آسیب‌شناسی سیستم‌های‌ حفاظتی در لاهیجان

امروزه استفاده از سیستم‌های حفاظتی بسیار گسترده شده و با توجه به پیشرفت فنآوری در این عرصه و همچنین کاهش هزینه‌های مربوط به نصب و راه‌اندازی و از سوی دیگر، ایجاد آرامش و امنیت خاطر در محیط کار و منزل، استفاده از این وسایل را همه‌گیر نموده و هر روز شاهد کاربرد بیشتر این مقوله در زندگی روزمره خود هستیم.
در گذشته بیشتر شاهد استفاده این نوع وسایل فقط به شکل آژیر خطر یا به اصطلاح دزدگیر بودیم، ولی با توجه به پیشرفت‌های فراوان، استفاده از دوربین‌های مداربسته نیز هر روز گسترده‌تر شده و این تجهیزات، بیش از پیش مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته در بیشتر موارد، مصرف این نوع دوربین‌ها در جهت حفاظت از محیط منزل یا کار بوده، ولی در برخی مواقع جنبه کنترل و نظارت نیز خواهد داشت؛ مانند دوربین‌های پیشرفته گردان با سیستم ارتباطی بی‌سیم یا به اصطلاح وایرلس که می‌توان به عنوان نمونه دوربین نصب شده در میدان پاسداران (روبه‌روی ساختمان جمعیت هلال احمر) جهت کنترل ترافیک یا دوربین گردان نصب شده بر روی تلویزیون بزرگ شهری را نام برد.
آن‌چه هزینه نصب و راه‌اندازی این دوربین‌ها را مشخص می‌کند، معمولاً امکانات و کیفیت به‌کارگرفته شده در این سیستم‌هاست. در این مقاله سعی بر این است که کیفیت به‌کار گرفته شده در این نوع وسایل جهت امنیت یکی از مهمترین اماکن عمومی شهرمان، یعنی بانک‌ها مورد بررسی قرار گیرد.
نگارنده با توجه به زمینه کاری که در آن مشغول به کار است، هرازچندگاهی مراجعه‌کنندگانی دارد که به نوعی درگیر این مقوله شده و متأسفانه ضرر و زیان‌هایی می‌بینند که می‌شد با اندکی هزینه یا دقت بیشتر، جلوی آن را گرفت.
بنده خدایی چند وقت پیش به من مراجعه نمود. ماجرا از این قرار بود که ایشان جهت کارهای بانکی، به چند بانک مهم شهرمان مراجعه نمود تا عملیات بانکی خود را انجام دهد. پس از این‌که خودرو خود را پارک نمود، سارقین با شکستن شیشه، اقدام به سرقت کیف حامل مقادیر قابل توجهی چک پول، پول نقد، چک و سایر مدارک مهم نمودند. وی پس از کلی دوندگی و کاغذبازی توانست فیلم‌های دوربین‌های مداربسته این سه بانک را از مسئولین مربوطه دریافت نماید. حدسش درست بود. دو نفر سارق در هر سه بانک او را تحت تعقیب داشتند و پس از این‌که کاملاً او را زیرنظر داشته، در زمان مقتضی توانستند کار خود را انجام دهند. فیلم‌ها را نزد من آورد تا بتوانم کاری انجام دهم. پس از ریختن فیلم‌ها بر روی کامپیوتر سعی کردم چند فریم مناسب را از آن‌ها خارج کنم یا به اصطلاح کپچر بگیرم. اما... دریغ از ذره‌ای کیفیت! صد رحمت به تصاویر موبایل‌های کلنگی!
حتماً در فیلم‌های غربی دیده‌اید که با این‌گونه تصاویر چه‌کار می‌کنند. علاوه بر شناسایی فرد یا خودرو، حتی نوع اسلحه به‌کار گرفته شده یا حالت نگاه طرف را تشخیص می‌دهند! اما در فیلم‌های ما...
