کشت دوم، تقویت اقتصاد خانوارهای کشاورزان است
یکی از راهکارهای استفاده بهینه از زمین و تقویت اقتصاد خانوارهای کشاورزان، کشت دوم است؛ اما شالیزارهای شمال از این امکان بی‌بهره بوده و بهرهوری در اغلب این اراضی پایین است.
یکی از راهکارهای استفاده بهینه از زمین و تقویت اقتصاد خانوارهای کشاورزان، کشت دوم است؛ اما شالیزارهای شمال از این امکان بی‌بهره بوده و بهرهوری در اغلب این اراضی پایین است.
به گزارش خبرگزاری مهر، کشت دوم در اراضی شالیزاری استان گیلان به دلیل بارندگی زیاد و حالت غرقابی شالیزارها در نیمه دوم سال و حساسیت اکثر گیاهان به غرقاب بودن زمین، به اندازه کافی تحقق نیافته است.
همچنین به دلیل چسبندگی خاک‌های شالیزاری، رطوبت زیاد و یک ساله بودن تغییرات ایجاد شده در سطح زمین، زهکشی سطحی باید با شرایط شالیزارها تطبیق داده شود، به‌طوری که با کمترین هزینه و زمان ممکن قابل انجام باشد.
با این هدف، استفاده از حداکثر توان تولید اراضی و ایجاد شبکه گسترده زهکشی ضروری است. زهکش‌ها سطح آب زیرزمینی را در سـطح معینی تثبیت کرده و موجب تسریع در انتقال و تخلیه آب از مزارع و منطقه ریشه میشوند.
نبود شبکه زهکشی مناسب، خشک شدن زمین را در موقع برداشت محصول برنج به تأخیر انداخته و خطرات ضایع شدن محصول در اثر بارندگی را افزایش می‌دهد و در صورت احداث شبکه زهکشی مناسب، امکان کشت دوم، از جمله صیفی و سبزی فراهم میشود.
یک کارشناس کشاورزی کنترل زهکش در شالیزارها را بسیار ضروری دانست و گفت: برای مثال، کنترل زهکش در شالیزارهای واقع در جلگه گیلان، عامل اصلی و ضروری برای افزایش محصول برنج است.
صادق محمدی‌زاد با اشاره به این‌که در مناطق قلیایی، زهکش برای شسته شدن و خارج کردن املاح از سطح مزارع عمل می‌کند، افزود: از اهمیت‌‌های دیگر زهکشی، جلوگیری از باتلاقی شدن زمین، تبادل اکسیژن ریشه گیاه، رشد و توسعه ریشه گیاه است.
وی ادامه داد: آب زهکش در مزارع سنتی اغلب منبع آب آبیاری زمین‌های پایین دست است.
بدین ترتیب کانال‌های زهکشی که در وسط بلوک و بین دو قطعه زراعی قرار گرفته‌اند، کانال‌های زهکشی درجه چهار نامیده میشوند، که آب اضافی کرت‌ها به‌طور مستقیم در آن میریزند. کانال‌های درجه چهار به داخل کانال درجه سه میریزند و کانالی که کانال‌های درجه سه به داخل آن‌ها تخلیه میشوند، به کانال‌های درجه دو معروف‌اند و کانال‌هایی که تمامی زهکش‌ها در آن‌ها خالی میشوند، به کانال‌های مادر یا درجه یک موسوم‌اند که خود به داخل آبگیرها یا باتلاق‌ها و مرداب‌ها میریزند.
مدیریت زیست محیطی و کشاورزی کانال‌های زهکشی درجه یک، به‌ویژه مطالعات شیمی تجزیه آن‌ها اهمیت زیادی دارد؛ زیرا بقایای سموم و کودها و سایر ضایعات کشاورزی ممکن است در آن‌ها تغلیظ شده و پس از ورود به مرداب‌ها، به‌ویژه مرداب انزلی، زیست بوم منطقه را برهم بزنند.
طراحی کانال‌های زهکشی بر اساس ظرفیت تخلیه حداکثر بارندگی روزانه با دوره بازگشت 10 ساله و حداکثر عمق مجاز سیلاب به میزان 30 سانتی‌متر به مدت یک تا دو روز صورت می‌گیرد. ارتفاع کف کانال زهکشی در جایی که سطح سفره آب زیرزمینی پایین باشد، 50 تا 60 سانتی‌متر پایین‌تر از سطح مزرعه و در جایی که سطح سفره آب بالاست، یک تا 1/2 متر پایین‌تر از سطح مزرعه باشد.
