ندیمی و انتظارات پیش رو
دکتر سید حجت مهدوی سعیدی
فرصتی دیگر رسید ای خواجه تاش
تا ز تو در نگذرد آگاه باش (مولوی)
"تحلیل محتوا"ی انتخابات و این‌که چه اسباب و اسراری باعث آن گردیده که جناب آقای ندیمی دقیقاً در دقیقه نود، پیروز نهایی صحنه نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی باشد، البته خود عرض عریضی دارد که مستدعی یادداشت دیگری است؛ اما از این نکته نمی‌توان غفلت ورزید که انتظارات و توقعاتی که خود آقای ندیمی نیز به شدت و به طرق مختلف به آن دامن زده است، شرایط، مطلوبات و مطالبات جدیدتری را نسبت به گذشته برای او فراهم نموده است. پر پیداست که این توقعات در دو ساحت "خواسته‌های فردی" و "خواسته‌های اجتماعی" قابل توضیح و تبیین است. از مسائل روزافزون فردی که دامن‌گیر همه آحاد جامعه است که بگذریم، حوزه انتخابیه لاهیجان در ادوار پس از انقلاب، کم و بیش همواره با موانع و محدودیت‌های توسعه روبه‌رو بوده است؛ خصوصاً در چهار سال اخیر که ناآزموده‌ای آزمند، هزینه‌های کلان و گران را متوجه منطقه نمود که تا دیرزمان نمی‌توان آثار سوء آن را از ذهن و زبان ستُرد.
آن‌چه منصب می‌کند با جاهلان
از فضیحت کی کند صد ارسلان (مولوی)
نگارنده این یادداشت چنان‌که در مصاحبه پیشین خود نیز به اجمال آورده است (علی‌رغم پاره‌ای از انتقادات که البته در جای خود قابل طرح و تأمل است)، آقای ندیمی از حیث برنامه و تجربه در نقطه‌ای ایستاده است که رسیدن به آن، مستلزم تلاش و همت مضاعف است و از این منظر، انتظارات و توقعاتی که از او می‌رود، در اذهان مردم خاص‌تر و بلکه جدی‌تر جلوه می‌کند. شاید برای مردی که در "باران" آمده است، چهار سال دوری از صحن مجلس، زمانی مناسب برای "نقد از خویشتن" و به تعبیر فیلسوفان، فرصتی معتبر برای تأملات اولی در همه مقولات و معقولات بوده است.
"باران" مظهر پاکی و صفاست. برای مردی که در باران از باران سخن می‌گوید، کار لطیف و تکلیف بسی سنگین می‌شود. کار نماینده اصلح را نمی‌توان تنها در حاجات و مقتضیات محدود شهرستان به نظاره نشست. او پی‌ریز آینده است، لذا باید وضع چنین نماینده‌ای را در اندازه‌های استانی، کشوری و بلکه بین‌المللی به ترصد و ارزیابی نشست. گذشت آن زمان که انسان گذشت که برنامه و کارنامه یک نماینده را در قاب و قالب یک قریه تمنا می‌نمودند و بر آن می‌غنوده‌اند! شهروندان محترم لاهیجان و سیاهکل به جد از آقای ندیمی مطالبه دارند که او در کنار مسئولیت‌های بنیادین پارلمان که در سوگندنامه مجلس به آن اشاره شده است، در چنین اوضاع آشفته‌ای از حوزه انتخابیه اعاده حیثیت نماید، و این امر مقدور نیست، مگر با استفاده و استعانت از "عقل و خرد جمعی."
