رؤیای نهادینه شدن رکن چهارم دموکراسی و بالندگی آن بیش از یک قرن است که فراز و فرودهای فراوانی را به خود دیده است. چند روز دیگر ـ 17 مرداد ـ روز خبرنگار است؛ آنهم نمادین و به مناسبت شهادت شهید قلم، اندیشه، دوربین، فیلم، کاغذ، دکه، عکس و عکاسی. چه فرق میکند این تقدیر و تجلیل میخواهد سوم می ـ 13 اردیبهشت ـ به ابتکار یونسکو و تحت عنوان "روز جهانی آزادی مطبوعات" (World Press Freedom) مزین باشد و یا اینکه به ابتکار شورای فرهنگ عمومی کشور و آنهم 17 مرداد بهخاطر یادآوری نام و یاد شهید محمود صارمی در افغانستان که به همراه جمعی از دیپلماتهای ما بهدست پدران داعش، یعنی طالبان و القاعده شهید شده باشد. روز خبرنگار یک روز نیست، 365 روز است، شکل نیست، معناست. هدیه دادن و هدیه گرفتن نیست. توجه دادن و جلب افکار عمومی، عمقبخشی، بسترسازی و هموارسازی راه حرفهگرایی است. روز خبرنگار، روز درد دل خبرنگاران و اصحاب رسانه نیست. روز خبرنگار، پرسشگری و به چالش کشیدن کارکرد و عملکرد برپادارندگان و هدیه دهندگان مجالس و محافل عمومی است. روز خبرنگار یعنی پرسشگری از تصمیمگیرندگان و قدرتداران و مسئولیتداران کشور است. پرسشگری از وزرا، نمایندگان مجلس، استانداران، فرمانداران و ائمه جمعه و جماعت است. پرسشگری از مدیران مسئول و سردبیران و خود اصحاب رسانهای است که با سطحینگری، بنمایه مطبوعات را به چالش کشیدهاند. روزنامهنگار مزاحم نیست، یک مراحم و تسهیلگر است. خبرنگار معنابخش حاکمیت ملی است. خبرنگار سیل، طوفان، تگرگ، شهاب سنگ و یا بلایای ارضی و سماعی نیست. خبرنگار و اصحاب رسانه هواشناسان و برجهای مراقبت پروازی هستند. هشدار دهنده و پیشگیری کننده خطرات آتی و هدایتگران جامعهاند. رسانه آزاد، مستقل، حرفهای، غیروابسته، مطالبهگر، نماینده و مدعیالعموم ولینعمتان جامعه و اصحاب رسانه چشم و گوش، سمع و بصر جامعه هستند. ابزار خبرنگار پرسشگری است و هدیه به آنان پاسخگوی نماد قدرت، نمادهای پیرامونی هستند. رسانه مستقل، غیروابسته و حرفهگرا مردم و مسئولان را به چرایی حال و آینده بشارت میدهد. بزرگترین دکل و رصد کننده یک رسانه ملی با حمیت، غیرتمند، معتقد و متعهد آسیبشناسی فساد ظاهری و باطنی جامعه و بازدارنده فساد اداری، مالی و اخلاقی یک جامعه است. افزایش دامنه فساد حکومتگران و میل به قانونگریزی، نتیجه عملکرد غیرحرفهای اصحاب رسانه و همچنین محدودسازی و تزریق خوف از سوی مسئولان است. بزرگترین تحلیل و کرامتبخشی و هدیه دادنها و فرستادنها، اعلام اهمیت شغلی، جرأت و شهامتبخشی خبرنگاران از سوی پیام مشترک رؤسای سه قوه است. ارکان ثلاثه یک بار هم که شده باید به رکن چهارم دموکراسی، پیام مشترک تبریک ارسال دارند تا اصحاب رسانه باور کنند اضلاح سهگانه کشور مشروعیت ضلع چهارم را پذیرا هستند. پیام مفهومی رؤسای سه قوه و پاسخهای محکم مبنی بر پذیرش فرهنگ تحمل و مداراست و عدم بهکارگیری محدودیت، تنبیه و حبس و حصر برای کارکنان و مدیران رکن دیگر میتواند دنیا را دچار تحیر کند و ابزار و دستاورد دشمنان ما را تحت لوای حقوق بشر و خلع سلاح کند. این فکاهی و طنز تلخ است که این روزها از اصحاب رسانه تجلیل شود و فردا جریده تعطیل، کارکنان و خانواده آنان از حداقل نان