بدین ترتیب با هدف حفظ کشاورزی پایدار، ارتقاء تولید، ایجاد اشتغال، افزایش توان مالی کشاورزان، افزایش درآمد ملی، کاهش خروج ارز از کشور، رعایت مسائل تناوب و درنتیجه حفظ محیط زیست، برنامه‌ریزی و مدیریت کشت دوم در اراضی شالیزاری استان به گونه‌ای تدوین شود که هر کشتی به تناسب اکوسیستم خاص منطقه مورد بررسی قرار گیرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان در این‌باره گفت: سطح زیر کشت دوم انواع محصولات کشاورزی 57 هزار و 435 هکتار است که از این مقدار 49 هزار و 131 هکتار تاکنون اجرا شد.
ایرج بنیادی پیشرفت فیزیکی این مقدار سطح زیر کشت دوم را 85/54 درصد دانست و افزود: کشت دوم بعد از برداشت برنج دارای مزایایی شامل پایداری تولید، استفاده مؤثر از آب و منابع، تأثیر آن در کنترل آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز، افزایش کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک، به‌خصوص زمانی که یک گیاه از خانواده بقولات در آن کشت شود، کاهش فرسایش خاک در اثر بارندگیهای پی‌‌درپی، کاهش مصرف سموم و کودهای شیمیایی برای زراعت اصلی است.
وی عنوان کرد: افزایش میزان بهرهوری، افزایش تولید و تأمین بخشی از نیاز غذایی جامعه، اشتغالزایی، افزایش توان مالی کشاورزان، کاهش آلودگی محیط زیست، توسعه و تعمیم کشت دوم در اراضی شالیزاری کشور از اهمیت خاص برخوردار است که می‌‌توان در آینده با برنامهریزیهای علمی‌‌تر و الهام گرفتن از تجربه‌های گذشته، امیدوار بود که هر سال نسبت به گذشته بیشتر ترقی داشته باشد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان درادامه به اهمیت کشت دوم اشاره کرد و اظهار داشت: کشت و کار در زمان بیکاری انجام میشود و زمانی است که هزینه‌‌های کارگری بسیار ارزان‌تر تمام میشود.
وی با بیان این‌که در پاییز و زمستان با آفت‌ها و بیماری‌های کمتری مواجه خواهیم بود، گفت: کشت دوم باعث کاهش برخی آفات و علف‌های هرز کشت اصلی میشود و همین‌طور هزینه تولید کشت دوم به مراتب کمتر از کشت بهاره و تابستانه است.
بنیادی همچنین به اهداف اساسی کشت دوم اشاره کرد و افزود: افزایش تولیدات ملی، بالا رفتن درآمد کشاورز، پایداری تولید کشت اصلی، سود حاصل از سبزیجات برگی، سیر و سیب زمینی، به مراتب بیشتر از سود حاصل از کشت برنج با آن امکانات و صرف منابع، سختی کار و مصرف فراوان آب است.
وی ادامه داد: عواید حاصل از کشت دوم به خوبی می‌‌تواند برای کشت بهتر زراعت برنج به‌کار گرفته شود تا پایداری تولید مهیا شود. بنابراین چون به‌زراعی و رعایت موازین فنی عملکرد را به دنبال دارد، کشت برنج نیز سودآورتر خواهد بود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان همچنین با تشریح فوائد کشت دوم اظهار داشت: افزایش تولید محصولات زراعی و تنوع بخشیدن به تولیدات کشاورزی از فوائد این طرح است.
وی یادآور شد: هم‌اکنون سالانه به‌طور میانگین 200 هزار تن انواع محصولات زراعی، از جمله انواع سبزیجات، باقلا، لوبیا، سیر، بادنجان، کلم، هویج، کلزا و شبدر پس از برداشت برنج در شالیزارهای گیلان تولید میشود که زمینه مناسبی را برای افزایش تنوع محصولات کشاورزی در این استان فراهم می‌کند.
به هر حال، کشت دوم با موانع و مشکلاتی از قبیل نبود تناسب منطقی قیمت انواع محصولات کشت دوم، عدم تخصیص اعتبارات مورد نیاز و تأمین نهاده‌ها به میزان مورد نیاز، نبود صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و جنبی، انجام ندادن عملیات زیربنایی در سطح گسترده، عدم برنامهریزیهای مناسب درخصوص تهیه و تأمین بذرهای مناسب و نیز نظارت نکردن بر توزیع بذر رایج بخش‌‌های خصوصی، به‌ویژه سبزی و صیفی، ضعف بنیه مالی کشاورزان، پراکنده و کوچک بودن زمین‌ها و آبگیر بودن بخش زیادی از شالیزارها است.