متأسفانه جامعه ما به دلیل استبداد کهن و ویژگی‌های رفتاری متأثر از آن، گاه آدمی را چنان در مستیِ توهمات خود بد مست و خوش مست می‌کند که او از خود اَبَر شخصیتی فارغ از مردم می‌سازد! هیچ انسانی "عقل کل" نیست و به تعبیر سعدی: "من آن ظلوم و جهولم که اولم گفتی." آدمی در سجود این و در سکوت آن، ره به ضلالت و غوایت می‌برد. با این دید و داوری، آقای ندیمی در وهله نخست باید از آراء و افکار نخبگان و روشنفکران خاموش و حرمان زده شهرستان (که بحمدالله العظیم فراوان‌اند) مدد بگیرد تا اعتماد فروریخته بازسازی شود و آب رفته از جوی، مجدد به جوی باز گردد.
روشنفکران فراتر از افراد و احزاب، با "حقیقت" میثاق بسته‌اند و تنها به آن می‌اندیشند و مراوده، صمیمیت و رفاقت خود با دیگران را تنها و تنها در این سپهر تعریف می‌کنند. لذا نگاه به آنان باید غایت انگارانه باشد، نه ابزار گرایانه. با همه تجارب تلخی که روشنفکران شهر از این و آن در انبان ذهن خود انباشته‌اند، اما مع‌الوصف اگر صداقت و شفافیتی را در خادمیِ خالص ببینند، بی اجر و مزد و منت به صحنه می‌آیند. به تعبیر ریچارد رورتی، فیلسوف نئو پراگماتیست و پسامدرن: "روشنفکران با اتخاذ فلسفه امید، به‌جای مبدل شدن به یک ناظر دل‌زده و استهزاگر جامعه، به کاهش دردهای اجتماعی اهتمام می‌ورزند و دموکراسی چیزی جز این معنا نیست."
آقای ندیمی باید نظراً و عملاً نشان دهد که زبان تلخ "تنفیذ" را بر زبان شیرین "تحسین" ترجیح می‌دهد و البته این نه کاری‌ست خُرد. برای فردی که سودای خدمت در سر دارد و مؤیداتی را نیز در این راه آفریده است، نباید رأی ندهندگان به او (که جمع کثیری را در این حوزه به خود اختصاص داده است) به مثابه یک اپوزیسیون جلوه کند. لذا باید از هرگونه تضاد و رویکرد آنتاگونیستی به رقبای انتخابات پرهیز نمود و بلکه برای دستیابی به "اهداف بزرگتر" به شیوه‌های مرضیه در جذب حداکثری حریفان کوشید. البته این اتفاق یک هنر است و سازوکار خاص خود را می‌طلبد. رقیب و حریف یک فرصت است، نه یک تهدید؛ چون شوخ چشم و بی‌باک، عیب آدمی را به او می‌نمایاند. متأسفانه یکی از پدیده‌های دیرینه و ناخوشایند جامعه ما، وجود دغل دوستانی است که صرفاً با بواعث و انگیزه‌های مادی در چنین مواقع و مواضعی، تعزیه گردانان مجلس‌اند. آقای ندیمی باید به‌جای این مگسان مسکین و این اشخاص ننگین با خواسته‌های سنگین، جا برای دوستان منتقد خود بگشاید. چنان‌که مورخان ما آورده‌اند، متأسفانه نیمی از تاریخ ما از آنِ لوسان و چاپلوسان است که با جلافت رفتار خود، همواره کشتی ارباب هنر شکسته‌اند و زمام امور به نادانان داده‌اند. برای نماینده‌ای فرهیخته به هیچ وجه زیبنده نیست که بعضاً افرادی پَر ریخته(!) او را در هر کوی و برزن بدرقه و مشایعت نمایند و باید در این زمینه بیشتر مراقبت نمود؛ چرا این‌که همراهی سرمستان عربده‌جو موجبات سوء ظن است، هرچند آن فرد، پیامبر باشد. دوست منتقد و منتقدِ دوست اگر اصلاحی ببیند، هیچ‌گاه پیمان‌شکن نیست. پیمان‌شکنی از آنِ مداحان زراندوز است که چون مگس دور شیرینی نشسته‌اند. نباید هر منتقد آگاه و همراه و دلسوز را با هیاهو و هوچی‌گری، حسود و بخیل و ... قلمداد نمود و با این بهانه‌های واهی، واقعیت را نادیده گرفت.
