در میزگرد نقش دانشگاه در نیل به توسعه ملی و بومی عنوان شد:
ظرفیت بالای علمی گیلان نقش مهمی در توسعه منطقهای و كشوری دارد
دانش و بهرهگیری از نخبگان، از ضرورتهای نیل به توسعه پایدار است و در این مسیر، دانشگاهها از رهگذر آموزش، راه رسیدن به توسعه را كوتاه و هموار میكنند.
دانش و بهرهگیری از نخبگان، از ضرورتهای نیل به توسعه پایدار است و در این مسیر، دانشگاهها از رهگذر آموزش، راه رسیدن به توسعه را كوتاه و هموار میكنند. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در نامگذاری سال جاری، توجه به تولید ملی و حمایت از سرمایههای ملی را مورد عنایت قرار دادند و در دیدار با جامعه دانشگاهی كشور نیز بر ضرورت تولید علم و استفاده از ظرفیتهای دانشگاهی در مسیر توسعه كشور تأكید داشتهاند. استان گیلان به بهرهمندی از ظرفیتهای فراوان در حوزه دانشگاهی و استقرار مراكز متعدد آموزش عالی در تمام شهرستانها، به تربیت نیروی انسانی متخصص اهتمام دارد. از اینرو، كارشناسان و صاحبنظران در میزگرد خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز رشت، نقش دانشگاه را در نیل به توسعه ملی و بومی مورد بررسی قرار دادند.
توسعه علمی، زیربنای توسعه رئیس دانشكده علوم انسانی دانشگاه گیلان معتقد است: همه روندهای توسعه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی منوط و مشروط به توسعه علمی است و توسعه علمی مقدمه سایر توسعهها میباشد. دكتر رضا سیمبر افزود: یكی از بخشهای توسعه علمی، دانشگاهها هستند و اگر بتوانیم در زمینه مؤلفههای توسعه موفق شویم، میتوانیم مسیر رسیدن به سایر ابعاد توسعه را هموار كنیم. وی ادامه داد: در بحثهای جهانی شدن، عنصر زمان بسیار حائز اهمیت است و در دنیای صنعتی نیز بحث زمان بسیار مهم میباشد و توسعه علمی، یعنی اینكه در زمینههای مختلف از فرصتهایی كه داریم، در زمان مطلوب استفاده و پتانسیلها را شكوفا كنیم. سیمبر اضافه كرد: دانشگاهها بهعنوان یكی از مؤلفههای اساسی در این زمینه، نقش مهمی دارند كه باید بهدرستی ایفا شود. عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت هم در این زمینه اظهار كرد: دانشگاهها نقش مؤثری در توسعه جامعه دارند و این نقش، بستگی به تحلیل گفتمانی دانشگاه دارد. دكتر محمدتقی یونسی اضافه كرد: دانشگاهها با طرح سئوال و ایجاد جهت، میتوانند به سمت گفتمانهای توسعه بروند. وی ادامه داد: ایجاد چارچوب علمی و طرح پرسشگری موجب میشود تا دانشگاهها در نقشآفرینی فرآیند توسعه جامعه، تأثیرگذار باشند.