سفره محروم گردند و در گوشه و کنار این کشور و کارگزارانی با نمادین واهی و پرطمطراق از پرسشها و سئوالات رسانهها گریزپا شوند و روی عبوس و چهره زمخت خویش را بر خبرنگاران رونمایی کنند. بزرگترین هدیه دولت و مجلس و قوه قضائیه به اصحاب رسانه و خبرنگاران، تهیه و تدوین طرح یا لایحه نظام صنفی مطبوعات کشور و همچنین محترمترین تکریم خبرنگاران، اعتماد به آنان است. نمودار و شاخصهای فعالیت مطبوعات پس از پیروزی انقلاب اسلامی نشانگر آن است که نظام فعالیت مطبوعات، حقوق و آزادی مطبوعات در ایران به شکلی ملایم و تدریجی با فراز و فرودهایی درحال پیشرفت است. در ساختار اجتماعی و سیاسی ایران، از جمله در حوزه جامعه مدنی تحولاتی رخ داده که در قلب این رآکتور، جهش توسعه کمی و کیفی مطبوعات و اهالی رسانه است و بهعنوان یک کنشگر و فعال اجتماعی، فرهنگی و سیاسی معتقدم آزادی مطبوعات فرآیندی است که در یک بزرگراه حرکت نمیکند و همیشه موافقان و مخالفان افراطی، فلفلی و تند مزاج دارد. نظامهای اجتماعی در مسیر توسعه آزادی، دوران پر فراز و نشیبی دارند. فرآیند توسعه آزادیهای فردی و اجتماعی با سختیها و رنجهایی همراه بوده است. جوامع پیشرو این راه طی شده را با پرداخت هزینههای گزاف طی نمودهاند و ما هم مستثنی نیستیم. جنس و ماهیت کار و حرفه خبرنگاری که جزء فهرست مشاغل سخت و زیانبار قرار گرفته است و به دلایل عدیده، خبرنگار و اهالی رسانه در جهان مورد بیمهری، تهدید، بازداشت، محدودیت و معیشت سخت قرار میگیرند. ساختار سیاسی فرهنگی جمهوری اسلامی منزلت بالایی برای کار حرفهای روزنامهنگاران و خبرنگاران قائل شده است، ولی کافی نیست. جریانات افراطی با تئوریزه کردن خشونت به عناصر مطبوعاتی همانند مجرم نگاه میکنند. در منابر و بلندگوهای خویش سخنان نابهجا و نسنجیده بر زبان میآورند. ثبات و امنیت اهالی قلم و قدم را ناامن میکنند. نظامهای مردمسالار، رکن چهارم را تندیس و مجسمه آزادی مطبوعات و همسنگ ارکان مقننه، قضائیه و مجریه میدانند. مطبوعات و اهالی فرهیخته موجب تعالی فکری جامعه هستند، بهشرطی که عناصر آن مخل مبانی اسلام و حقوق عمومی جامعه نباشد. خوشبختانه در دو سال گذشته نهادهای قدرت با منطق کار رسانه آشناتر شدهاند و اهالی رسانه قاعده بازی را بهتر اجرا میکنند. در برخی از حقهای مطبوعات، پیشرفت قابل ملاحظهای شده است و امکان و سطح دسترسی به اطلاعات برای خبرنگاران کمی افزایش و ارتقاء پیدا کرده است. کسب خبر، تحلیل رخدادها و تهیه و تدوین گزارشها یکی از ارکان حقوق خبرنگاران و روزنامهنگاران است. گرچه نشریات با ایما و اشاره برخی از افراد حقیقی یا حقوقی با محدودیتهایی برای انتشار برخی از مطالب یا موضوعات مواجه هستند، اما تحول و منزلت حرفهای خبرنگاران موجب آن شده که حجم تصلب افکار و اندیشههای تندروانه و تکلیفگرایانه کاهش یابد. مطالعه همه اهالی رسانه این است که با همکاری منتقدان، مخالفان و موافقان مطبوعات تلاش کنیم حق روشنگری و اطلاعرسانی صحیح و بهموقع را برای مردم به رسمیت بشناسیم تا جامعه را از فساد، تندروی و عوامفریبی و تحجر نجات دهیم و راه مه آلود و تیره را شیشهای و شفاف نماییم. روز قلم به دستان متعهد، متخصص، مستقل، حرفهای و پرسشگران ابوذری مبارک باد.