"برنامهریزی" و "سرمایهگذاری"؛ حلقه مفقوده صنعت گردشگری گیلان
میراث فرهنگی کهن و جاذبههای بکر گردشگری گیلان، گنج کشف نشده و تمام نشدنی زیر پای ایرانیهاست که در صورت معرفی این جاذبهها و ظرفیتها، بسیاری از گردشگران در دنیا شیفته زیبایی و داشتههای فرهنگی این مرز و بوم میشوند.
میراث فرهنگی کهن و جاذبههای بکر گردشگری گیلان، گنج کشف نشده و تمام نشدنی زیر پای ایرانیهاست که در صورت معرفی این جاذبهها و ظرفیتها، بسیاری از گردشگران در دنیا شیفته زیبایی و داشتههای فرهنگی این مرز و بوم میشوند. به گزارش خبرگزاری مهر، بدون شک گیلان زمین را باید یکی از مناطق ارزشمند ایران در بخش گردشگری نامید؛ سرزمینی که در چهار سوی آن، جاذبههای گوناگونی در زمینههای مختلف طبیعی و تاریخی نهفته است و آن را به یکی از مراکز گردشگری نامآشنای دنیا تبدیل کرده است. همچنین امروز کمتر گردشگر پیگیر در ایران وجود دارد که نام برخی از جاذبههای طبیعی و گردشگری گیلان، چون شهرک تاریخی و باستانی ماسوله، تپهها و جام مارلیک یا تالاب بینالمللی بندر انزلی را نشنیده باشد. با نیمنگاهی به گیلان ـ سرزمین جاذبهها و زیباییهای گردشگری ایران ـ میتوان آن را چون نگینی درخشان که بر تارک ایران، چشم و دل هر بینندهای را میفریبد، مشاهده کرد.
استاندار گیلان در اینباره میگوید: توسعه صنعت گردشگری، بهویژه گردشگری روستایی در استان، ضمن ایجاد اشتغال برای گروههای متفاوت، از قبیل حمل و نقل روستایی، منبع قابل توجهی برای کسب درآمدهای ارزی و عاملی بازدارنده مقابل خروج ارز است. کیهان هاشمنیا افزود: گردشگری میتواند نقش عمدهای در توانمندسازی مردم محلی، تنوعبخشی به رشد اقتصادی و ایجاد فرصتهای اشتغال برای مردم روستاها در ارتباط با سایر بخشهای اقتصادی ایفا کند. وی با بیان اینکه توزیع مشاغل بین مردم روستا از مزیتهای مهم صنعت گردشگری روستایی است، اظهار داشت: ایجاد درآمد اضافی، مکمل و گسترش فرصتهای شغلی در زمینههای کشاورزی، از دیگر مزیتهای توسعه صنعت گردشگری است که نقش عمدهای در فقرزدایی، رفاه و رونق روستاها دارد. همچنین بازار جدیدی برای فروش محصولات کشاورزی و تولیدی بهوجود میآید. استاندار گیلان گفت: گسترش گردشگری روستایی میتواند فعالیتهای اقتصادی و مشاغل متنوعی را در مناطق روستایی بهوجود آورد. وی ادامه داد: این فرصتهای شغلی که بیشتر خدماتی هستند، ممکن است بهطور مستقیم یا غیرمستقیم مانند حمل و نقل، هتلداری، خدمات مشاورهای و راهنمایی، سازماندهی، بازاریابی، تولیدات صنایع دستی و روستایی و ... بهوجود آیند. هاشمنیا بیان داشت: این کارکرد گردشگری میتواند به رفع معضل بیکاری، کاهش نرخ مهاجرت جمعیت روستایی به کلانشهرها و کنترل گسترش حاشیهنشینی بیانجامد و با انتقال آرام نیروی بیکار پنهان و آشکار از بخش کشاورزی به سمت بخشهای خدماتی و فرصتهای شغلی جدید با تأکید بر خود اشتغالی کمک بزرگی کند.