دانشگاهها و چالشهای پیش رو رئیس دانشكده علوم انسانی دانشگاه گیلان درخصوص این پرسش كه چرا تا كنون دانشگاهها با توجه به نقش و اهمیتی كه در توسعه داشتهاند، نتوانستهاند چندان موفق باشند، بیان كرد: این عدم موفقیت به دلیل نبود ارتباط بین دانشگاه و سیستم اجرایی كشور است. سیمبر افزود: در دانشگاهها، پروژههای تحقیقاتی بسیاری در موضوعات مختلف انجام میشود، اما در زمینه ارتباط آنها با سیستم اجرایی مشكل داریم. وی ادامه داد: در كشورهای توسعه یافته، بسیاری از تحقیقات دانشگاهها بر اساس نیازهای جامعه و دستگاههای اجرایی دولتی و خصوصی انجام میشود و این ارتباط بین دانشگاه و مجری برقرار است؛ اما در كشور ما اینچنین نیست. سیمبر یكی دیگر از مشكلات دانشگاهها را در این زمینه، نگاه آموزشمحور بسیاری از اساتید دانشگاهی دانست و یادآور شد: در بسیاری از مواقع باید اعضای هیأت علمی را با مشوقهای مختلف به سمت پژوهش هدایت كرد. وی بیان كرد: بیش از دو دهه است كه ارتباط بین علم و صنعت مطرح میشود، اما در واقعیت، ارتباط ملموسی برقرار نشده و در پارهای از مواقع نیز پروژهها، در نیمه راه مسكوت مانده و در قفسه كتابخانهها جای گرفته است. وی بر ضرورت فرهنگسازی و بسط و گسترش فرهنگ تحقیق و پژوهش در دانشگاهها و جامعه تأكید كرد. عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت نیز گفت: درك صحیح از زبان دانشگاه در برقراری این ارتباط بسیار مهم است. یونسی ادامه داد: ما در محیطهای دانشگاهی، موضوع و روش تحقیق را میدانیم، اما قدرت تبیین را نداریم. وی افزود: مشكل جدی دانشگاههای ما این است كه دانشگاه، پدیده اجتماعی را نمیشناسد و بهجای اینكه دانشگاهها پژوهش محور باشند، آموزش محور هستند. وی برقراری ارتباط محیط دانشگاه با سایر محیطهای علمی را راهكاری عنوان كرد كه میتواند در مسیر توسعه جامعه تأثیرگذار باشد. به گفته یونسی، دانشگاهها باید به سمت بومی كردن علوم نیز حركت كنند كه بهعنوان مثال، ما علوم انسانی را از غرب میگیریم، اما بومی نمیكنیم و این نقیصه، بارها در كلام نورانی رهبر معظم انقلاب نیز آمده است.
دانشگاهها و نیاز به نوآوری رئیس دانشكده علوم انسانی دانشگاه گیلان با تأكید بر ضرورت نوآوری در مراكز آموزش عالی یادآور شد: برای آنكه دانشگاهها بتوانند در جامعه تأثیرگذار باشند، باید جامعه را ببینند؛ زیرا وقتی كه جامعه را نشناسیم، نمیتوانیم به اهداف مورد نظر برسیم. پس ایجاد طرح سئوال در جامعه و پاسخ به آنها از سوی دانشگاهیان، مستلزم شناخت كافی از جامعه است و در این میان باید طرحی نو دراندازیم. سیمبر اظهار كرد: اگر دانشگاه بخواهد نوآوری داشته باشد و طرح مسأله و طرح سئوال كند، باید به سمت واقعیتهای جامعه حركت كند و در این زمینه، پژوهشهای میدانی بسیار حائز اهمیت است. وی بیان كرد: مباحث علمی را باید از مباحث تئوریك جدا و به سمت عملی سوق داد و نگاه پژوهشگرانه زمانی محقق میشود كه جامعه علمی و جامعه عمومی در شناخت با یكدیگر حركت كنند. وی افزود: ما نیاز به یك گفتمان جدید دانشگاهی داریم و این، نیازمند زمان است و گفتمان جدید زمانی شكل میگیرد كه در تضاد با گفتمان گذشته باشد. عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت نیز گفت: دانشگاهها توان ایجاد گفتمان جدید در جامعه را دارند، بهشرطی كه گفتمانها را بشناسند و تحلیل گفتمانی آنها مبتنی بر واقعیت باشد. یونسی اظهار كرد: آنچه امروز بیشتر در جامعه دانشگاهی دیده میشود، روشنفكری است كه این نگاه باید تغییر كرده و به سمت روشنگری جامعه برویم. وی ادامه داد: نگاه روشنفكری، نگاهی عمودی است و خود را منفك از جامعه میبیند، در صورتی كه با نگاه روشنگرانه، درك بهتری از جامعه و شناخت مشكلات بهدست میآید. به گفته عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، روشنفكری در ایران بیمار متولد شده و باید از روشنفكری به سمت روشنگری تغییر موضع دهیم و محیطهای دانشگاهی میتوانند ادبیات و گفتمان مسلط بر جامعه را بشناسند. وی افزود: شناخت گفتمانهای قدرت در جامعه و درك نیازهای جامعه میتواند در تأثیرگذاری بهتر محیطهای دانشگاهی در روند توسعه، عمل كند.
