نوروز؛ جشنی برای زنده شدن
"نوروز؛ جشنی برای زنده شدن" بی‌معنی نمی‌تواند باشد، زمانی كه زمین زنده می‌شود و رویش تازه می‌شود و خانه‌ها و كلبه‌ها غبار از رخ می‌نشانند و آدم‌ها، یادها تازه می‌كنند.
"سبزه" نشان رویش، "ماهی" نشان از جنبش، "آینه" نشانی از یكرنگی، "شمع" نشانی از فروغ زندگی و "نوروز" آیینی برای زنده شدن...
جشنی كه با هفت گزینش از زندگی آغاز می‌شود و اعتبارش به وسعت هزاران هزار سال؛ آیینی برای آموختن دوستی، احترام، حفظ محیط زیست و حقوق بشر...
نوروز پارسی در سال 1388 به عنوان یك اثر مشترك از سوی كشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، هندوستان، قزاقستان، ازبكستان، پاكستان و تركیه در فهرست جهانی ثبت شد.
بهانه نوروز یا هر بهانه خوب دیگری می‌تواند فرصتی باشد تا كشورها فرهنگ و اعتبار ملی خویش را به جهانیان بشناسانند.
"نوروز؛ جشنی برای زنده شدن" بی‌معنی نمی‌تواند باشد، زمانی كه زمین زنده می‌شود و رویش تازه می‌شود و خانه‌ها و كلبه‌ها غبار از رخ می‌نشانند و آدم‌ها، یادها تازه می‌كنند.
نوروز جشنی برای زنده شدن است، نه رفتن به جنگل و بریدن درختی برای جشن و از پس آن به لوازم مصنوع آراستن. نوروز، گره‌گاهی برای پیوستن است.
یكی از مشخصه‌های همه اقوام و جوامع بشری، داشتن و برپایی جشن‌ها و آیین‌هاست و اینك نوروز در گیلان...
گیلان تنها سرزمین رنگ و طبیعت نیست و چه‌بسا در هر دوره، مفاخری از این خطه ظهور كرده كه ردی عمیق و مؤثر بر سابقه فرهنگی ایران و جهان از خویش به‌جا نهاده و از كهن سالیان پیش نام گیلان با فرهنگ عجین شده است.
محمد بشرا یكی از محققان گیلان است كه در مسیر پژوهش‌های بسیار در زمینه آیین‌ها و فرهنگ‌های گیلان، موی سپید كرده و هدیه‌اش، بخش آثار قابل ارجاعی از آیین‌های نیك‌اندیشان گیلانی به نسل جدید است.
وی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا می‌گوید: اسطوره‌ها، جشن‌ها و آیین‌های كهن ایران باستان در گیلان متأثر از اوضاع طبیعی، جغرافیایی، تاریخی و معیشتی این سرزمین برای ماندگاری از لحاظ ساختار، نوع روایت و حتی باورهای عامیانه دگرگونی‌ها و تغییراتی را پذیرفته‌‌اند.
وی در زمینه مراسم پیشواز نوروزی در گیلان گفت: این مراسم بین فاصله دو زمان كهنه و نو برگزار می‌شود؛ زمانی كه دوره كهنه رو به اتمام و زمان نو با نوزایی و تجدید حیات طبیعت در پیش روست.
وی ادامه داد: حدود 15 تا 20 روز مانده به سال نو، مراسم استقبال از جشن نوروز آغاز می‌شود، خانه‌ها، مغازه‌ها و خیابان‌ها خاكروبی و پاك می‌شوند و دانه‌های عدس و گندم را می‌خیسانند و در ظرف‌ها می‌رویانند.
بشرا اضافه می‌كند: مراسم پیشواز از نوروز اغلب جنبه تمثیلی دارد و در ارتباط با نوزایی طبیعت است.
وی بیان كرد: مردم گیلان نیز با آیین‌های نمایشی چون عروسه گولی، رابر چره، نوروز خوانی، چهارشنبه سوری و شال اندازی به استقبال نوروز خجسته می‌روند.
وی نوروزی خوانی را نوعی آگاه‌سازی مردم از بهار و نوروز می‌داند و می‌گوید: نوروز خوانان افراد شناخته شده و انگشت‌شمار باسواد روستایی بودند و در هر گروه نوروز خوان، فرد مسن‌تر اشعار اصلی نوروز را می‌خواند و بقیه تكرار می‌كردند... بهار آمد جوانان خیر ببینند/ گل عشرت به كام دل بچینند/ جوانان شما داماد گردند/ عروسان صاحبه گاهواره فرزند/ به یاسین و به طاها و تبارك/ شوما را سال نو باشد مبارك.
وی نمایش‌های آیینی چون عروسه گولی (جنگ بین زمستان و بهار با نمادی از غول و عروس) و رابر چره (چراننده آهو) را در ساده‌ترین شكل خود نمادی از بازگشت و یا نزدیك شدن خورشید به برج و اعتدال بهاری و رستاخیز زندگانی می‌داند.
