سرور جشن نوروزی در موزه میراث روستایی گیلان ساز شد
دیرگاهی نمیگذرد كه موزه میراث روستایی در میان جنگلهایی از طبیعت گیلان به تلاش آنانی بنا شده كه یادشان به نگاهداشت دانش و فرهنگ پیشینیانشان دلخوش است.
موزه میراث روستایی گیلان ـ مكانی برای نمایش خویشاوندی انسان و طبیعت و یادگاری از روستاییان نیكاندیش گیلانی ـ در نوروز 1391 با جشنواره نوروزی میزبان گردشگرانی است كه سرور جشنها و آیینهای بومی را در فضایی روستایی به یادگار از یك قرن پیش، جستوجوگر هستند. به گزارش خبرگزاری ایرنا، مسیری در امتداد جاده و بر بلندای شالیزار و رود را كه طی كنی، سقفهایی مخروطی از ساقههای طلایی برنج در میان جنگل پدیدار میشود. هدیه موزه میراث روستایی گیلان به گردشگران، حلاوت ساعتی زندگی در یك قرن گذشته است كه خالی از هرگونه هوار شهر به انسان آرامش میبخشد. كسانی كه فضای ناب روستا را تجربه كردهاند، خاطرههای خوش آن را به یاد میآورند و درمییابند كه با غرق شدن در تكنولوژی و صنعت چه به حال روزهای خوش و خالص گذشته خویش آوردهاند و نسل جدید نیز با كسب نشاط در روح خود، معنی پاك روستا را تجربه میكنند. دیرگاهی نمیگذرد كه موزه میراث روستایی در میان جنگلهایی از طبیعت گیلان به تلاش آنانی بنا شده كه یادشان به نگاهداشت دانش و فرهنگ پیشینیانشان دلخوش است. جادهای در دوسوی جنگل و صدای پرندگانی بیشمار و گاه حتی پرواز شاهینهایی در نزدیك و گاه عبور شغالهایی تیزرو تو را وا میدارد تا آهستهتر برانی، حتی كمتر از سرعت مجاز... در این میان و در زمانی كه مسحور طبیعت و هوای بهاری، انبوهی از ماشین پارك شده در یك قسمت از جاده نشان از وجود مكانی شگرف از هنر و معماری دارد؛ موزه میراث روستایی است كه دیگر آوازهاش فراتر از كشور رفته و در خاورمیانه یك دانه است. نمره ماشینها خبر از حضور گردشگران از سراسر ایران میدهند و جمعیت چه بسیار است و میگویند جشنواره نوروزی با حضور استاندار گیلان و به تقریب تمامی مدیران استان درحال افتتاح است كه ناگهان صدای ساز و دهل و آوای استاد فریدون پوررضا (خواننده پیشكسوت فولكلوریك گیلان) طنینانداز میشود و گردشگران برای درك مكانی ناب آكنده از بوی سوختن هیزم و عطر نان راهی میشوند. صدای ساز و آواز و موسیقی محلی در هر گوشه از موزه میراث روستایی كه در دل جنگل بنا شده به گوش میرسد و در میدانی سبز و پلكانهایی از چوب در دور آن، بازیهای محلی چون لافند بازی ـ انجام حركات ورزشی بر روی طناب ـ درحال اجراست. زنان و مردان راهنما با لباسهای سنتی به راهنمایی گردشگران پرداخته و هریك سرگذشت هر خانه برافراشته را همچون قصهای شیرین بازگو میكنند. بر سایه آلاچیقهای چوب و برنج، زنان با لباسهای محلی مملو از رنگ بر زمین نشسته و بر پشت گمج (ظرف سفالین ویژه گیلان)، نانهای سنتی، همچون نان برنج و نان خرفه میپزند و آنها را به گردشگرانی عرضه میكنند كه سرخوش از محیط و هیاهوی پرندگانی هستند كه اشعههای خورشید را كه از میان درختان سوسو میزند درمینوردند. در مسیری از سنگریزه در لابهلای درختان جنگلی، با راهنمایی تابلوهای چوبی به سمت كوهپایه میروی و در انتها، خانهای كه بوی دود و هیزم و بوی ناب روستا را در جان و دل میافشاند.