به هر حال جاذبههای گردشگری استان گیلان آنقدر زیاد است که جایی نیست که برای یک مسافر خالی از لطف و جذابیت باشد. خانههای روستایی، بازارهای هفتگی، لباسهای محلی، دریا و سواحل آن، باغات چای و زیتون، ابنیههای تاریخی و آرامگاه شخصیتهای علمی، فرهنگی، موزه و آثار باستانی همه و همه خبر از تنوع جاذبههای گردشگری استان گیلان دارد. این جاذبهها بهطور کلی در دل تمامی شهرها و روستاهای استان با قدمت چند هزار ساله نهفته است و پذیرای میهمانانی است که از نقاط دور و نزدیک در سرزمین کوه، دریا و جنگل قصد تفرج دارند. نماینده مردم آستانه اشرفیه و بندر کیاشهر در مجلس شورای اسلامی در اینباره میگوید: در جهان معاصر، گردشگری بهعنوان عاملی برای بهبود کیفیت زندگی جوامع درحال توسعه تلقی میشود. محمدحسین قربانی افزود: رشد و توسعه جهانگردی همواره با تغییراتی شگرف در اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و روش زندگی انسانهای همراه است و موجب تحولاتی بنیادی در شرایط اقتصادی، فرهنگی و آداب و رسوم مردم است. وی اظهار داشت: توسعه گردشگری بهعنوان "کاتالیزور" توسعه سایر بخشهای اقتصادی، همچون کشاورزی، ماهیگیری، ساخت و ساز و سایر موارد است. عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی بر ضرورت توسعه گردشگری مذهبی در استان تأکید کرد و گفت: آستانه اشرفیه از شهرستانهای مهم مذهبی در شمال کشور است. وی توسعه زیرساختهای گردشگری مذهبی با توجه به داشتن زیارتگاهها و بقاع متبرکه در استان را ضرورتی اجتنابناپذیر دانست و افزود: از این فرصتهای طلایی برای پویایی اقتصادی این خطه از شمال ایران باید بهره جست. قربانی در ادامه بهبود خدمات و امکانات اجتماعی، حفظ الگوهای فرهنگی در زمینههای موسیقی، تئاتر، لباس، هنر و صنایع دستی، ایجاد غرور و مباهات نسبت به فرهنگ محلی، ایجاد امکان مبادلات فرهنگی میان جوامع مختلف، افزایش سرزندگی و طراوت در جوامع، ممانعت از مهاجرت روستاییان با ایجاد مشاغل در مناطق روستایی، تقویت فرهنگها و سنتها را از آثار توسعه گردشگری برشمرد.
به هر ترتیب، شهرهای مختلف استان گیلان با بناهای تاریخی، سواحل و تالابهای زیبا، مناظر طبیعی بکر در طول سال آماده پذیرایی از میهمانان این استان است. سواحل ماسهای و جذاب بنادر انزلی، آستارا، کیاشهر، چمخاله لنگرود، چابکسر و کلاچای تفرجگاه دیدنی و مکانی مناسب برای قایقرانی، ماهیگیری و شنا است. بارگاه رفیع سید جلالالدین اشرف ـ برادر امام رضا(ع) ـ در آستانه اشرفیه، خواهر امام رضا(ع) و دانای علی در رشت، امامزاده هاشم در جاده رشت ـ تهران، امامزاده ابراهیم(ع) در شفت از مهمترین مکانهای مذهبی استان است که هر ساله پذیرای صدها زائر بومی و غیربومی است. همچنین بازدید از آرامگاه میرزا کوچک جنگلی در رشت، آرامگاه دکتر محمد معین در آستانه اشرفیه، بقعه شیخ زاهد گیلانی در لاهیجان، بقعه متبرکه سبز قبا، امامزاده میرزا و پیر جلودار در فومن، بقعه شیخ تاجالدین محمود خیری، مرقد مطهر امامزاده سید قاسم(س) و سید ابراهیم(س) در آستارا، بقعه بیبی حوریه در انزلی و بقعه شاه شهیدان در سیاهکل مکان مناسبی برای گردشگرانی است که قصد عزیمت به استان همیشه سبز گیلان را دارند. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در این زمینه گفت: گیلان و سواحل آن بهدلیل برخورداری از جاذبههای غنی گردشگری یکی از مهمترین مقاصد گردشگری کشور بهشمار میآید. امید عزیزی افزود: توسعه گردشگری متضمن توجه به ابعاد توسعه در تمامی سطوح فردی، سازمانی و ملی است و پایداری آن در گرو استفاده از منابع، هدایت سرمایهگذاریها و دیگر موارد است. وی با بیان اینکه گردشگری تأثیر فراوانی در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور میگذارد، اظهار داشت: این صنعت ضمن ایجاد اشتغال، سرمایههای اقتصادی را به جریان میاندازد. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان با تصریح بر اینکه ایران امروز بیش از هر زمان دیگری با دشواری اشتغال دست به گریبان است، یادآور شد: گردشگری میتواند راه برونرفت از این تنگنا باشد. بنابراین باید آن را از تمامی جنبههای ممکن مورد بررسی و مطالعه قرار داد. مناره آجری گسکر، پل خشتی و غار نارنج پره تنیان شهرستان صومعهسرا، برج تاریخی میل و غار لیاروی املش، قلعه لیسار، دو کاخ قشلاقی و ییلاقی نصرالله خان سردار امجد و حمام قدیمی آق اولر شهرستان تالش، پل خشتی، مقبره کاشفالسلطنه (بانی چای)، کوه بیجار، حمام گلشن، کاروانسرای تیتی، تپه باستانی مارلیک، پل خشتی و تپه گلشنی، عمارت کلاه فرنگی، باغ محتشم، کتابخانه ملی، موزه، استخر طبیعی عینک و حمام پیرسرا، کاخ میان پشته، فانوس دریایی و موجشکن گوشهای از بناهای تاریخی و دیدنی گیلان است که هر ساله هزاران نفر توریست ایرانی و خارجی برای بازدید از این مناطق به خطه سرسبز شمال سفر میکنند.
