چای؛ مفلوك‌ترين محصول كشاورزی
علی‌رغم این‌كه استان گیلان ظرفیت‌های فراوانی در تولید و فرآوری چای دارد؛ اگر همه ظرفیت‌های موجود در این استان فعال شود، استان گیلان می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز كشور، چای مورد نیاز بسیاری از كشورهای همسایه را نیز تأمین كند. این محصول از دید چایكاران، مفلوك‌ترین محصول كشاورزی است؛ چرا كه نه تنها در بازار داخلی تقاضا ندارد و اعتباری هم برای خرید تضمینی آن تأمین نمی‌شود، بلكه پس از چند سال تولید، به دلیل عدم مصرف و تاریخ گذشته شدن باید كمپوست شود و جالب آن‌كه برای كود كردن این محصول هم پولی نمی‌دهند...
به گزارش خبرگزاری ایسنا، درحالی كه چندی پیش معاون اول رئیس جمهوری در دیدار مجمع نمایندگان گیلان از نگاه ویژه دولت به این استان خبر داده و گفته بود كه با توجه به این‌كه بخش قابل توجهی از اقتصاد استان گیلان به برنج و چای وابسته است، دولت تلاش می‌كند در بازار این دو محصول تحرك مثبت و رونق ایجاد كند؛ محصول چای اندر خم یك كوچه مانده و چایكاران به دلیل عدم پرداخت پول چای خریداری شده برای امرار معاش خود با چالش مواجه هستند.
به دلیل این‌كه اعتبار خرید تضمینی چای به درستی تخمین زده نشده و این اعتبار نسبت به سال گذشته كاهش داشته است، امسال سازمان چای تنها 25 میلیارد تومان اعتبار برای خرید تضمینی داشت كه این مبلغ برای محصول تحویل گرفته شده تا پایان خرداد ماه جوابگو بوده و25 میلیارد تومان دیگر هنوز باقی مانده كه این سازمان به كشاورزان بدهكار است و به دنبال رایزنی برای تأمین اعتبار است.
از اوایل تیر ماه چندین بار به كشاورزان وعده داده شده این اعتبار به زودی، تا پایان هفته جاری و ماه جاری و ... پرداخت می‌شود، اما هیچ‌یك سرانجامی نداشته و كشاورزان از عدم پرداخت این مطالبات با مشكل مواجه شده‌اند؛ كشاورزانی كه یك سال به امید به ثمر رسیدن محصول خود زحمت كشیده و اكنون كه هنگام برداشت محصول شده است، مجبورند برگ سبز چای را به قیمت پایین و بدون پرداخت بها بفروشند.
12 میلیارد تومان سهم كارخانه‌های چای است كه باید بابت تحویل برگ سبز بپردازند؛ البته این اعتبار زمانی پرداخت می‌شود كه كارخانه‌ها بتوانند چای خشك خود را بفروشند و 13 میلیارد تومان از مطالبات چایكاران نیز سهم دولت است كه باید تأمین اعتبار شود. حال كشاورز تا كی باید منتظر باشد تا این دو منبع اعتباری تأمین شوند، خدا می‌داند.
سالانه هفت هزار و 500 تن تا هشت هزار تن چای در داخل كشور مصرف می‌شود و مازاد آن در انبارها باقی می‌ماند كه میزان مصرف داخلی رشد چندانی نداشته است.
تنها 10 درصد از چای تولیدی معادل سه هزار تن تقاضا داشته و قابلیت رقابت با چای خارجی را دارد و به قیمت مناسب فروخته می‌شود و از تولید امسال نیز سه هزار و 500 تن به كشورهای عراق، تركیه، كنیا و CIS صادر شده كه قیمت صادرات از قیمت عرضه در بازار داخل ارزان‌تر بوده است.
از سوی دیگر، بیش از 190 هزار تن چای سنواتی كشور به ارزش 380 میلیارد تومان از 15 سال گذشته در انبارها نگهداری شده كه به دلیل نداشتن قابلیت مصرف، طبق مصوبه دولت باید كود شود، اما برای كود شدن هم اعتبار و بودجه‌ای ندارد كه با شهرداری برای تأمین هزینه كود شدن آن برای فضای سبز رایزنی‌هایی انجام شده، اما هنوز از تأمین اعتبار خبری نیست. این درحالی است كه برای تهیه یك كیلو چای خشك پنج كیلوگرم برگ سبز مصرف می‌شود، اما چای خشك كیلویی 300 تومان خریده می‌شود.
این شرایط باعث مهاجرت جوانان از مناطق چایکاری به شهر‌ها و بالا رفتن میانگین سنی قریب به اتفاق چایکاران شده و علی‌رغم اعلام قیمت کار‌شناسی توسط سازمان چای، قیمت برگ سبز همچنان پایین است و بدون افزایش مانده است. همچنین زمین‌های چایکاری توسط برخی شرکت‌ها و افراد سودجو خریداری می‌شود و مناطق چایکاری در مجاورت شهر‌ها و توسعه شهری قرار گرفته كه همه این عوامل دست به دست یكدیگر داده تا قطعات زیادی از زمین‌های چایکاری رها شوند.