همچنین کمبود ماشین‌‌آلات کشاورزی مناسب برای اجرای کشت دوم، کمرنگ بودن تحقیقات درخصوص معرفی ارقام مناسب محصولات کشت دوم و بررسی روش‌های بهینه کاشت، داشت و برداشت، محصور نبودن اراضی شالیزاری، کمبود وسایل نقلیه خاص برنامه، بیمه نبودن بیشتر محصولات زراعی کشت دوم، نابسامانی قیمت برنج در مرحله اول تولید که از میزان علاقه‌‌مندی کشاورزان در مرحله دوم کاسته میشود و مشاع بودن مزارع شالیزاری و عدم هماهنگی زارعان برای انجام کشت دوم سبب میشود بسیاری از مزرعه‌‌ها بعد از برداشت برنج بدون استفاده بماند.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی گیلان نیز از آغاز اجرای طرح تجهیز و نوسازی در سطح سه هزار هکتار از اراضی شالیزاری در استان خبر داد.
احمد زارع با اعلام این‌که این طرح از مهمترین طرح‌های زیربنایی تولید برنج است، افزود: سالانه با عمده فعالیت جلوگیری از تغییر کاربری اراضی، مرتب کردن قطعات و ساخت جاده‌های دسترسی به مزارع اجرا میشود.
وی اظهار داشت: کشاورزان می‌توانند با پرداخت سهم خودیاری برای اتمام عملیات و نیز همکاری لازم با پیمانکاران مربوطه حین اجرای طرح، کمک قابل توجهی به اجرای طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری کنند.
وی به کشت دوم محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: بیشتر شالیزارهای استان به دلیل نداشتن زهکش مناسب که زمینه خروج آب‌های ناشی از بارندگیهای مداوم نیم سال دوم را فراهم می‌کند، آبگیر و در عمل برای کشت دوم محصولات کشاورزی مناسب نیستند.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر 60 هزار هکتار از شالیزارهای گیلان که طرح یکپارچه‌سازی شالیزارها در آن‌ها اجرا شده به زهکش خاکی مجهز شدند و شالیزارهای مناطق کوهپایه‌ای استان نیز با توجه به ساختار پلکانی به زهکشی نیاز ندارند.
زارع در ادامه با اشاره به این‌که طرح مطالعاتی ایجاد سامانه‌های زهکشی در شالیزارهای گیلان در سفر دوم هیأت دولت به این استان تصویب شده است، یادآور شد: اگر این طرح اجرا شود، گام مهمی برای توسعه اقتصاد کشاورزی در استان برداشته خواهد شد؛ چرا که با ایجاد سامانه‌های زهکشی در شالیزارهای گیلان، بیشتر این مزارع برای کشت دوم مناسب خواهند بود.
با این وجود در سیستم‌‌های چند کشتی منابع تولید از قبیل زمین، آب، مواد غذایی و تشعشع با کارآیی بیشتری استفاده و عوامل نامطلوب نظیر بیماری‌ها، آفات و علف‌های هرز بهتر کنترل میشوند.
کشت دوم در شالیزار علاوه بر بهرهوری مناسب از زمین شالیزار باعث افزایش درآمد اقتصادی برنج‌کاران میشود و لازمه افزایش بهرهوری، آگاهی از اثرت مثبت و منفی محصولات قابل کشت در تناوب با برنج است.
بدین ترتیب بالا بودن هزینه تولید برنج، ادامه کشت و کار و تولید این محصول راهبردی را در اراضی شالیزاری با چالش جدی مواجه ساخته است، به‌طوری که با ادامه روند فعلی، در آینده‌ای نه چندان دور باید منتظر تغییر کاربری اراضی شالیزاری بود، مگر این‌که تمهیدات خاصی برای افزایش بهرهوری اراضی شالیزاری اندیشیده شود. از این‌رو در چند سال اخیر مؤسسه تحقیقات برنج کشور تلاش‌های زیادی را به منظور معرفی محصولاتی که در اراضی شالیزاری پس از برنج قابل کشت بوده و باعث افزایش بهرهوری این اراضی شود، کرده است.
