طرح "خودکفایی برنج"؛ سندی راهبردی که خاک میخورد!
طرح "خودکفایی برنج" سندی راهبردی است که متأسفانه پس از گذشت دو سال هنوز به مرحله تصویب نرسیده و همانند توپ فوتبال بین مسئولان پاسکاری میشود.
طرح "خودکفایی برنج" سندی راهبردی است که متأسفانه پس از گذشت دو سال هنوز به مرحله تصویب نرسیده و همانند توپ فوتبال بین مسئولان پاسکاری میشود.
به گزارش خبرگزاری مهر، این سند بر اساس آخرین یافتههای علمی و پژوهشی فرآیند برنج از مزرعه تا مصرف تدوین شده است. اگر این سند تصویب شود، ایران اسلامی در محصول برنج خودکفا خواهد شد.
بنابراین رفع چالشهای موجود در افزایش و تولید پایدار محصولات زراعی، از جمله اهداف راهبردی برای حصول به امنیت غذایی و سلامت جامعه در جمهوری اسلامی ایران است. برنج با توجه به جایگاه آن در تأمین غذا و کالری مورد نیاز مردم نقش مهمی بعد از گندم در سبد غذایی مردم ایران دارد.
رئیس مؤسسه تحقیقات برنج کشور در اینباره گفت: هر روزه در دنیا از سطح زیر کشت شالیزارها کم و به جمعیت دنیا افزوده میشود.
عباس شهدی کومله افزود: ارقامی که عملکردهای بالایی داشته و در ضمن در برابر بیماریها مقاوم باشند، ایران اسلامی را به اهداف خودکفایی برنج نزدیکتر خواهد کرد.
وی همچنین به سند راهبردی خودکفایی برنج اشاره کرد و اظهار داشت: در این سند آخرین یافتههای پژوهشی برنج در ایران که همطراز با دنیا بوده لحاظ شده است.
رئیس مؤسسه تحقیقات برنج کشور با اشاره به اینکه سند راهبردی خودکفایی برنج پس از گذشت دو سال هنوز تصویب نشده است، یادآور شد: همه کشورهای برنجخیز این محصول را کالای استراتژیک میدانند و برای خودکفایی در تولید آن نیز برنامهریزی کردهاند.
به هر حال تولید برنج همواره با چالشهای متعددی روبهرو است که رفع این چالشها تنها بر اساس شناخت دقیق مسائل، ارائه برنامه زمانبندی و بهرهمندی از تمامی امکانات موجود در سطح ملی میسر خواهد بود.
با توجه به دستور مقام معظم رهبری و همچنین سیاست وزارت جهاد کشاورزی در حصول به خودکفایی در محصولات اساسی، از قبیل برنج، برنامه راهبردی تحقیقات برنج به این جهت و با هدف ساماندهی همه فعالیتهای مربوط، اعم از تحقیق، ترویج، اجرا و با مشارکت تمامی ذینفعان تهیه شده است.
یک عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات برنج کشور در این رابطه گفت: ایران مزیت نسبی خوبی در تولید برنج کیفی، مرغوب و خوش طعم دارد.
غلامرضا خانکشیپور بر لزوم ساماندهی نظام بازرگانی و شبکه توزیع برنج در کشور تأکید کرد و افزود: این محصول باید با قیمت واقعی و متناسب با هزینه تمام شده به دست مصرفکنندگان نهایی برسد.
وی اظهار داشت: اگر روشهای توزیع برنج داخلی ساماندهی و واسطههای چند لایه حذف شوند، قیمتهای نهایی به نفع مصرفکنندگان کاهش مییابد.
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات برنج کشور ادامه داد: متأسفانه انواع برنج با قیمت پایین از کشاورزان خریداری و پس از عبور از واسطهگریهای چند لایه با افزایش زیاد قیمت بهدست مصرفکننده میرسد.
بدون شک برنج از قدیمیترین گیاهانی است که پس از گندم بیشترین سطح زیر کشت اراضی کشاورزی را در جهان به خود اختصاص داده، ولی از حیث تولید و تأمین انرژی رتبه نخست را در جهان دارد.