بشرا می‌گوید: نان سفره نوروزی بیشتر از جنس كوماچ، كشتا یا خولفا نان (نانی مهیا از كدو حلوایی)، نان برنجی بود كه تمامی‌شان از آرد برنج پخته می‌شدند و آجیل نوروز هیچ‌گاه از بازار خریداری نمی‌شد و اجزای آن تخم صیفی، دانه‌های بلال، نخود، عدس و برنج بود كه پس از خیساندن برشته می‌كردند.
وی شاد بودن و دلخوشی را مهمترین خصیصه مردمان در نوروز می‌داند.
یک كارشناس ارشد برنامه‌ریزی توریسم نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا، آیین‌ها و فرهنگ هر سرزمین را یكی از عوامل نوین در جذب گردشگر می‌داند.
مرجان علمی معتقد است: زمان آن فرا رسیده تا علاوه بر حفظ و پاسداشت آیین‌ها و فرهنگ بومی، از آن‌ها برای توسعه و رونق صنعت گردشگری و همچنین معرفی به دیگر جوامع استفاده شود.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز بسیاری از آیین‌های به‌جا مانده از پیشینیان را جزئی از میراث معنوی این سرزمین دانست و اظهار داشت: اهتمام به این میراث یكی از برنامه‌های اصلی مدیران این سازمان است و ثبت جهانی جشن نوروز، خود گواه این امر می‌باشد.
امید عزیزی افزود: در سال‌های اخیر، موضوع فوق در گیلان نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته، به گونه‌ای كه جشنواره‌های متعددی چون جشن خرمن، انار چینی، نوروز بل و ... برگزار و آیین علم واچینی نیز به عنوان میراث معنوی كشور به ثبت رسید.
وی اظهار كرد: اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان تمامی توان خویش را نهاده تا بتواند نوروزی شاد و خوشایند را در ذهن میهمانان نوروزی به تصویر كشد.
گیلان را بایستی در چهار فصل دید و حظ جنگل و باران، برنج و شالی، رودهای خروشان و پامچال، زیستگاه قو و مرغابی، خروش روز و شب امواج دریا، جشن رنگ در لباس‌های محلی و رسوخ طعم طبیعت در غذاهای محلی و جشن‌ها و آیین‌ها و هزاران جاذبه را مزه مزه كرد.
اینك در نوروز و نو شدن طبیعت، گیلان با تمام گیرایی‌های گردشگری‌اش، اعم از طبیعت و فرهنگ مهیا شده تا خاطره‌ای خوش را در ذهن گردشگران داخلی و خارجی جای نهد.
جشنی كه با هفت گزینش از زندگی آغاز می‌شود و اعتبارش به وسعت هزاران هزار سال؛ آیینی برای آموختن دوستی، احترام، حفظ محیط زیست و حقوق بشر...
نوروز پارسی در سال 1388 به عنوان یك اثر مشترك از سوی كشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، هندوستان، قزاقستان، ازبكستان، پاكستان و تركیه در فهرست جهانی ثبت شد.
بهانه نوروز یا هر بهانه خوب دیگری می‌تواند فرصتی باشد تا كشورها فرهنگ و اعتبار ملی خویش را به جهانیان بشناسانند.
"نوروز؛ جشنی برای زنده شدن" بی‌معنی نمی‌تواند باشد، زمانی كه زمین زنده می‌شود و رویش تازه می‌شود و خانه‌ها و كلبه‌ها غبار از رخ می‌نشانند و آدم‌ها، یادها تازه می‌كنند.
نوروز جشنی برای زنده شدن است، نه رفتن به جنگل و بریدن درختی برای جشن و از پس آن به لوازم مصنوع آراستن. نوروز، گره‌گاهی برای پیوستن است.
یكی از مشخصه‌های همه اقوام و جوامع بشری، داشتن و برپایی جشن‌ها و آیین‌هاست و اینك نوروز در گیلان...
گیلان تنها سرزمین رنگ و طبیعت نیست و چه‌بسا در هر دوره، مفاخری از این خطه ظهور كرده كه ردی عمیق و مؤثر بر سابقه فرهنگی ایران و جهان از خویش به‌جا نهاده و از كهن سالیان پیش نام گیلان با فرهنگ عجین شده است.
محمد بشرا یكی از محققان گیلان است كه در مسیر پژوهش‌های بسیار در زمینه آیین‌ها و فرهنگ‌های گیلان، موی سپید كرده و هدیه‌اش، بخش آثار قابل ارجاعی از آیین‌های نیك‌اندیشان گیلانی به نسل جدید است.
