صیادان غیرمجاز با استفاده از روشها و فنآوریهای جدید، نسل ماهیان خاویاری و دیگر آبزیان را با خطر نابودی و انقراض مواجه کردهاند، بهطوری كه جمعیت ماهیان خاویاری به كمتر از یك صدم كاهش یافته است.
صیادان غیرمجاز با استفاده از روشها و فنآوریهای جدید، نسل ماهیان خاویاری و دیگر آبزیان را با خطر نابودی و انقراض مواجه کردهاند، بهطوری كه جمعیت ماهیان خاویاری به كمتر از یك صدم كاهش یافته است. به گزارش "لاهیگ" به نقل از "همشهری"، سخنگوی كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اعلام این خبر به خبرگزاری خانه ملت گفت: تلاش مسئولان برای حفاظت از آبزیان درحال انقراض كافی نیست و حفظ و احیای آبزیان دریای خزر نیازمند عزم همگانی است؛ بهویژه صیادان و شهروندان باید برای برخورد با صیادان غیرمجاز تلاش كنند. دکتر محمدحسین قربانی درحالی نسبت به خطر انقراض آبزیان خزر هشدار میدهد كه این دریا با وسعت 600.384 كیلومترمربع تا پیش از آلوده شدن، زیستگاه حدود 400 گونه آبزی، از جمله ماهیان خاویاری بود، اما طی چند دهه اخیر با شروع فعالیتهای اكتشاف و استخراج نفت از یكسو و از سوی دیگر فعالیتهای توسعه در سواحل كشورهای حاشیه این دریاچه، با مشكلات جدی مواجه شد. یک عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی در اینباره به "همشهری" گفت كه خزر بهدلیل آلودگیهای متعدد، عمده ذخائر آبزی خود را از دست داده و صیدی كه هماكنون صورت میگیرد، وابسته به صید مصنوعی است. در واقع شیلات با تكثیر ماهیان سفید، امكان صید این ماهی را فراهم میكند. با وجود این، میزان صید ماهیان استخوانی یا سفید بهشدت كاهش یافته است و از آنجا كه 80 درصد بقای آبزیان وابسته به رودخانههاست، برداشت آب زیاد از رودخانهها و تخریب آنها سبب شد این زیستگاهها كارآیی خود را برای تخمریزی و تكثیر آبزیان از دست بدهند. دكتر محمدرضا فاطمی درباره عوامل تهدیدكننده خزر هم گفت كه در حال حاضر رودخانههای منتهی به خزر در هر 5 كشور حاشیه این دریا، به كانالهای فاضلاب تبدیل شده و حجم انبوهی از فاضلابهای خانگی و شهری همراه با پسابهای صنعتی و زهابهای كشاورزی را وارد خزر میكند. به همین دلیل، آلودگی آبهای ساحلی خزر از نظر میكروبی هزاران برابر استانداردهای بینالمللی است و شنا در این آبها باعث ابتلا به انواع بیماریهای پوستی و قارچی میشود.
مافیای قاچاق ماهی، آبزیان خزر را تهدید میكند اكنون اما نماینده مردم آستانه اشرفیه در مجلس شورای اسلامی، از باند مافیای قاچاق ماهی و صیادان غیرمجاز خبر داده و میگوید كه متأسفانه بهخاطر نبود نظارت درست، صیادان غیرمجاز و قاچاقچیان سازمان یافته با ادوات و تجهیزات پیشرفته بخش عمدهای از آبزیان را بهطور غیرقانونی صید و باعث از بین رفتن گونههای نادر دریایی شدهاند. قربانی با تأكید بر ضرورت حفظ و احیای آبزیان درحال انقراض دریای خزر گفت: برای حفظ و احیای آبزیان دریای خزر باید با برنامهای منسجم با صیادان غیرمجاز بهشدت برخورد شود. به گفته وی، در حال حاضر بهخاطر عدم برخورد جدی، صیادان غیرمجاز و مافیای قاچاق ماهی، ماهیان خاویاری و استخوانی را با خیال راحت صید میكنند. سخنگوی كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با بیان اینكه صید غیرمجاز ماهیان خاویاری، دریای خزر را تهدید میكند، افزود: متأسفانه این گونه درحال انقراض قبل از اینكه به تولید مثل بپردازند، توسط صیادان غیرمجاز صید میشوند و این اقدام باعث شده نسل ماهیان خاویاری به كمتر از یك صدم تقلیل پیدا كند كه اصلاً قابل قیاس با 10 سال گذشته نیست. به گفته قربانی، این معضل بهخاطر نبود استراتژی و مدیریت قوی برای احیای ذخائر دریای خزر و ضعف دولت برای حفاظت از اینگونههاست. وی با بیان اینكه باید حفاظت از آبزیان دریا را به مردم سپرد، تصریح کرد: برای بهبود شرایط دریای خزر و جلوگیری از افزایش صید غیرمجاز باید دریا را به شهروندان و صیادانی سپرد كه از ذخائر دریا ارتزاق میكنند و در همین راستا باید حمایت بیشتری از صیادان دریای خزر صورت گیرد تا صیادان خود از دریا محافظت كنند. با وجود همه این انتقادات، مدیركل دفتر سواحل و تالابهای ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است با اجرایی شدن پروتكلهای كنوانسیون تهران، از حجم معضلات خزر كاسته میشود. فریبرز جمالزاد اما یادآور میشود كه پروتكلهای كنوانسیون تهران با تأخیر به سمت اجرایی شدن پیش میرود و همین بر معضلات خزر دامن میزند.