سطح زیر کشت برنج کشور 615 هزار هکتار با متوسط تولید پنج هزار و 500 کیلو شلتوک در هکتار است. با توجه به مصرف سرانه سالانه برنج برای هر نفر 38 کیلو، کمبود برنج مورد نیاز مصرفی سالانه 500 هزار تن است که از خارج کشور تأمین میشود.
به هر ترتیب، افزایش دستمزدها و روشهای سنتی کشت و بالا رفتن قیمت تمام شده برنج در مقایسه با قیمتهای جهانی، همچنین ضرورت تأمین مواد غذایی مورد نیاز جامعه در داخل کشور، مسئولان و برنامهریزان کشاورزی را بر آن داشته تا در زمینه تأمین محصولات غذایی اصلی مهم، از قبیل گندم، برنج، دانههای روغنی، شکر و ... برنامهریزی مناسبی انجام دهند.
در این ارتباط معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان گفت: توجه به برنامهریزی اصولی و علمی برای برطرف کردن مشکلات تولید در بخش برنج و بهویژه چالشهای فنی در جهت افزایش تولید، بهبود کیفیت و کاهش ضایعات و بهویژه پایداری تولید برنج نقش اساسی دارد.
ایرج بنیادی افزود: ارائه برنامه تحقیقات جامع ملی برنج در جهت استفاده از همه ظرفیتهای علمی موجود برای رفع مسائل و تنگناهای فنی تولید با همکاری تمامی مؤسسات و مراکز علمی ـ پژوهشی کشور، بهویژه در وزارت جهاد کشاورزی بهعنوان متولی امر کشاورزی و بانی تحقیقات این حوزه امری ضروری است.
وی اظهار داشت: برنامه فعالی که با مشارکت قسمت اعظم واحدهای پژوهشی، علمی، اجرایی و بهرهبرداران امر تولید برنج تهیه شده است، کمک بسیار به این امر و در نتیجه حصول امنیت غذایی در جامعه خواهد کرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان گفت: گندم و برنج در اکثر جوامع جزء مهمترین منابع غذایی محسوب میشوند. بنابراین رسیدن به خودکفایی واقعی در تولید این دو محصول با هزینههای معقول بر اساس مزیت نسبی کشور و حتی صادرات آن برای هر جامعه میتواند مایه سرافرازی و مباهات باشد.
وی ادامه داد: برای رسیدن به خودکفایی و حذف واردات زیرساختهای تولید این محصول از قبیل استفاده از بذرهای مناسب و پرمحصول، کود و سموم مناسب، ماشینآلات پیشرفته و ... باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
طرح "خودکفایی برنج" در راستای افزایش تولید و تأمین تمامی نیاز مصرف داخل تهیه و هماکنون در مرحله تصویب نهایی قرار دارد.
در این طرح از یکسو بر افزایش عملکرد در واحد سطح بهجای گسترش مزارع و سطح زیر کشت و از سوی دیگر، بر حفظ کیفیت محصولات و حفاظت از انواع بومی برنج ایرانی که با ذائقه مصرفکنندگان داخلی تناسب دارد و از نظر کیفی نیز در دنیا بینظیر بوده تأکید شده است.
استاندار گیلان با بیان اینکه اغلب برنج تولیدی در کشورهای مختلف به مصرف داخلی آنها خواهد رسید و برنج برای عرضه به بازارهای جهانی وجود نخواهد داشت، گفت: تأمین این محصول از بازارهای جهانی حتی با وجود منابع مالی کافی امکانپذیر نخواهد بود.
کیهان هاشمنیا افزود: بدین جهت تنظیم برنامه راهبردی تحقیقات برنج و تلاش برای افزایش و پایداری تولید بسیار حائز اهمیت است.
وی ادامه داد: برنج به همراه گندم یکی از دو کالای استراتژیک و مهم غذایی است و سیاستگذاران و برنامهریزان هر کشوری اغلب برای این دو کالای اساسی جایگاه ویژهای در اقتصاد کشاورزی و توسعه اقتصادی درنظر میگیرند.
به هر حال با توجه به بالا بودن هزینه تولید برنج با توجه به قیمتهای جهانی از یکسو و کاهش ذخائر برنج در جهان از سوی دیگر و همچنین حجم بسیار پایین مبادله برنج در بازار جهانی، باید روشهایی برای شناسایی بازار داخلی و افزایش مزیت به منظور نیل به خودکفایی مد نظر قرار گیرد.