وی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا می‌گوید: اسطوره‌ها، جشن‌ها و آیین‌های كهن ایران باستان در گیلان متأثر از اوضاع طبیعی، جغرافیایی، تاریخی و معیشتی این سرزمین برای ماندگاری از لحاظ ساختار، نوع روایت و حتی باورهای عامیانه دگرگونی‌ها و تغییراتی را پذیرفته‌‌اند.
وی در زمینه مراسم پیشواز نوروزی در گیلان گفت: این مراسم بین فاصله دو زمان كهنه و نو برگزار می‌شود؛ زمانی كه دوره كهنه رو به اتمام و زمان نو با نوزایی و تجدید حیات طبیعت در پیش روست.
وی ادامه داد: حدود 15 تا 20 روز مانده به سال نو، مراسم استقبال از جشن نوروز آغاز می‌شود، خانه‌ها، مغازه‌ها و خیابان‌ها خاكروبی و پاك می‌شوند و دانه‌های عدس و گندم را می‌خیسانند و در ظرف‌ها می‌رویانند.
بشرا اضافه می‌كند: مراسم پیشواز از نوروز اغلب جنبه تمثیلی دارد و در ارتباط با نوزایی طبیعت است.
وی بیان كرد: مردم گیلان نیز با آیین‌های نمایشی چون عروسه گولی، رابر چره، نوروز خوانی، چهارشنبه سوری و شال اندازی به استقبال نوروز خجسته می‌روند.
وی نوروزی خوانی را نوعی آگاه‌سازی مردم از بهار و نوروز می‌داند و می‌گوید: نوروز خوانان افراد شناخته شده و انگشت‌شمار باسواد روستایی بودند و در هر گروه نوروز خوان، فرد مسن‌تر اشعار اصلی نوروز را می‌خواند و بقیه تكرار می‌كردند... بهار آمد جوانان خیر ببینند/ گل عشرت به كام دل بچینند/ جوانان شما داماد گردند/ عروسان صاحبه گاهواره فرزند/ به یاسین و به طاها و تبارك/ شوما را سال نو باشد مبارك.
وی نمایش‌های آیینی چون عروسه گولی (جنگ بین زمستان و بهار با نمادی از غول و عروس) و رابر چره (چراننده آهو) را در ساده‌ترین شكل خود نمادی از بازگشت و یا نزدیك شدن خورشید به برج و اعتدال بهاری و رستاخیز زندگانی می‌داند.
بشرا می‌گوید: نان سفره نوروزی بیشتر از جنس كوماچ، كشتا یا خولفا نان (نانی مهیا از كدو حلوایی)، نان برنجی بود كه تمامی‌شان از آرد برنج پخته می‌شدند و آجیل نوروز هیچ‌گاه از بازار خریداری نمی‌شد و اجزای آن تخم صیفی، دانه‌های بلال، نخود، عدس و برنج بود كه پس از خیساندن برشته می‌كردند.
وی شاد بودن و دلخوشی را مهمترین خصیصه مردمان در نوروز می‌داند.
یک كارشناس ارشد برنامه‌ریزی توریسم نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا، آیین‌ها و فرهنگ هر سرزمین را یكی از عوامل نوین در جذب گردشگر می‌داند.
مرجان علمی معتقد است: زمان آن فرا رسیده تا علاوه بر حفظ و پاسداشت آیین‌ها و فرهنگ بومی، از آن‌ها برای توسعه و رونق صنعت گردشگری و همچنین معرفی به دیگر جوامع استفاده شود.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز بسیاری از آیین‌های به‌جا مانده از پیشینیان را جزئی از میراث معنوی این سرزمین دانست و اظهار داشت: اهتمام به این میراث یكی از برنامه‌های اصلی مدیران این سازمان است و ثبت جهانی جشن نوروز، خود گواه این امر می‌باشد.
امید عزیزی افزود: در سال‌های اخیر، موضوع فوق در گیلان نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته، به گونه‌ای كه جشنواره‌های متعددی چون جشن خرمن، انار چینی، نوروز بل و ... برگزار و آیین علم واچینی نیز به عنوان میراث معنوی كشور به ثبت رسید.
وی اظهار كرد: اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان تمامی توان خویش را نهاده تا بتواند نوروزی شاد و خوشایند را در ذهن میهمانان نوروزی به تصویر كشد.
گیلان را بایستی در چهار فصل دید و حظ جنگل و باران، برنج و شالی، رودهای خروشان و پامچال، زیستگاه قو و مرغابی، خروش روز و شب امواج دریا، جشن رنگ در لباس‌های محلی و رسوخ طعم طبیعت در غذاهای محلی و جشن‌ها و آیین‌ها و هزاران جاذبه را مزه مزه كرد.
اینك در نوروز و نو شدن طبیعت، گیلان با تمام گیرایی‌های گردشگری‌اش، اعم از طبیعت و فرهنگ مهیا شده تا خاطره‌ای خوش را در ذهن گردشگران داخلی و خارجی جای نهد.
نظرات بینندگان