و در پایان این‌که:
آقای ندیمی خود نیک می‌داند که تحقق خواسته‌های اجرایی او در گروِ کادری کاری از مدیران مجرب است تا این کارگزاران کارآزموده، با تعهد و تخصص، جبران مافات نموده و به آبادی و آبادانی منطقه بپردازد. به‌نظر می‌رسد که ایشان در این مسأله دچار نوعی بحران مدیریت است. لذا باید او با تجاربی که در اختیار دارد، بیش و پیش از هر مقوله‌ای از هم‌اکنون به چاره‌اندیشی در این زمینه بپردازد.
گفت پیغمبر چو در جایی روی
باید اول طالب مردی شوی (مولوی)
آن‌چه در این جریده مذکور افتاد، نکاتی بود که نگارنده آن را تنها با محرک احساسِ مسئولیت به تحریر درآورد. این راه، راهی گشوده است، تنها باید اندکی حوصله نمود و مشفقانه در انتظار نشست و دید که رفیق دیرین ما جناب آقای ندیمی با این انتظارات پیش رو چه می‌کند.
میخانه اگر ساقی صاحب نظری داشت
می خواری و مستی ره و رسم دگری داشت
پیمانه نمی‌داد به پیمان‌شکنان باز
ساقی اگر از حالت مجلس خبری داشت
تا ز تو در نگذرد آگاه باش (مولوی)
"تحلیل محتوا"ی انتخابات و این‌که چه اسباب و اسراری باعث آن گردیده که جناب آقای ندیمی دقیقاً در دقیقه نود، پیروز نهایی صحنه نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی باشد، البته خود عرض عریضی دارد که مستدعی یادداشت دیگری است؛ اما از این نکته نمی‌توان غفلت ورزید که انتظارات و توقعاتی که خود آقای ندیمی نیز به شدت و به طرق مختلف به آن دامن زده است، شرایط، مطلوبات و مطالبات جدیدتری را نسبت به گذشته برای او فراهم نموده است. پر پیداست که این توقعات در دو ساحت "خواسته‌های فردی" و "خواسته‌های اجتماعی" قابل توضیح و تبیین است. از مسائل روزافزون فردی که دامن‌گیر همه آحاد جامعه است که بگذریم، حوزه انتخابیه لاهیجان در ادوار پس از انقلاب، کم و بیش همواره با موانع و محدودیت‌های توسعه روبه‌رو بوده است؛ خصوصاً در چهار سال اخیر که ناآزموده‌ای آزمند، هزینه‌های کلان و گران را متوجه منطقه نمود که تا دیرزمان نمی‌توان آثار سوء آن را از ذهن و زبان ستُرد.
آن‌چه منصب می‌کند با جاهلان
از فضیحت کی کند صد ارسلان (مولوی)
نگارنده این یادداشت چنان‌که در مصاحبه پیشین خود نیز به اجمال آورده است (علی‌رغم پاره‌ای از انتقادات که البته در جای خود قابل طرح و تأمل است)، آقای ندیمی از حیث برنامه و تجربه در نقطه‌ای ایستاده است که رسیدن به آن، مستلزم تلاش و همت مضاعف است و از این منظر، انتظارات و توقعاتی که از او می‌رود، در اذهان مردم خاص‌تر و بلکه جدی‌تر جلوه می‌کند. شاید برای مردی که در "باران" آمده است، چهار سال دوری از صحن مجلس، زمانی مناسب برای "نقد از خویشتن" و به تعبیر فیلسوفان، فرصتی معتبر برای تأملات اولی در همه مقولات و معقولات بوده است.