بی‌تردید تغییر نظام کشت بدون درنظر گرفتن جنبه‌های مختلف زراعی ورود محصولات جدید امکان‌پذیر نیست. بنابراین سعی شده است تا همراه معرفی محصولات کشت دوم، تأثیر آن‌ها بر روند تغییرات عناصر غذایی خاک اراضی شالیزاری مورد بررسی قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، کشت دوم در اراضی شالیزاری استان گیلان به دلیل بارندگی زیاد و حالت غرقابی شالیزارها در نیمه دوم سال و حساسیت اکثر گیاهان به غرقاب بودن زمین، به اندازه کافی تحقق نیافته است.
همچنین به دلیل چسبندگی خاک‌های شالیزاری، رطوبت زیاد و یک ساله بودن تغییرات ایجاد شده در سطح زمین، زهکشی سطحی باید با شرایط شالیزارها تطبیق داده شود، به‌طوری که با کمترین هزینه و زمان ممکن قابل انجام باشد.
با این هدف، استفاده از حداکثر توان تولید اراضی و ایجاد شبکه گسترده زهکشی ضروری است. زهکش‌ها سطح آب زیرزمینی را در سـطح معینی تثبیت کرده و موجب تسریع در انتقال و تخلیه آب از مزارع و منطقه ریشه میشوند.
نبود شبکه زهکشی مناسب، خشک شدن زمین را در موقع برداشت محصول برنج به تأخیر انداخته و خطرات ضایع شدن محصول در اثر بارندگی را افزایش می‌دهد و در صورت احداث شبکه زهکشی مناسب، امکان کشت دوم، از جمله صیفی و سبزی فراهم میشود.
یک کارشناس کشاورزی کنترل زهکش در شالیزارها را بسیار ضروری دانست و گفت: برای مثال، کنترل زهکش در شالیزارهای واقع در جلگه گیلان، عامل اصلی و ضروری برای افزایش محصول برنج است.
صادق محمدی‌زاد با اشاره به این‌که در مناطق قلیایی، زهکش برای شسته شدن و خارج کردن املاح از سطح مزارع عمل می‌کند، افزود: از اهمیت‌‌های دیگر زهکشی، جلوگیری از باتلاقی شدن زمین، تبادل اکسیژن ریشه گیاه، رشد و توسعه ریشه گیاه است.
وی ادامه داد: آب زهکش در مزارع سنتی اغلب منبع آب آبیاری زمین‌های پایین دست است.
بدین ترتیب کانال‌های زهکشی که در وسط بلوک و بین دو قطعه زراعی قرار گرفته‌اند، کانال‌های زهکشی درجه چهار نامیده میشوند، که آب اضافی کرت‌ها به‌طور مستقیم در آن میریزند. کانال‌های درجه چهار به داخل کانال درجه سه میریزند و کانالی که کانال‌های درجه سه به داخل آن‌ها تخلیه میشوند، به کانال‌های درجه دو معروف‌اند و کانال‌هایی که تمامی زهکش‌ها در آن‌ها خالی میشوند، به کانال‌های مادر یا درجه یک موسوم‌اند که خود به داخل آبگیرها یا باتلاق‌ها و مرداب‌ها میریزند.
مدیریت زیست محیطی و کشاورزی کانال‌های زهکشی درجه یک، به‌ویژه مطالعات شیمی تجزیه آن‌ها اهمیت زیادی دارد؛ زیرا بقایای سموم و کودها و سایر ضایعات کشاورزی ممکن است در آن‌ها تغلیظ شده و پس از ورود به مرداب‌ها، به‌ویژه مرداب انزلی، زیست بوم منطقه را برهم بزنند.
طراحی کانال‌های زهکشی بر اساس ظرفیت تخلیه حداکثر بارندگی روزانه با دوره بازگشت 10 ساله و حداکثر عمق مجاز سیلاب به میزان 30 سانتی‌متر به مدت یک تا دو روز صورت می‌گیرد. ارتفاع کف کانال زهکشی در جایی که سطح سفره آب زیرزمینی پایین باشد، 50 تا 60 سانتی‌متر پایین‌تر از سطح مزرعه و در جایی که سطح سفره آب بالاست، یک تا 1/2 متر پایین‌تر از سطح مزرعه باشد.
