگو با "صمت" درباره آن میگوید: حدود ۱۵ تا ۲۰ سال پیش، سالانه بیش از ۷۰ هزار تن چای خشک در کشور تولید میشد. این مقدار در سال جاری به حدود ۱۹ هزار و ۶۰۰ تن رسیده، درحالی که مصرف چای کشور در سال حدود ۱۰۵ هزار تن است.
وی با بیان این که با توجه به آمار اشاره شده، کشور سالانه نیاز به واردات حدود ۸۵ هزار تن چای خارجی دارد، اظهار میکند: چای پس از آب پرمصرفترین نوشیدنی در کشور و همینطور یک نوشیدنی پرطرفدار در جهان است و در سبد غذایی روزانه مردم کشورمان نقش به سزایی دارد.
آمار ورود چای قاچاق به کشور نیز قابل توجه بوده و مقدار آن نزدیک به میزان واردات رسمی و حتی بیش از آن برآورد شده است. در همین زمینه، روزبهان با بیان این که سال گذشته، بین ۴۰ تا ۴۵ هزار تن چای از مبادی رسمی وارد کشور شده است، خاطرنشان میکند: برآوردها حاکی از این است که به همین میزان نیز چای به صورت قاچاق و از مبادی غیررسمی وارد شده باشد.
بیشترین چای مصرفی کشور از هندوستان وارد میشود؛ این را رئیس سازمان چای کشور گفته و در ادامه میافزاید: مقدار ناچیزی نیز از سریلانکا و برخی کشورهای آفریقایی وارد میشود. چای قاچاق هم از مرزهای غربی و شرقی وارد شده و بیشتر آن ها محصولات هند و سیلان هستند.
وی با بیان این که به مردم توصیه میشود که چای تولید داخل با مجوز وزارت بهداشت را مصرف کنند، میگوید: متأسفانه چایهای قاچاق ممکن است از دو قابلیت عطر و رنگ مناسب برخوردار باشد، اما این دو ویژگی به راحتی میتواند دستکاری شده و در تولید محصول تقلبی به کار برود. بهطور مثال، میتوان به کاربرد مواد رنگی غیرمجاز در چایهای قاچاق که با نام و نشان (برند)های مشهور وارد میشوند، اشاره کرد که کنترلی نیز بر سلامت آن ها انجام نمیشود.
روزبهان در ادامه با بیان این که سالانه حدود ۸ تا ۱۰ هزار تن از چای تولیدی ایران به کشورهای همسایه، از جمله عراق، افغانستان و روسیه صادر میشود، اظهار میکند: مقدار زیاد این محصول به صورت فله و کمتر به صورت بستهبندی صادر میشود.
وی با اشاره به این که چای مصرفی کشور را چای مرغوب و باکیفیت و بدون اسانس و مواد شیمیایی تشکیل میدهد، بیان میکند: در عرصه صادرات نیز باید به دنبال بازارهای صادراتی جدید باشیم.
رئیس سازمان چای کشور همچنین با اشاره به تولید چای ارگانیک در کشور که میتواند در سالهای آینده به منظور صادرات نیز مورد توجه قرار گیرد، تصریح میکند: تولید چای با دو روش ارگانیک نامیده میشود؛ یک روش آن تولید بدون استفاده از سم و روش دیگر بدون استفاده از کود شیمیایی است. روش تولیدی که بسیار برای سلامتی خطرساز است، استفاده از سم است. چایهای تولیدی صددرصد ارگانیک آن هایی هستند که در تولیدشان به هیچ وجه از کود شیمیایی و سم استفاده نمیشود که تولید این نوع چای در کشور ناچیز است.
رئیس سازمان چای کشور همچنین ادامه میدهد: هیچ چایی در کشور تولید نمیشود که در آن از سم استفاده شود، اما درباره استفاده از کود، به دلیل گرانی نوع حیوانی آن، بیشتر کشاورزان از کود شیمیایی استفاده میکنند.
واردات جایگزین تولید داخل شد
چای جزء محصولات مهم کشاورزی گیلان است و حدود ۹۰ درصد چای کشور در این استان تولید میشود. اما چرا با ظرفیت فراوانی که در کشور برای کشت این محصول پرمصرف وجود دارد، حدود ۸۰ درصد چای مصرفی وارد میشود؟
بر اساس گزارشها، پرداخت نشدن به موقع مطالبات چایکاران از سوی دولت و نبود برنامه مشخص برای احیای باغات چای، واردات بیرویه چای، خشکسالی و کمبود بارندگی و انجام نشدن به موقع تعهدات در صدر عوامل مخرب محصول چای گیلان قرار دارند.
رئیس اتحادیه چایکاران کشور در اینباره با بیان این که میزان تولید چای کشور در برابر مصرف ناچیز شده به "صمت" میگوید: در سالهای اخیر به علت بیتوجهی و حمایت نکردن دولتهای پیشین، تولید چای از ۷۰ هزار تن در سال به ۱۹ هزار تن کاهش یافته است.
هوسمی در ادامه اظهار میکند: بر اساس برآورد سازمان استاندارد، میزان مصرف چای کشور سالانه ۱۲۶ هزار و ۵۰۰ تن تا ۱۳۰ هزار تن است. در نتیجه، واردات چای به کشور امری اجتنابناپذیر است و باید سالانه حداقل ۱۰۰ هزار تن چای وارد شود تا به اضافه تولید داخل کفاف مصرف را بدهد.
اما این که محصول مورد نیاز کشور چگونه و از کجا و آیا با اطلاع دولت و مقامات مسئول وارد میشود یا رانتخواران و قاچاقچیان به صورت غیرقانونی اقدام به واردات میکنند، مسائلی است که باید بررسی شود؛ این را رئیس اتحادیه چایکاران کشور گفته و در ادامه با اشاره به این که مشخص شدن این مسأله که چه میزان از واردات بهطور قانونی انجام شده و چه میزان قاچاق میشود، امری مهم است، خاطرنشان میکند: در سالهای گذشته ـ سالهای 1368 تا 1389 ـ سالانه بین ۵۰ تا ۷۰ هزار تن چای در کشور تولید و بخش اعظم مصرف کشور از این محل تأمین میشد.
وی با اشاره به این که نوع چای تولیدی ایران در دنیا کمنظیر است، میگوید: سودآوری کلان قاچاق چای به کشور سبب شده که میزان ورود آن از واردات رسمی پیشی بگیرد.
هوسمی با بیان این که بیشترین میزان واردات چای از کشورهای هند و سریلانکاست، میافزاید: بیمهری که در سالهای اخیر نسبت به چای تولید داخل روا داشته شد، سبب شد که برای تأمین نیاز داخل مجبور باشیم بیش از گذشته به واردات تکیه کنیم.
گفتنی است، در صورت توجه دوباره به احیای باغات و افزایش تولید چای در کشور و همینطور سوق دادن واردات این محصول از طریق قاچاق به سمت واردات از مبادی رسمی و اختصاص عوارض و حقوق دریافتی آن به حمایت از چایکاران داخل، میتوان وابستگی کشور به واردات این محصول پرمصرف را کاهش داده و از خروج ارز جلوگیری کرد.