"باران" مظهر پاکی و صفاست. برای مردی که در باران از باران سخن می‌گوید، کار لطیف و تکلیف بسی سنگین می‌شود. کار نماینده اصلح را نمی‌توان تنها در حاجات و مقتضیات محدود شهرستان به نظاره نشست. او پی‌ریز آینده است، لذا باید وضع چنین نماینده‌ای را در اندازه‌های استانی، کشوری و بلکه بین‌المللی به ترصد و ارزیابی نشست. گذشت آن زمان که انسان گذشت که برنامه و کارنامه یک نماینده را در قاب و قالب یک قریه تمنا می‌نمودند و بر آن می‌غنوده‌اند! شهروندان محترم لاهیجان و سیاهکل به جد از آقای ندیمی مطالبه دارند که او در کنار مسئولیت‌های بنیادین پارلمان که در سوگندنامه مجلس به آن اشاره شده است، در چنین اوضاع آشفته‌ای از حوزه انتخابیه اعاده حیثیت نماید، و این امر مقدور نیست، مگر با استفاده و استعانت از "عقل و خرد جمعی."
متأسفانه جامعه ما به دلیل استبداد کهن و ویژگی‌های رفتاری متأثر از آن، گاه آدمی را چنان در مستیِ توهمات خود بد مست و خوش مست می‌کند که او از خود اَبَر شخصیتی فارغ از مردم می‌سازد! هیچ انسانی "عقل کل" نیست و به تعبیر سعدی: "من آن ظلوم و جهولم که اولم گفتی." آدمی در سجود این و در سکوت آن، ره به ضلالت و غوایت می‌برد. با این دید و داوری، آقای ندیمی در وهله نخست باید از آراء و افکار نخبگان و روشنفکران خاموش و حرمان زده شهرستان (که بحمدالله العظیم فراوان‌اند) مدد بگیرد تا اعتماد فروریخته بازسازی شود و آب رفته از جوی، مجدد به جوی باز گردد.
روشنفکران فراتر از افراد و احزاب، با "حقیقت" میثاق بسته‌اند و تنها به آن می‌اندیشند و مراوده، صمیمیت و رفاقت خود با دیگران را تنها و تنها در این سپهر تعریف می‌کنند. لذا نگاه به آنان باید غایت انگارانه باشد، نه ابزار گرایانه. با همه تجارب تلخی که روشنفکران شهر از این و آن در انبان ذهن خود انباشته‌اند، اما مع‌الوصف اگر صداقت و شفافیتی را در خادمیِ خالص ببینند، بی اجر و مزد و منت به صحنه می‌آیند. به تعبیر ریچارد رورتی، فیلسوف نئو پراگماتیست و پسامدرن: "روشنفکران با اتخاذ فلسفه امید، به‌جای مبدل شدن به یک ناظر دل‌زده و استهزاگر جامعه، به کاهش دردهای اجتماعی اهتمام می‌ورزند و دموکراسی چیزی جز این معنا نیست."
آقای ندیمی باید نظراً و عملاً نشان دهد که زبان تلخ "تنفیذ" را بر زبان شیرین "تحسین" ترجیح می‌دهد و البته این نه کاری‌ست خُرد. برای فردی که سودای خدمت در سر دارد و مؤیداتی را نیز در این راه آفریده است، نباید رأی ندهندگان به او (که جمع کثیری را در این حوزه به خود اختصاص داده است) به مثابه یک اپوزیسیون جلوه کند. لذا باید از هرگونه تضاد و رویکرد آنتاگونیستی به رقبای انتخابات پرهیز نمود و بلکه برای دستیابی به "اهداف بزرگتر" به شیوه‌های مرضیه در جذب حداکثری حریفان کوشید. البته این اتفاق یک هنر است و سازوکار خاص خود را می‌طلبد. رقیب و حریف یک فرصت است، نه یک تهدید؛ چون شوخ چشم و بی‌باک، عیب آدمی را به او می‌نمایاند. متأسفانه یکی از پدیده‌های دیرینه و ناخوشایند جامعه ما، وجود دغل دوستانی است که صرفاً با بواعث و انگیزه‌های مادی در چنین مواقع و مواضعی، تعزیه گردانان مجلس‌اند. آقای ندیمی باید