نه تنها جزئیات بلکه حتی کلیات هم مشخص نبود! تنها چیزی که می‌شد با دقت فراوان فهمید، این بود که یکی از سارقین مرد و دیگری زن است!
یادآوری می‌کنم که این فیلم‌ها مربوط به سه بانک بود نه یک بانک؛ اگرچه نمی‌توان نام‌شان را گفت، ولی جالب این که دوتای‌شان بانک‌هایی بودند که از نظر زلم‌زیمبو و دک و پز حرف اول را می‌زنند و به اصطلاح کلاس‌شان خیلی بالاست!
خوب معمولاً نصب و راه‌اندازی و خدمات این تجهیزات را به مناقصه می‌گذارند و هر شرکت یا مؤسسه‌ای که هزینه کمتری دریافت کند، برنده قرارداد می‌شود، ولی واقعاً نباید نظارت یا سختگیری در مورد چنین مسأله مهمی وجود داشته باشد؟ آمدیم خود بانک را زدند، آن‌وقت چه؟ اتفاقاً همین اتفاق هم افتاد که در ادامه توضیح می‌دهم.
کیفیت تصاویر این دوربین‌ها به دو عامل بستگی دارد: یکی سخت‌افزار به‌کار گرفته شده و دیگری نحوه نصب و تنظیمات. کیفیت سخت‌افزار که بماند؛ آن‌طور که من متوجه شدم، معمولاً دوربین‌های بی‌کیفیت ارزان را در کاورهای بزرگ و غلط‌انداز نصب می‌کنند تا ظاهر قضیه این‌طور به‌نظر آید که عجب دوربینی!! به قول خودمان: هَچی هیکل!!
نحوه نصب هم که در نوع خود خیلی جالب است. حتماً دیده‌اید که در داخل بانک‌ها تعدادی دوربین در مکان‌ها و زوایای مختلف نصب می‌کنند تا اکثر جاها را پوشش دهد یا دوربین‌هایی جهت کنترل ورود و خروج یا کنترل دستگاه‌های عابر بانک در بیرون بانک نصب می‌کنند. نکته مهم زاویه تابش نور خورشید است یا حتی نور محیط. در تمامی دوربین‌ها زمانی که نور به سمت لنز تابیده می‌شود، دیافراگم دوربین به صورت خودکار بسته می‌شود تا نور کمتری به صفحه CCD آن برخورد کند؛ مانند چشم انسان که در نور شدید مردمک آن تنگ می‌شود.
در تصویری از اتفاق یادشده که از یکی از دوربین‌ها گرفته شده بود، سارقین محترم یکی بعد از دیگری وارد بانک شده و پس از دریافت فیش نوبت از دستگاه کنار درب بانک، به محل انتظار رفته و روی صندلی‌های داخل سالن بانک درست روبه‌روی دوربین می‌نشینند! با خیال راحت، چیزی حدود 10 دقیقه. اما چیزی از صورت دلنوازشان مشخص نبود، چون نور تابیده‌شده به داخل بانک باعث می‌شد دیافراگم دوربین بسته شده و صورت‌ها کاملاً سیاه شود! یعنی به راحتی می‌شد با تنظیم دوربین و باز کردن دیافراگم یا تغییر محل نصب دوربین و انتخاب زاویه‌ای که نور مزاحمت ایجاد نکند، صورت سارقین را شناسایی کرد.
در سرقت دیگری، خودروی سمند پارک شده خارج از بانک که مربوط به سارقین بود، کاملاً مشخص است، ولی پلاک آن اصلاً خوانده نمی‌شود! اگر دوربین نتواند همین کار را هم انجام دهد، پس به چه درد می‌خورد؟!