دانشگاهها و چالشهای پژوهش محوری رئیس دانشكده علوم انسانی دانشگاه گیلان با اشاره به مشكلات حركت به سمت روشنگری در دانشگاهها یادآور شد: برای اینكه به روشنگری در محیطهای دانشگاهی برسیم، باید تغییراتی نیز در محیطهای دانشگاهی انجام شود. سیمبر مهمترین این مشكلات را پیچ و خمهای اداری، ساختار آییننامهها و حقوقی عنوان كرد كه مانع تحقق بسیاری از راهكارهای مناسب برای تغییر ساختار فعلی در دانشگاهها هستند. وی وجود مشوقهای مادی در بحث آموزش محوری و مشكلات پیش روی فعالیتهای پژوهشی برای دانشگاهیان را از مهمترین عوامل بازدارندگی در حركت به این سمت عنوان كرد. به گفته رئیس دانشكده علوم انسانی دانشگاه گیلان، از بحثهای پژوهشی در دانشگاهها به دلیل وجود ساختارهای حقوقی دستوپاگیر و نبود درآمدهای كافی برای اساتید دانشگاهی در مقابل مباحث آموزشی استقبال نمیشود كه در این میان باید مشوقهای بهتری در سوق دادن و ایجاد علاقهمندی برای دانشگاهیان استفاده شود. وی تأكید كرد: باید به پژوهش هم مانند آموزش توجه كرد و هزینههای آن را درنظر گرفت. زیرا این اقدام میتواند در نهادینه كردن فعالیتهای پژوهشی در دانشگاهها و اثرگذاری در فرآیند توسعه ملی بسیار حیاتی و مهم باشد. سیمبر ادامه داد: البته در این سالها اقداماتی در وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری انجام شده و ما شاهد حركت به سمت شركتهای پژوهشی دانشبنیان هستیم كه میتواند در آینده سهم بهسزایی در این زمینه داشته باشد. عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت نیز در ادامه این بحث به هدایت پژوهشها به سمت دانشگاه تأكید كرد و گفت: مدیران ارشد اجرایی با درك صحیح از كاركرد فعالیتهای پژوهشی باید پژوهشها را به سمت محیطهای دانشگاهی سوق داده و از این ظرفیتها استفاده كنند. یونسی افزود: توجه به نقش و اهمیت پژوهش در دانشگاهها موجب میشود تا پایاننامههای تحصیلی دانشجویان هم هدفدار تهیه و تدوین شده و از نتایج آنها استفاده كاربردی شود. وی تأكید كرد: استفاده از مشاوران دانشگاهی در دستگاههای اجرایی نیز میتواند پیامدهای بسیار تأثیرگذاری در روند توسعه جامعه در ابعاد مختلف داشته باشد و زمینههای پژوهش محور بودن فعالیتهای محیط دانشگاهی را بیشتر فراهم كند. وی برقراری ارتباط قوی بین پاركهای علم و فنآوری با محیطهای دانشگاهی را از دیگر مواردی عنوان كرد كه میتواند در زمینهسازی برای رسیدن به اهداف فعالیتهای پژوهش محور در دانشگاهها تأثیرگذار باشد.