فرماندار ماسال نیز در این ارتباط میگوید: این شهرستان دارای جاذبههای توریستی، مناظر زیبا و دلپذیر، از قبیل جنگلهای سر به فلک کشیده و درختان تنومند و آبشارهای طبیعی، حیات وحش و مراتع سرسبز است. سیدرضا جوادپور با بیان اینکه در شهرستان ماسال 17 غار شناسایی شده که بزرگترین و مهمترین آن غار "آویشو" است، اظهار داشت: این غار در 22 کیلومتری شهر ماسال واقع است. فرماندار ماسال گفت: این غار با دهانهای به ارتفاع 15 متر با دهلیزهایی به ارتفاع 50 سانتیمتر تا 30 متر تشکیل شده است. در داخل این غار، رودخانهای جریان دارد، چند آبشار نیز در مسیر این غار واقع که ارتفاع آنها به 8 تا 12 متر میرسد و بیشتر دارای شیب معکوس است. وی افزود: در داخل غار، قندیلهای آهکی تشکیل شده است که بلندی بعضی از این قندیلها بیش از یک متر است. طول این غار تا هزار و 700 متر قابل دسترس برای غارنوردان بوده و هنوز قابل استفاده عموم نیست. جوادپور در ادامه با اشاره به اینکه صنعت گردشگری بهعنوان سرمایه بزرگ در عصر کنونی بهشمار میرود، اظهار داشت: خداوند عنایت ویژهای به مناطق شمالی، بهویژه گیلان در زمینه قابلیتهای گردشگری داشته و مسئولان باید در تکمیل این مناطق و ایجاد زیرساختهای آن کمر همت ببندند تا هم گردشگری در منطقه رونق یابد و هم مهاجرتها معکوس شود. استان گیلان علاوه بر آثار تاریخی و مذهبی، دارای 565 هزار هکتار جنگل و 224 هزار هکتار مرتع طبیعی است که مانند کمربندی سبز از سواحل چابکسر شروع و تا سواحل آستارا امتداد دارد. جنگلهای سرسبز گیلان سرشار از چشمه و رودخانههای خروشان است که مایه حیات و دلپذیری هوایی این مناطق شده و مسافران با دیدن این طبیعت بکر و خداداد خود را به آغوش سرسبز مراتع استان میسپارند و چند صباحی همهمه و دغدغه شهرهای بزرگ را فراموش میکنند و جان دل را با صدای نغمه پرندگان و شرشر آب چشمهها صفا میبخشند. وجود تالابهایی مانند تالاب خطیب گوران و کهنه گوراب فومن، تالاب بندر کیاشهر، تالاب استیل آستارا، تالاب بینالمللی انزلی (توقفگاه و پناهگاه هزاران پرنده زیبا و رنگارنگ دریایی و قوهای سپید)، تالاب زیبای امیرکلایه لاهیجان با انواع پرندگان دریایی، آبشار پرهسر هشتپر، تالاب زیبای زربیجار با پوشش گیاهی مردابی زیستگاه پرندگان مهاجر املش، تالاب سیاه درویشان و نرگستان صومعهسرا مانند طاووسی زیبا پرهای افسونگر خود را برای پذیرایی از مسافران گسترده است. به هر حال سالانه میلیونها نفر گردشگر داخلی و خارجی از نقاط دیدنی استان و بازارچههای مرزی شهرهای آستارا و انزلی دیدن و خرید میکنند، اما بهرغم این توانمندیهای بالقوه، متأسفانه بهدلیل عدم برنامهریزی و سرمایهگذاری کافی در گذشته، این خطه از شمال ایران هنوز برای بهرهگیریهای کامل از این توانمندیها دارای مشکلاتی است.