سيزده بدر، جشن ستايش آب و گره زدن روح سبز زندگی به سبزی طبيعت است
دختران گيلاني نيز به شوخي، سبزه‌ها را گره مي‌زنند تا برايشان پيوند زندگي درپي داشته باشد و به خانه بخت بروند.
سيزده
نوروز يا سيزده بدر، آخرين روز از مراسم سنتي نوروز، روز گره زدن روح
سبز زندگي به سبزي دشت و دمن است كه در استان گيلان همراه با آداب و رسوم خاصي
اجرا می‌شود.
مردم مناطق مختلف كشور و از جمله استان گيلان، برگزاري مراسم روز سيزده بدر را به لحاظ باور داشتن به نحسي عدد سيزده و براي دفع نحسي آن معمولاً انجام مي‌دهند.
در كتاب "آيين‌هاي نوروزي" نوشته مرتضي هنري آمده است: بعضي را اعتقاد بر اين است كه شناختن سيزده بدر به عنوان روز نحس از نخستين سال رصد زردشت بوده است؛ بدين گونه كه در آن سال، سيزدهم فروردين ثابت بهاري با سيزدهم ماه قمري برابر افتاد و از اين رو در نزد منجمان روز نحس به‌شمار آمد. زيرا ستاره‌شناسان روز استقبال را كه ماه و خورشيد روبه‌روي هم قرار مي‌گرفتند، نحس مي‌دانستند و معتقد بودند كه بايد در اين روز دست از كار كشيد و از خانه بيرون شد.
باور به نحسي عدد سيزده در ايران و بسياري از نقاط ديگر دنيا وجود دارد و در مواردي داراي جلوه‌هاي مشخص رفتاري و عملي است.
نوشتن عدد 1+12 به‌جاي عدد سيزده و همچنين به‌كار بردن كلمه "زياده" در هنگام شمارش خرمن به‌جاي كلمه سيزده كه در آن هم دفع نحسي سيزده را و هم افزوني و بركت را با كلمه "زياده" مي‌طلبند.
اما در مورد سبب نحس دانستن روز سيزده، برخي عقيده دارند كه چون نخستين سال ستاره‌شناسان روز "استقبال"، يعني روزي را كه ماه و خورشيد مقابل هم قرار مي‌گيرند نحس مي‌دانستند و معتقد بودند كه در روز نحس بايد دست از كار كشيد و از خانه بيرون رفت، لذا روز سيزده در آن سال نحس شمرده شد و اعتقاد نحس بودن آن روز در سال‌هاي بعد نيز استقرار يافت.
به نظر مي‌رسد مراسم سيزده بدر نه به خاطر نحسي، بلكه بازمانده‌اي از جشن تيرگان باشد كه روزگاري در سيزدهم تير ماه، يعني در تير روز از تير ماه در ايران قديم برگزار مي‌شد؛ در دوره‌اي از تاريخ كه آغاز سال قرار مي‌گرفته، با تغيير تقويم باز هم در سيزدهمين روز آغاز سال، يعني در سيزدهم فروردين تداوم يافته است. بنابراين جشن و مراسم روز سيزده بدر، جشن ستايش آب است، نه مراسمي براي دفع نحسي.
مردم گيلان نيز روز سيزده بدر را با سرور و شادي و به صورت دسته‌جمعي در ميان سبزه‌زارها مي‌گذرانند، غذاهاي سبزي‌دار مي‌خورند، سبزه‌هاي نوروزي را به آب روان مي‌سپارند، شب يا روز سيزده به كنار رودخانه مي‌روند و مقدار سه، پنج تا هفت سنگ در آب مي‌اندازند.
دختران گيلاني نيز به شوخي، سبزه‌ها را گره مي‌زنند تا برايشان پيوند زندگي درپي داشته باشد و به خانه بخت بروند.
در روز سيزده بدر بازار بازي‌هاي سنتي و محلي هم گرم است؛ تاب بازي، اسب دواني، بند بازي، كشتي گيله مردي و ديگر بازي‌ها و نمايش‌ها، از ديرباز تفريح و سرگرمي مردم در اين روز بوده و در كنار آن، نواي ساز سرنا نوازان و بانگ نقاره زنان ميدان كار گروه‌هاي بند بازي و عرصه كشتي گيله مردي را گرم مي‌داشته است.