"معماری خانههای روستایی گیلان دانش نانوشتهای است كه باید حفظ و از آن در معماری كنونی الهام گرفته میشد." سخن ماندگاری از بنیانگذار اكوموزه میراث روستایی گیلان ـ دكتر محمود طالقانی ـ است كه برای همیشه در این موزه خواهد ماند. جشنواره نوروزی با اجرای موسیقی زنده محلی، بازیهای بومی و محلی، سفره گیلانی، نمایشگاه لباسهای گیلانی، معرفی دستاوردهای معماری و مردمشناسی آغاز شده و تا دوازدهم فروردین ماه ادامه مییابد. هنوز چه بسیارند كسانی كه از دیدن موزهها لذت چندانی نمیبرند و اینان تاریخ را فراموشی معنا میكنند، اما مگر میشود از گنجینه اكوموزه گیلان كه سراسر روح و رنگ و اصالت است چشم پوشید. امروز بهترین موزههای دنیا تركیبی از اطلاعات جذاب و آثار هنری را همزمان در معرض دید گردشگران قرار میدهند كه میتوان در این راستا به موزههای آرمیتاژ سن پترزبورگ، متروپلیشن آمریكا، موزه قاهره، گالری اوفیتزی فلورانس و لوور فرانسه اشاره كرد و پربیراه نیست اگر در این بین به اكوموزه میراث روستایی گیلان نیز اشارهای شود. "گشت و گذار در موزهها امروز میتواند نخستین وجه سفر قرار گیرد" سخن برخی از كارشناسان حوزه برنامهریزی توریسم است. آنان معتقدند غنای فرهنگی و تاریخی سرزمینمان به گونهای است كه میتوان با گشایش موزهای عظیم در كشور در سطح جهانی حرف برای گفتن داشت. یک دانشآموخته كارشناسی ارشد برنامهریزی توریسم معتقد است: امروزه توجه بسیاری از ملتهای درحال توسعه به احیای هویت ملی خود معطوف شده است. میراث فرهنگی معنوی یا ناملموس، به معنای تمامی اقدامات، شیوههای ارائه، نمودها و بروزها، دانشها، مهارتها، وسایل، مصنوعات دستی و فضاهای فرهنگی مرتبط با آنهاست كه یكی از مؤلفههای مهم هویت ملی است. یلدا پروری معتقد است: "آیینها" جلوههایی از معرفتشناسی یك قوم و جامعه محسوب میشوند؛ شكلی از هستیشناسی یك دنیای ذهنی و درونی كه تجلی بیرونی و هنری پیدا كرده و با زیباییشناسی خاصی همراه است. وی میافزاید: جامعه بی آیین، جامعهای خشك محسوب میشود و جشنها و آیینها نمادی از شور و زندگیبخشی و رنگپذیری زندگی تلقی میشوند. و امروز در اكوموزه گیلان علاوه بر چینش زندگی یكصد سال گذشته روستایی كه در فهرست آثار ملی ثبت شده و در برنامه ثبت جهانی قرار گرفته، آیینها و بازیهای بومی و غذاهای محلی و هنرهای سنتی نیز احیاء شده است. مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان امروز در نشست ستاد تسهیلات سفر كه در موزه میراث روستایی گیلان برگزار شد، خواستار حمایت بیش از پیش مسئولان از این مكان گردشگری شد. امید عزیزی افزود: امروز پژوهشهای بهدست آمده از ساخت این موزه در دانشگاهها به عنوان دروس اصلی تدریس می شود و بایستی این مكان بیش از همیشه مورد توجه واقع شود. سرور جشن نوروزی در موزه میراث روستایی گیلان ساز شده و گردشگران گویی در فضای روستایی یك قرن پیش نفس میكشند و به قطع، این یادگاری خواهد بود برای آنانی كه گیلان را به رسم سفر نوروز برگزیدهاند.