بدین ترتیب با هدف حفظ کشاورزی پایدار، ارتقاء تولید، ایجاد اشتغال، افزایش توان مالی کشاورزان، افزایش درآمد ملی، کاهش خروج ارز از کشور، رعایت مسائل تناوب و درنتیجه حفظ محیط زیست، برنامه‌ریزی و مدیریت کشت دوم در اراضی شالیزاری استان به گونه‌ای تدوین شود که هر کشتی به تناسب اکوسیستم خاص منطقه مورد بررسی قرار گیرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان در این‌باره گفت: سطح زیر کشت دوم انواع محصولات کشاورزی 57 هزار و 435 هکتار است که از این مقدار 49 هزار و 131 هکتار تاکنون اجرا شد.
ایرج بنیادی پیشرفت فیزیکی این مقدار سطح زیر کشت دوم را 85/54 درصد دانست و افزود: کشت دوم بعد از برداشت برنج دارای مزایایی شامل پایداری تولید، استفاده مؤثر از آب و منابع، تأثیر آن در کنترل آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز، افزایش کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک، به‌خصوص زمانی که یک گیاه از خانواده بقولات در آن کشت شود، کاهش فرسایش خاک در اثر بارندگیهای پی‌‌درپی، کاهش مصرف سموم و کودهای شیمیایی برای زراعت اصلی است.
وی عنوان کرد: افزایش میزان بهرهوری، افزایش تولید و تأمین بخشی از نیاز غذایی جامعه، اشتغالزایی، افزایش توان مالی کشاورزان، کاهش آلودگی محیط زیست، توسعه و تعمیم کشت دوم در اراضی شالیزاری کشور از اهمیت خاص برخوردار است که می‌‌توان در آینده با برنامهریزیهای علمی‌‌تر و الهام گرفتن از تجربه‌های گذشته، امیدوار بود که هر سال نسبت به گذشته بیشتر ترقی داشته باشد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان درادامه به اهمیت کشت دوم اشاره کرد و اظهار داشت: کشت و کار در زمان بیکاری انجام میشود و زمانی است که هزینه‌‌های کارگری بسیار ارزان‌تر تمام میشود.
وی با بیان این‌که در پاییز و زمستان با آفت‌ها و بیماری‌های کمتری مواجه خواهیم بود، گفت: کشت دوم باعث کاهش برخی آفات و علف‌های هرز کشت اصلی میشود و همین‌طور هزینه تولید کشت دوم به مراتب کمتر از کشت بهاره و تابستانه است.
بنیادی همچنین به اهداف اساسی کشت دوم اشاره کرد و افزود: افزایش تولیدات ملی، بالا رفتن درآمد کشاورز، پایداری تولید کشت اصلی، سود حاصل از سبزیجات برگی، سیر و سیب زمینی، به مراتب بیشتر از سود حاصل از کشت برنج با آن امکانات و صرف منابع، سختی کار و مصرف فراوان آب است.
وی ادامه داد: عواید حاصل از کشت دوم به خوبی می‌‌تواند برای کشت بهتر زراعت برنج به‌کار گرفته شود تا پایداری تولید مهیا شود. بنابراین چون به‌زراعی و رعایت موازین فنی عملکرد را به دنبال دارد، کشت برنج نیز سودآورتر خواهد بود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان همچنین با تشریح فوائد کشت دوم اظهار داشت: افزایش تولید محصولات زراعی و تنوع بخشیدن به تولیدات کشاورزی از فوائد این طرح است.
وی یادآور شد: هم‌اکنون سالانه به‌طور میانگین 200 هزار تن انواع محصولات زراعی، از جمله انواع سبزیجات، باقلا، لوبیا، سیر، بادنجان، کلم، هویج، کلزا و شبدر پس از برداشت برنج در شالیزارهای گیلان تولید میشود که زمینه مناسبی را برای افزایش تنوع محصولات کشاورزی در این استان فراهم می‌کند.
به هر حال، کشت دوم با موانع و مشکلاتی از قبیل نبود تناسب منطقی قیمت انواع محصولات کشت دوم، عدم تخصیص اعتبارات مورد نیاز و تأمین نهاده‌ها به میزان مورد نیاز، نبود صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و جنبی، انجام ندادن عملیات زیربنایی در سطح گسترده، عدم برنامهریزیهای مناسب درخصوص تهیه و تأمین بذرهای مناسب و نیز نظارت نکردن بر توزیع بذر رایج بخش‌‌های خصوصی، به‌ویژه سبزی و صیفی، ضعف بنیه مالی کشاورزان، پراکنده و کوچک بودن زمین‌ها و آبگیر بودن بخش زیادی از شالیزارها است.