در برخي نقاط گيلان، سيزده بدر با رسم‌هاي ويژه‌اي همراه است؛ از جمله در روستاي "كيارمش" اشكور رودسر تا چند سال پيش رسم بود كه همه اهالي سفره‌هاي‌شان را كنار هم پهن مي‌كردند و غذاهاي‌شان را در همان سفره مي‌نهادند.
به اين ترتيب، همه با هم بر سر يك سفره مي‌نشستند و آخرين روز از مراسم نوروز را با يگانگي و همدلي بيشتر به پايان مي‌بردند.
در برخي نقاط جنگلي گيلان نيز رسم بود كه در روز سيزده بدر، مردان دسته‌جمعي به شكار گراز كه آفت عمده شاليزارها و مزارع بود، مي‌رفتند. رسمي كه برخاسته از شرايط اقليمي و فرهنگي خاص اين خطه بود و پايان نوروز را با آغاز كار و فعاليت كشاورزي مربوط مي‌ساخت.
اين رسم در دو روستاي "ديزبن" لاهيجان و "حاجي سرا" لنگرود به اين ترتيب اجرا مي‌شد كه از بامداد روز سيزده با نواختن بوق، همه مردان و جوانان غذاي ناهار خود را به همراه برمي‌داشتند و با تفنگ، داس و تبر و سگ‌هاي شكاري در ميدان آبادي گرد مي‌آمدند و دسته‌جمعي به سوي بيشه‌هاي كنار روستا حركت مي‌كرند و بيشه را تكه‌تكه محاصره مي‌كردند و با سر و صدا و هياهو و شليك گلوله، گرازها را از حوالي روستا فراري مي‌دادند و چند تايي را هم زخمي و شكار مي‌كردند.
اما هم‌اكنون مردم مناطق مختلف استان گيلان با باور انس با طبيعت، روز سيزده فروردين هر سال را در دامن طبيعت به‌سر مي‌برند.
سبزه‌هايي كه به شوق آمدن بهار در خانه‌هاي خود سبز كردند، هم‌اكنون كه بهار به همه كوچه پس كوچه‌هاي شهرها و روستاها سر كشيده و نشانه‌هاي آمدن آن عيان است را به دل طبيعت مي‌برند و در كنار اعضاي خانواده و فاميل آن را به دست آب روان مي‌سپارند تا نيات و آرزوهايی كه دارند برآورده شود.
امروز رودها و رودخانه‌هاي گيلان سبز از سبزه عيد نوروز 1390 است كه مردم گيلان در آخرين روز نوروز به دست آب سپردند تا خبر آمدن بهار را به همه برساند.
مردم مناطق مختلف كشور و از جمله استان گيلان، برگزاري مراسم روز سيزده بدر را به لحاظ باور داشتن به نحسي عدد سيزده و براي دفع نحسي آن معمولاً انجام مي‌دهند.
در كتاب "آيين‌هاي نوروزي" نوشته مرتضي هنري آمده است: بعضي را اعتقاد بر اين است كه شناختن سيزده بدر به عنوان روز نحس از نخستين سال رصد زردشت بوده است؛ بدين گونه كه در آن سال، سيزدهم فروردين ثابت بهاري با سيزدهم ماه قمري برابر افتاد و از اين رو در نزد منجمان روز نحس به‌شمار آمد. زيرا ستاره‌شناسان روز استقبال را كه ماه و خورشيد روبه‌روي هم قرار مي‌گرفتند، نحس مي‌دانستند و معتقد بودند كه بايد در اين روز دست از كار كشيد و از خانه بيرون شد.
باور به نحسي عدد سيزده در ايران و بسياري از نقاط ديگر دنيا وجود دارد و در مواردي داراي جلوه‌هاي مشخص رفتاري و عملي است.
نوشتن عدد 1+12 به‌جاي عدد سيزده و همچنين به‌كار بردن كلمه "زياده" در هنگام شمارش خرمن به‌جاي كلمه سيزده كه در آن هم دفع نحسي سيزده را و هم افزوني و بركت را با كلمه "زياده" مي‌طلبند.
اما در مورد سبب نحس دانستن روز سيزده، برخي عقيده دارند كه چون نخستين سال ستاره‌شناسان روز "استقبال"، يعني روزي را كه ماه و خورشيد مقابل هم قرار مي‌گيرند نحس مي‌دانستند و معتقد بودند كه در روز نحس بايد دست از كار كشيد و از خانه بيرون رفت، لذا روز سيزده در آن سال نحس شمرده شد و اعتقاد نحس بودن آن روز در سال‌هاي بعد نيز استقرار يافت.