به‌جای این مگسان مسکین و این اشخاص ننگین با خواسته‌های سنگین، جا برای دوستان منتقد خود بگشاید. چنان‌که مورخان ما آورده‌اند، متأسفانه نیمی از تاریخ ما از آنِ لوسان و چاپلوسان است که با جلافت رفتار خود، همواره کشتی ارباب هنر شکسته‌اند و زمام امور به نادانان داده‌اند. برای نماینده‌ای فرهیخته به هیچ وجه زیبنده نیست که بعضاً افرادی پَر ریخته(!) او را در هر کوی و برزن بدرقه و مشایعت نمایند و باید در این زمینه بیشتر مراقبت نمود؛ چرا این‌که همراهی سرمستان عربده‌جو موجبات سوء ظن است، هرچند آن فرد، پیامبر باشد. دوست منتقد و منتقدِ دوست اگر اصلاحی ببیند، هیچ‌گاه پیمان‌شکن نیست. پیمان‌شکنی از آنِ مداحان زراندوز است که چون مگس دور شیرینی نشسته‌اند. نباید هر منتقد آگاه و همراه و دلسوز را با هیاهو و هوچی‌گری، حسود و بخیل و ... قلمداد نمود و با این بهانه‌های واهی، واقعیت را نادیده گرفت.
و در پایان این‌که:
آقای ندیمی خود نیک می‌داند که تحقق خواسته‌های اجرایی او در گروِ کادری کاری از مدیران مجرب است تا این کارگزاران کارآزموده، با تعهد و تخصص، جبران مافات نموده و به آبادی و آبادانی منطقه بپردازد. به‌نظر می‌رسد که ایشان در این مسأله دچار نوعی بحران مدیریت است. لذا باید او با تجاربی که در اختیار دارد، بیش و پیش از هر مقوله‌ای از هم‌اکنون به چاره‌اندیشی در این زمینه بپردازد.
گفت پیغمبر چو در جایی روی
باید اول طالب مردی شوی (مولوی)
آن‌چه در این جریده مذکور افتاد، نکاتی بود که نگارنده آن را تنها با محرک احساسِ مسئولیت به تحریر درآورد. این راه، راهی گشوده است، تنها باید اندکی حوصله نمود و مشفقانه در انتظار نشست و دید که رفیق دیرین ما جناب آقای ندیمی با این انتظارات پیش رو چه می‌کند.
میخانه اگر ساقی صاحب نظری داشت
می خواری و مستی ره و رسم دگری داشت
پیمانه نمی‌داد به پیمان‌شکنان باز
ساقی اگر از حالت مجلس خبری داشت
• عضو هیأت علمی و رئیس سابق دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان،
مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان و فرماندار اسبق سیاهکل
مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان و فرماندار اسبق سیاهکل
لاهیگ: توجه این کاربر عزیز را به این نکته جلب می‌نماید که عناوین سوابق نویسنده مقاله در ذیل آن، از "لاهیگ" بوده و در متن ارسالی نویسنده، هیچ‌گونه سابقه‌ای درج نشده بود.
1- نیت خوانی اخلاقاً کار خوبی نیست، مگر این‌که دلیلی روشن در این یادداشت باشد که بتوان نویسنده را متهم به درخواست پست کرد.
2- اگر این آقای نویسنده، مقاله بیژن نجدی را خوب خوانده باشد، می‌بیند که دکتر مهدوی با توجه به همکاری که در چند دبیرستان با ایشان داشته، نظر ایشان را در زمینه روشن کردن ذهن مردم در انتخابات مطرح نموده است، نه چیز دیگر.
3- تخصص دکتر مهدوی در زمینه عرفان و مولانا برای همگان روشن است. لذا نمی‌توان او را به کج‌فهمی متهم کرد.
4- خوب است که نویسنده نام خود را مطرح کند تا معلوم شود کی هست و چه در چنته دارد؟
5- دکتر مهدوی سی سال است که می‌نویسد. بی‌انصافی است او را در نوشته‌هایش متهم به قدرت طلبی کرد.