همچنین کمبود ماشین‌‌آلات کشاورزی مناسب برای اجرای کشت دوم، کمرنگ بودن تحقیقات درخصوص معرفی ارقام مناسب محصولات کشت دوم و بررسی روش‌های بهینه کاشت، داشت و برداشت، محصور نبودن اراضی شالیزاری، کمبود وسایل نقلیه خاص برنامه، بیمه نبودن بیشتر محصولات زراعی کشت دوم، نابسامانی قیمت برنج در مرحله اول تولید که از میزان علاقه‌‌مندی کشاورزان در مرحله دوم کاسته میشود و مشاع بودن مزارع شالیزاری و عدم هماهنگی زارعان برای انجام کشت دوم سبب میشود بسیاری از مزرعه‌‌ها بعد از برداشت برنج بدون استفاده بماند.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی گیلان نیز از آغاز اجرای طرح تجهیز و نوسازی در سطح سه هزار هکتار از اراضی شالیزاری در استان خبر داد.
احمد زارع با اعلام این‌که این طرح از مهمترین طرح‌های زیربنایی تولید برنج است، افزود: سالانه با عمده فعالیت جلوگیری از تغییر کاربری اراضی، مرتب کردن قطعات و ساخت جاده‌های دسترسی به مزارع اجرا میشود.
وی اظهار داشت: کشاورزان می‌توانند با پرداخت سهم خودیاری برای اتمام عملیات و نیز همکاری لازم با پیمانکاران مربوطه حین اجرای طرح، کمک قابل توجهی به اجرای طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری کنند.
وی به کشت دوم محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: بیشتر شالیزارهای استان به دلیل نداشتن زهکش مناسب که زمینه خروج آب‌های ناشی از بارندگیهای مداوم نیم سال دوم را فراهم می‌کند، آبگیر و در عمل برای کشت دوم محصولات کشاورزی مناسب نیستند.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر 60 هزار هکتار از شالیزارهای گیلان که طرح یکپارچه‌سازی شالیزارها در آن‌ها اجرا شده به زهکش خاکی مجهز شدند و شالیزارهای مناطق کوهپایه‌ای استان نیز با توجه به ساختار پلکانی به زهکشی نیاز ندارند.
زارع در ادامه با اشاره به این‌که طرح مطالعاتی ایجاد سامانه‌های زهکشی در شالیزارهای گیلان در سفر دوم هیأت دولت به این استان تصویب شده است، یادآور شد: اگر این طرح اجرا شود، گام مهمی برای توسعه اقتصاد کشاورزی در استان برداشته خواهد شد؛ چرا که با ایجاد سامانه‌های زهکشی در شالیزارهای گیلان، بیشتر این مزارع برای کشت دوم مناسب خواهند بود.
با این وجود در سیستم‌‌های چند کشتی منابع تولید از قبیل زمین، آب، مواد غذایی و تشعشع با کارآیی بیشتری استفاده و عوامل نامطلوب نظیر بیماری‌ها، آفات و علف‌های هرز بهتر کنترل میشوند.
کشت دوم در شالیزار علاوه بر بهرهوری مناسب از زمین شالیزار باعث افزایش درآمد اقتصادی برنج‌کاران میشود و لازمه افزایش بهرهوری، آگاهی از اثرت مثبت و منفی محصولات قابل کشت در تناوب با برنج است.
بدین ترتیب بالا بودن هزینه تولید برنج، ادامه کشت و کار و تولید این محصول راهبردی را در اراضی شالیزاری با چالش جدی مواجه ساخته است، به‌طوری که با ادامه روند فعلی، در آینده‌ای نه چندان دور باید منتظر تغییر کاربری اراضی شالیزاری بود، مگر این‌که تمهیدات خاصی برای افزایش بهرهوری اراضی شالیزاری اندیشیده شود. از این‌رو در چند سال اخیر مؤسسه تحقیقات برنج کشور تلاش‌های زیادی را به منظور معرفی محصولاتی که در اراضی شالیزاری پس از برنج قابل کشت بوده و باعث افزایش بهرهوری این اراضی شود، کرده است.
بی‌تردید تغییر نظام کشت بدون درنظر گرفتن جنبه‌های مختلف زراعی ورود محصولات جدید امکان‌پذیر نیست. بنابراین سعی شده است تا همراه معرفی محصولات کشت دوم، تأثیر آن‌ها بر روند تغییرات عناصر غذایی خاک اراضی شالیزاری مورد بررسی قرار گیرد.
نظرات بینندگان