بلای شهركسازی بر جان كشاورزی گیلان
تبدیل مزارع چای و شالیزارها به ویلاهای شخصی در استانهای شمالی كشور، بهویژه استان گیلان، این روزها بهطور بیسابقهای افزایش و روند قارچگونهای یافته است، به گونهای كه اگر چارهای برای آن اندیشیده نشود و عزم ملی برای توقف آن جزم نشود، بهزودی ضربههای جبرانناپذیری به كشاورزی و اقتصاد منطقه و كشور خواهد زد.
تبدیل مزارع چای و شالیزارها به ویلاهای شخصی در استانهای شمالی كشور، بهویژه استان گیلان، این روزها بهطور بیسابقهای افزایش و روند قارچگونهای یافته است، به گونهای كه اگر چارهای برای آن اندیشیده نشود و عزم ملی برای توقف آن جزم نشود، بهزودی ضربههای جبرانناپذیری به كشاورزی و اقتصاد منطقه و كشور خواهد زد.
به گزارش "لاهیگ" به نقل از "روزنامه جام جم"، این روزها اگر در تهران در منزل خود هم نشسته باشید، هفتهای نیست كه یك یا دو پیامك فروش زمین یا ویلا با متراژهای 200 متری در شهرستانهای شمالی كشور به دستتان نرسد.
رواج این پدیده، آنقدر بارز و آشكار است كه مسئولان هم آن را انكار نمیكنند و جملگی ریشه آن را در مقرون بهصرفه نبودن كشاورزی برای كشاورزان و شرایط سخت زندگی روستاییان عنوان میكنند و البته نبود نظارت كافی و سودجویی و زیادهخواهی برخی دلالان و زمینخواران نیز در این زمینه بیتأثیر نیست.
روزی كه گیلان سرسبز كویر میشود
به اعتقاد رئیس شورای اسلامی استان گیلان، تغییر كاربری اراضی كشاورزی و روند بیرویه ویلاسازی در مزارع چای و شالیزارها به طرز بیسابقهای افزایش یافته است و اگر این روند همچنان ادامه پیدا كند، بهزودی گیلان سرسبز تبدیل به كویری بی آب و علف خواهد شد.
حسینعلی خدایگانی در گفتوگو با "جام جم" به برخی عوامل هجمه روزافزون زمینخواران و تمایل كشاورزان برای فروش مزارع خود به خریداران یا تبدیل آن به ویلا و فروش آن اشاره میكند و میافزاید: ناامیدی كشاورزان از كشاورزی و دریافت نكردن درآمدی از این راه، پایین بودن قیمت تولیدات كشاورزی در مقابل كار سخت و گران بودن هزینههای اولیه، مانند كود و كارگر، بیكاری و نبود هیچ راهكاری برای احیای كشاورزی استان، پرداخت یارانه به كشاورزان كه موجب ایجاد تنبلی مضاعف در این قشر شده است و سرانجام افزایش قیمت زمین، بهویژه در نزدیكی سواحل، از جمله عواملی است كه به ادامه و افزایش تغییر كاربری اراضی كشاورزی در استان گیلان دامن زده است.
وی با بیان اینكه كشاورزان در شرایط موجود چارهای جز فروش مزارعشان برای تأمین هزینههای جاری خود و خانواده و نجات زندگیشان ندارند، تصریح میكند: این شرایط موجب شده كشاورزان با ارائه هر پیشنهاد خریدی از سوی خریداران دیگر شهرستانها، بهویژه تهران و كرج، اراضی خود را بهراحتی واگذار كنند و در این میان برخی دهیارها و اعضای شورای روستاها و بخشدارها نیز در واگذاری و فروش این اراضی كه بهطور غیرقانونی صورت میگیرد، با آنها همكاری میكنند. حتی برخی از آنها خود بورس فروش زمین به راه انداختهاند تا از این طریق برای دهیاری خود درآمدی كسب كنند.
كمبود نظارت، گستردگی مزارع
به گفته رئیس شورای اسلامی استان گیلان، اگرچه قوانین خوب و متقنی درباره ممنوعیت تغییر كاربری اراضی كشاورزی در سالهای گذشته به تصویب رسیده است، اما به دلیل نبود نظارت از یكسو و گستردگی اراضی كشاورزی و سختی كنترل آنها بهطور شبانهروز از سوی دیگر، روند فروش اراضی و ویلاسازی با سرعت غیرقابل تصوری درحال انجام است، بهطوری كه در آستانه اشرفیه كه سالی دو تا سه بار در آن كشت برنج صورت میگیرد، اكنون شاهد تغییر كاربری شالیزارها و تبدیل آنها به باغ و ویلا هستیم.
وی با بیان اینكه تغییر كاربری در تمامی مزارع چای و برنج و بهویژه اراضی نزدیك دریا، كوه و جنگل درحال وقوع است، خاطرنشان میكند: ویلاهای ساخته شده معمولاً بدون سند رسمی است و برگه فروش آنها فقط ممهور به مهر دهیاری روستاست كه در این حالت میتوان با توجه به اصل 99 مجلس به تخریب آنها اقدام كرد؛ امری كه متأسفانه بسیار كم اتفاق میافتد.