استان گیلان؛ فرصتها و ظرفیتهای محیطهای دانشگاهی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت با اشاره به اینكه بیش از 130 هزار دانشجو در حدود 70 محیط دانشگاهی در استان گیلان در ردههای مختلف تحصیلی و حتی فوق تخصص مشغول تحصیل هستند، گفت: این تعداد محیط دانشگاهی در كنار دانشجویان و اعضای هیأتهای علمی دانشگاهی، ظرفیت بالایی است كه میتواند نقش مهمی در توسعه منطقهای و كشوری داشته باشد. یونسی اضافه كرد: با همه ظرفیتهایی كه در دانشگاههای استان گیلان وجود دارد، اما آنگونه كه شایسته است، از این ظرفیتها استفاده نمیشود. وی ادامه داد: در استان گیلان در حوزه آموزش عالی، دو قائممقام وزیر داریم؛ یعنی اینكه این مسئولان با توجه به اختیاراتشان، حق مهندسی در حوزه دانشگاه را دارند، اما متأسفانه تا كنون نتوانستهایم مهندسی لازم را داشته باشیم. وی افزود: امروز دانشگاههای گیلان و ظرفیتهای آن را جامعه و حتی مسئولان اجرایی نمیشناسند كه باید در زمینه شناخت این ظرفیتها و استفاده حداكثری از آنها گام برداریم. به گفته عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، برای بهرهوری مناسب از این ظرفیتها، باید نیازها را به سمت طرح مسأله پیش برد و نگاهها را جزئی كرد تا ارتباط بین رشتهای شكل گیرد. وی خاطرنشان كرد: برقراری ارتباط محیط دانشگاهی گیلان با فضاهای اجرایی و همكاریهای دوسویه، میتواند نقش مهمی در استفاده از ظرفیتهای دانشگاهی گیلان داشته باشد. یونسی افزود: ایجاد مشوقهای مختلف برای دانشگاهیان، همچون تجلیل از نخبگان و ارائه الگوهای دانشگاهی به نسل جوان، شناسایی جوانان مستعد و پرورش این استعدادها بر اساس نیازهای استان و همچنین بهرهمندی از توان مشاورهای دانشگاهیان برای ارائه خدمات بهتر به جامعه از سوی مدیران ارشد و هدایت پایاننامههای تحصیلی در مسیر نیازهای استانی، از جمله مواردی است كه باید بهدرستی مهندسی شود. رئیس دانشكده علوم انسانی دانشگاه گیلان هم معتقد است: این استان دارای ظرفیتهای بسیاری در حوزه دانشگاه برای كمك به توسعه بومی و ملی است. سیمبر ادامه داد: با توجه به امكانات آموزشی و پژوهشی و همچنین اساتید مجرب و دانشجویان علاقهمندی كه در حوزههای دانشگاهی گیلان وجود دارند، آنها بهعنوان سرمایههای ملی میتوانند نقش مهمی در توسعه منطقه و كشور با ارائه نظرات كارشناسی و اجرای طرحهای پژوهشی مورد نیاز جامعه داشته باشند. وی اظهار كرد: گیلان، پتانسیل و توان بسیاری دارد و در زمینه دانشگاه مادر كه دانشگاه گیلان است، ظرفیتهای بالایی در زمینه هیأت علمی و رشتههای خوب با شاخصهای ملی داریم. وی گفت: یكی از مشكلات اساسی در جامعه ما، نبود فرهنگ كار جمعی است كه در كارهای علمی هم در این زمینه دچار مشكل هستیم و دانشگاهیان ما همگراییهای لازم در این زمینه را ندارند كه باید این نگرشها تغییر كند. به گفته رئیس دانشكده علوم انسانی دانشگاه گیلان، اگر بتوانیم با همگرایی و تشكیل تیمهای تحقیقاتی بین رشتهای خوب عمل كنیم، موفق خواهیم بود. سیمبر با اشاره به وجود اعضای هیأت علمی جوان در حوزههای دانشگاهی گیلان یادآور شد: با توجه به تجربیاتی كه در این زمینه داریم، جوانان تحصیلكرده ما و عضو هیأت علمی انگیزههای بهتری برای فعالیتها دارند.