بزرگترین سرمایه اجتماعی هر دولت و ملتی، اعتماد ملت به دولت است. در جامعهای اگر اعتماد عمومی خدشهدار شود، برای جلب دوباره آن باید هزینههای زیادی پرداخت. این را باید بدانیم كه برای اداره یك جامعه تنها سرمایه اقتصادی و انسانی كافی نیست، بلكه سرمایه اجتماعی هم مورد نیاز است و همانطور كه گفته شد، مهمترین سرمایه اجتماعی، اعتماد است. اگر ملتی به دولت بیاعتماد شود، بزرگترین سرمایه آن كشور بر باد رفته است. با تمام اهمیتی كه اعتماد در یك جامعه دارد، نباید اینطور تصور شود كه برای اینكه اعتماد مردم به دولت كاهش پیدا نكند، در مقابل فساد و مفسدان سكوت كرد. بهطور كلی باید فاسدان شناسایی و به جامعه معرفی شوند و در مقابل این مسأله هیچ كوتاهی قابل بخشش نیست. طبیعی است كه در همه دولتها در جهان، ورای اینكه چه ایدئولوژیای دارند، خطا و تخلف رخ میدهد؛ اما مسأله، نوع برخورد با این فساد است. در برخی كشورها فساد منجر به استعفای دولت یا لااقل معذرتخواهی از مردم میشود. بهطور مثال، در كشورهای اروپایی كافی است مشخص شود یكی از اعضای كابینه در گذشته و در پرداخت مالیات خود تعلل داشته است. همین تعلل در رسانهها بررسی میشود و در مواردی منجر به استعفای عضو خاطی هم میشود. لذا نمیتوان گفت در دولتها بروز خطا و تخلف امكانپذیر نیست. در نظام جمهوری اسلامی هم قریب به دو دهه پیش، رهبر معظم انقلاب فرمانی برای مبارزه با فساد اقتصادی صادر كردند. بنابراین برخورد با مفاسد اقتصاد از نظر نظام و رهبری امری حائز اهمیت است. در برخورد با فساد مسأله اساسی این است كه همواره دانه درشتها مورد برخورد قرار بگیرند؛ زیرا دانه درشتها ریشه فساد هستند و برخورد با افراد حاشیه، مسأله خاصی را حل نمیكند و علاوه بر این به هیچ وجه منصفانه بهنظر نمیرسد كه عامل اصلی را رها كرده و به حواشی پرداخته شود. همچنین باید درنظر داشت كه افشاگری علیه فساد، جامعه را آگاه میكند و نشان میدهد كه مسئولان به واقع بهدنبال خشكاندن ریشه فساد هستند و اگر تعللی از طرف كسی هم صورت میگیرد، كلیت نظام با این مسأله مقابله خواهد كرد. همین برخورد قاطع میتواند بهنوعی جامعه را در مقابل بیاعتمادی به دولت واكسینه كند. به همین روی بهتر است كه به راهكارها پرداخته شود. واقعیت این است كه دستگاههای نظارتی باید وظایف خود را بهدرستی و كامل انجام دهند. این مسأله واقعی است كه اگر دستگاههای نظارتی به وظایف خود بهدرستی عمل میكردند، فجایعی مانند فساد سه هزار میلیارد تومانی رخ نمیداد. به همین خاطر افشاگری اصولی میتواند ضمانتی برای دستگاههای اجرایی شود و ترس را بر كسانی كه قصد فساد دارند، مستولی كند. از طرف دیگر جامعه را هوشیار میكند كه اگر فسادی رخ میدهد، فساد یك نفر است و ربطی به كلیت سیستم ندارد. علاوه بر مسئولان دولتی، باید همه دستگاهها نسبت به فساد اقتصادی ـ كه متأسفانه در چند سال اخیر رشد چشمگیری داشته ـ قاطعیت به خرج دهند و جسارت فساد را در دستگاههای مختلف از بین ببرند.
• نماینده مردم بندر انزلی در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی •• روزنامه اعتماد، شماره 3298، 1 مرداد 1394