به نظر مي‌رسد مراسم سيزده بدر نه به خاطر نحسي، بلكه بازمانده‌اي از جشن تيرگان باشد كه روزگاري در سيزدهم تير ماه، يعني در تير روز از تير ماه در ايران قديم برگزار مي‌شد؛ در دوره‌اي از تاريخ كه آغاز سال قرار مي‌گرفته، با تغيير تقويم باز هم در سيزدهمين روز آغاز سال، يعني در سيزدهم فروردين تداوم يافته است. بنابراين جشن و مراسم روز سيزده بدر، جشن ستايش آب است، نه مراسمي براي دفع نحسي.
مردم گيلان نيز روز سيزده بدر را با سرور و شادي و به صورت دسته‌جمعي در ميان سبزه‌زارها مي‌گذرانند، غذاهاي سبزي‌دار مي‌خورند، سبزه‌هاي نوروزي را به آب روان مي‌سپارند، شب يا روز سيزده به كنار رودخانه مي‌روند و مقدار سه، پنج تا هفت سنگ در آب مي‌اندازند.
دختران گيلاني نيز به شوخي، سبزه‌ها را گره مي‌زنند تا برايشان پيوند زندگي درپي داشته باشد و به خانه بخت بروند.
در روز سيزده بدر بازار بازي‌هاي سنتي و محلي هم گرم است؛ تاب بازي، اسب دواني، بند بازي، كشتي گيله مردي و ديگر بازي‌ها و نمايش‌ها، از ديرباز تفريح و سرگرمي مردم در اين روز بوده و در كنار آن، نواي ساز سرنا نوازان و بانگ نقاره زنان ميدان كار گروه‌هاي بند بازي و عرصه كشتي گيله مردي را گرم مي‌داشته است.
در برخي نقاط گيلان، سيزده بدر با رسم‌هاي ويژه‌اي همراه است؛ از جمله در روستاي "كيارمش" اشكور رودسر تا چند سال پيش رسم بود كه همه اهالي سفره‌هاي‌شان را كنار هم پهن مي‌كردند و غذاهاي‌شان را در همان سفره مي‌نهادند.
به اين ترتيب، همه با هم بر سر يك سفره مي‌نشستند و آخرين روز از مراسم نوروز را با يگانگي و همدلي بيشتر به پايان مي‌بردند.
در برخي نقاط جنگلي گيلان نيز رسم بود كه در روز سيزده بدر، مردان دسته‌جمعي به شكار گراز كه آفت عمده شاليزارها و مزارع بود، مي‌رفتند. رسمي كه برخاسته از شرايط اقليمي و فرهنگي خاص اين خطه بود و پايان نوروز را با آغاز كار و فعاليت كشاورزي مربوط مي‌ساخت.
اين رسم در دو روستاي "ديزبن" لاهيجان و "حاجي سرا" لنگرود به اين ترتيب اجرا مي‌شد كه از بامداد روز سيزده با نواختن بوق، همه مردان و جوانان غذاي ناهار خود را به همراه برمي‌داشتند و با تفنگ، داس و تبر و سگ‌هاي شكاري در ميدان آبادي گرد مي‌آمدند و دسته‌جمعي به سوي بيشه‌هاي كنار روستا حركت مي‌كرند و بيشه را تكه‌تكه محاصره مي‌كردند و با سر و صدا و هياهو و شليك گلوله، گرازها را از حوالي روستا فراري مي‌دادند و چند تايي را هم زخمي و شكار مي‌كردند.
اما هم‌اكنون مردم مناطق مختلف استان گيلان با باور انس با طبيعت، روز سيزده فروردين هر سال را در دامن طبيعت به‌سر مي‌برند.
سبزه‌هايي كه به شوق آمدن بهار در خانه‌هاي خود سبز كردند، هم‌اكنون كه بهار به همه كوچه پس كوچه‌هاي شهرها و روستاها سر كشيده و نشانه‌هاي آمدن آن عيان است را به دل طبيعت مي‌برند و در كنار اعضاي خانواده و فاميل آن را به دست آب روان مي‌سپارند تا نيات و آرزوهايی كه دارند برآورده شود.
امروز رودها و رودخانه‌هاي گيلان سبز از سبزه عيد نوروز 1390 است كه مردم گيلان در آخرين روز نوروز به دست آب سپردند تا خبر آمدن بهار را به همه برساند.
نظرات بینندگان