6- مهدوی اگر قدرت را دوست داشته باشد، بالاتر از هر چیز، راه انتخابات برای او باز است. (در دیداری که من با او در تهران داشتم، این نکته را به او گفتم)
7- همه گرفتاری‌های ما همان است که نویسنده آن را بدیهیات مسلم دانسته است.
8- اصل مرضیه قبول اشتباه که نویسنده آن را ادعا کرده، به نظر بنده عذر بدتر از گناه بوده است.
1- نیت خوانی یعنی چه؟ و بر اساس کدام مکتب اخلاقی کار خوبی نیست؟! آیا باید منتظر درخواست پست مدیریت با ادبیات اداری از سوی کسی بود تا این میل ثابت شود؟ تکلیف این قاعده شما در برخورد با متون فلسفی و کلامی چیست؟ به نظر شما، همه آن‌ها را باید به جرم نامفهوم "نیت خوانی" رد کرد؟ به‌جز شعار، چه گفته و نوشته دیگری می‌تواند از فتوای خود ساخته شما مجوز بگیرد؟
2- اگر شما جوابیه فرزند مرحوم نجدی و مهم‌تر از آن، اگر "یوزپلنگانی که با من دویده‌اند" و "دوباره از همان خیابان‌ها" و "داستان‌های ناتمام" و "خواهران این تابستان" و دیگر نوشته‌های این روشنفکر گرامی را خوانده باشید، تضاد بیژن نجدی را با راوی آن خاطره مجعول به روشنی می‌توان دید. و اگر شناخت شما به اتکاء همکاری در چند دبیرستان(!؟) است، شما را به تحقیق در مورد هم‌نشینان و هم‌صحبتان والامرتبه ایشان دعوت میکنم تا کمی بیشتر از تاریخ فرهنگ معاصر این‌جا بدانید.
3- تخصص ایشان بر همگان روشن است!؟ همگان یعنی شما و دوستان‌تان؟! اگر مشعوف این متن شده‌اید، به عنوان یک دانشجو می‌توان مراجع فراوانی را به شما معرفی کرد که "اصل"اند و کمی دشوار برای ذهن آسان‌گیر و آسان خواه.
4- بنده یک شهروندم مثل همه. بی هیچ ادعا و سهم و غنیمتی در مدیریت و قدرت و ثروت. بی هیچ وابستگی و نسبتی با مجریان و بی هیچ ملاحظه‌ای برای به بازی گرفتن فرهنگ ایرانی در بازی‌های کوچک و کودکانه.
5- سی سال نوشتن و بیشتر و کمتر دلیل رد قدرت طلبی نویسنده است؟! جدا از این‌که ایشان چه نوشتند (بلا تشبیه)، تاریخ پر است از نوشته‌های دیکتاتورهایی چون هیتلر و قذافی و موسیلینی و ...
6- این نظر شماست و درستی آن را به اهلش می‌سپاریم. اما یعنی وارستگی ایشان در حدی است که قدرت را دوست ندارند؟ پست‌های قبلی ایشان، یعنی به زور و غل و زنجیر به ایشان داده شد؟! این را هم به حافظه جمعی مردم لاهیجان می‌سپاریم.
7- ؟
8- دوست عزیز! به آن‌چه که نوشته‌ای کمی در خلوت بپرداز. این‌ها همه به اشاره بود و اگر قرار بر تفصیل و تشریح باشد، نه برای من حوصله‌ای مانده، نه برای مردم درگیر در آشفتگی‌های روزمره و منتظر برای تغییر فضای شهرشان. هر جوابی بعد از این از شما بی‌پاسخ خواهد ماند. می‌توانید آن را دلیل برتری اندیشه خود بدانید و کیفور شوید. خوش باشید!
کاش می‌شد با تو بود و از تو گفت
کاش می‌شد با تو گم شد در همه