خدایگانی با اشاره به تشكیل اولین جلسه شورای عالی اداری استان گیلان در شنبه هفته جاری با حضور استاندار و رئیس كل دادگستری گیلان در استانداری یادآور میشود: در این جلسه كه به منظور رفع این مشكل تشكیل شده بود، ضمن تأكید بر تشكیل كمیتهای ویژه در این زمینه با عضویت سازمانهای اجرایی استان، دستور صریح استاندار به تمام ادارات، بهویژه جهاد كشاورزی درخصوص نظارت بر كار دهیاریها و توقف روند تغییر اراضی نیز ابلاغ شد و رئیس دادگستری استان نیز درخصوص ادامه این روند و برخورد شدید با متخلفان هشدار داد.
تبدیل لاهیجان به سرزمین ویلاها
مدیرعامل اتحادیه چایكاران كشور نیز با بیان اینكه تولید چای از 68 هزار تن در سالهای گذشته به 25 هزار تن در سال گذشته كاهش یافته است، به "جام جم" میگوید: اكنون قطعات و مزارع بزرگ چای به حال خود رها شده است و بهدلیل مقرون بهصرفه نبودن و نداشتن هزینه كارگری، بیشتر چایكاران متمایل به برداشت و هرس مزارع خود نیستند. این درحالی است كه بیشتر مزارع چای در تمام شهرستانهای استان بهطور قانونی یا غیرقانونی تغییر كاربری داده و به ویلا، خانه شخصی یا كارخانه تبدیل شده است.
ایرج هوسمی میافزاید: این پدیده، بهویژه در شهرستان لاهیجان كه كشت چای برای اولین بار در ایران در این شهرستان صورت گرفت، بهصورت بارزتری درحال شكلگیری است، زیرا در تمام آبادیهای نزدیك به این شهر از دیرباز چای كشت میشد و اكنون با بیكاری این قشر، روند تبدیل این مزارع به باغ و ویلا بیش از دیگر مناطق استان است.
به گفته وی، قیمت بالای دستمزد كارگران كه تا 50 هزار تومان در امسال نیز رسیده است، كمبود كود و گران بودن آن قیمت پایین فروش برگ سبز چای و پرداخت نكردن بهموقع مطالبات چایكاران، موجب شده چایكاری در این استان دیگر مقرون بهصرفه نباشد و اگر حمایتی از چایكاری و چایكاران صورت نگیرد، متوقف شدن تولید همین 25 هزار تن چای و تغییر بیش از پیش كاربری اراضی نیز دور از ذهن نیست.
همكاری همه سازمانها
یك كارشناس سازمان جهاد كشاورزی گیلان نیز كه خواست نامش فاش نشود، در اینباره به "جام جم" میگوید: سازمان جهاد كشاورزی اگرچه متولی حفظ اراضی زراعی است، اما بهدلیل وسعت اراضی و تخلفات صورتگرفته، انجام این مهم به تنهایی از دست این سازمان برنمیآید و تلاش و همكاری دیگر سازمانها نیز در اینخصوص ضروری است.
وی با بیان اینكه جاذبههای طبیعی گیلان از یكسو و بیكاری، افزایش روزافزون جمعیت، شرایط سخت اقتصادی و تولید و بهصرفه نبودن شالیكاری و چایكاری برای كشاورزان از دیگرسو موجب افزایش روند تخریب مزارع و تبدیل آنها به ویلاهای شخصی شده است، میافزاید: با وجود این، جهاد كشاورزی بر اساس قانون ممنوعیت تغییر اراضی كاربری، در صورت مشاهده برخورد شدیدی با متخلفان انجام میدهد و تا كنون شكایتهای زیادی را به مراجع مربوط اعلام و دستور قلع و قمع و تخریب این سازههای غیرقانونی را دریافت و اعمال كرده است؛ هرچند جلوگیری از این اتفاق ناگوار نیز مانند دیگر مشكلات و معضلات كشور بهطور صددرصدی امكانپذیر نیست.
یك استادیار جغرافیای انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت نیز در اینباره معتقد است: گیلان دارای وسعت محدود و خاك ارزشمندی است، اما نباید در جریان تبدیل زمینهای كشاورزی به خانههای دوم (ویلا)، انگشت اتهام را تنها متوجه مالكان زمین یا همان كشاورزان كرد.
اكبر معتمدیمهر در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا میافزاید: باید شرایطی فراهم آید تا خواستاران ساخت ویلا نیز به خواسته خویش دست یابند و از سوی دیگر به گونهای بخش كشاورزی حمایت شود تا كشاورز، فروش زمین كشاورزی خویش را زیان تلقی كند.
به گفته وی، شرایط در زمینه تبدیل اراضی كشاورزی به غیركشاورزی هنوز به حد بحران نرسیده است، اما اگر برنامه منطقی و نظارت بر این موضوع شدت نیابد، شاید در ده سال آینده چارهاندیشی كمی دیر باشد.