در مورد دیگری، سارقین کارت عابر بانک یک معلم بازنشسته را چندین بار وارد دستگاه خودپرداز (ATM) می‌کنند، که آن بنده خدا پس از پیگیری‌های فراوان، با توجه به زمان ضبط کارت توسط دستگاه، توانست فیلم مربوطه را دریافت کرده و نزد من بیاورد تا بشود کاری کرد.
خیلی جالب است! سارقین عزیز با موتورسیکلت دقیقاً جلوی دستگاه خودپرداز به فاصله دو متری پارک می‌کنند، کارشان را انجام می‌دهند، سوار موتور شده و دقیقاً جلوی دوربین دور می‌زنند و می‌روند، ولی اصلاً پلاک موتور مشخص نیست! ما که نخواستیم با این دوربین‌ها نقاط دوردست کهکشان آندرومدا را رصد کنیم! دیگر باید شماره پلاک را که دید!
و اما گل سرسبد این اتفاقات، قضیه سرقت بزرگترین بانک لاهیجان است که سارقین زحمتکش با خیال راحت با وسایل مجهز نرده‌های حفاظ درب پشتی را با دستگاه برش گاز استیلن جلوی دوربین‌های متعدد شکافته و وارد بانک می‌شوند و در زیر نور ملایم و دلپذیر بانک و در جلوی تعداد قابل توجهی از انواع دوربین، با کمال آرامش شروع به تردد می‌کنند. دستگاه برش، گونی و حتی کلنگ و دیگر تجهیزات پیشرفته خود را بارها و بارها از جلوی دوربین‌های متعدد بانک عبور می‌دهند، ولی باز هم همان اتفاق گذشته... صورت‌شان اصلاً قابل شناسایی نیست!!!
جناب سرگردی که مسئول رسیدگی به پرونده بود و فیلم را نزد من آورد، از من می‌پرسید نمی‌شود تصاویر را با کامپیوتر بزرگ کرد تا قابل شناسایی باشند؟ گفتم جناب سرگرد! در بیشتر مواقع، تصاویر موبایل هم از این تصاویر راهگشاتر است؛ مثل این است که از یک عکس قدیمی و داغان، فتوکپی بگیرید و آن را بزرگ کنید، خوب معلوم است که بدتر می‌شود. به ایشان گفتم شما با توجه به حرفه‌تان این مسائل را با مسئولین بانک در میان بگذارید تا چاره‌ای بیاندیشند. البته این تصمیم‌ها باید توسط رده‌های بالای مسئولین بانک در حد سرپرستی استان یا کشور صورت گیرد. می‌توان با صرف اندکی هزینه بیشتر یا دقت مضاعف نتیجه خیلی بهتری گرفت. من این را به تجربه می‌گویم. در موردی دیگر، سرقتی که از یک طلافروشی صورت گرفته بود، فیلم مربوطه کاملاً راهگشا بود و صورت سارق کاملاً واضح و قابل چاپ بود.
دوستان عزیزی که این مقاله را مطالعه می‌کنند، قدری دقت کنند. هنگام سفارش جهت نصب این سیستم‌ها حتماً کیفیت دوربین و نحوه نصب آن را مورد توجه قرار دهید. تنظیمات خیلی مهم است. دستگاه‌های ضبط‌کننده تصویر یا DVR هم دارای تنظیمات مهمی است که سعی کنید همیشه در بهترین حالت قرار گیرد. ممکن است با کیفیت بالاتر، مدت زمان کمتری قابل رکورد باشد؛ یعنی کیفیت بالاتر، حجم بالاتر و در نتیجه تایم رکورد کوتاه‌تر، ولی ارزشش را دارد.
در پایان یادآور می‌شوم هدف از این مطالب خدای ناکرده زیر سئوال بردن هیچ مقام و مسئولی نیست. معمولاً ما عادت داریم آن‌قدر صبر کنیم تا اتفاق ناگواری بیفتد، آن‌گاه به فکر چاره باشیم. خیلی وقت‌ها قدری تأمل و اندکی تلاش چاره‌ساز است.