بر اساس مستندات موجود، آلوده بودن برنجهای وارداتی محرز است، اما اینکه چرا با گذشت یک سال از واردات این برنجهای آلوده به کشور و فروش آنها در بازار، هنوز برای جلوگیری از واردات آنها اقدامی جدی نشده، سئوالی است که حتی این گزارش نیز با وجود درج گوشهای از مستندات موجود هم نمیتواند به آن پاسخی شفاف بدهد.
به گزارش "لاهیگ" به نقل از روزنامه "خبر"، بر اساس مستندات موجود، روسیه، انگلیس و حتی رسانههای هندی خود بر آلوده بودن برنجهای هندی تأکید میکنند، اما همچنان برخی از مقامات مسئول با واردات این نوع برنج به کشور و فروش آن در بازار، بر آلوده نبودن آنها اصرار میورزند.
بیشترین اصرار از سوی مقامات وزارت بهداشت صورت میگیرد، چرا که از یک سال پیش تاکنون، مسئولان وزارت بهداشت چون وزیر این وزارتخانه هر بار در اظهارنظرهایی مختلف بر سالم بودن این برنجها و آزمایشات صورتگرفته تأکید دارند، درحالی که مستندات موجود نشان میدهد این اظهارنظر خانم وزیر بدون هیچگونه پشتوانه علمی و انجام آزمایشات اعلام میشود. درحالی که این خانم وزیر به مردم اطمینان میدهد که میتوان این برنجها را بدون هیچ نگرانی مصرف کرد، مشخص میشود وزارت بهداشت هنوز هیچگونه آزمایشی بر روی برنجها انجام نداده است و تنها این اظهارات وزیر بهداشت در راستای نقض اظهارات مدیرکل استاندارد استان تهران مطرح میشود.
تأکید خانم وزیر بر آلوده نبودن این برنجها پس از محرز شدن آلودگی در کمیسیون کشاورزی مجلس که نسخهای از گزارش آن در اختیار روزنامه "خبر" قرار گرفته است، سئوالی است که اعضای این کمیسیون در اواخر سال گذشته با فراخواندن مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت به مجلس میپرسند. در این گزارش، بدینگونه پرسیدن این سئوال نقل شده است: "از مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (دکتر هدایت حسینی) سئوال شد که با توجه به اینکه شما آزمایش میزان آرسنیک را انجام نمیدهید، چرا به خانم مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اطلاعات غلط دادهاید که ایشان در مصاحبه خود اعلام کند: وزارت بهداشت و درمان تمامی برنجهای غیراستاندارد اعلام شده را مورد آزمایش و بررسی قرار داده است و در هیچیک از برنجها هیچگونه آلودگی مبنی بر آرسنیک، فلزات سنگین و غیره دیده نشده است"، که آقای مدیرکل هیچ پاسخ روشنی نداشتند.
داستان آلودگی برنجها و اظهارنظر خانم وزیر از تیر ماه سال گذشته با حداقل هفت مورد اظهارنظر از سوی اعضای هیأت علمی دانشگاهها و صاحبنظران از دستگاههای مختلف، از جمله مؤسسه تحقیقات برنج و سازمان جهاد کشاورزی مازندران درخصوص وجود آلودگی در برنجهای وارداتی با منشاء کشور هندوستان آغاز شد.
متعاقب این اظهارات اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران به موضوع رسیدگی و پس از انجام آزمایشات، آلودگی 13 مارک موجود برنج هندی در بازار را تأیید و سه مورد آلودگی را بحرانی اعلام کرد. در تاریخ 28 شهریور ماه سال گذشته این آلودگی اطلاعرسانی عمومی شد و فردای همان روز بر اساس مستندات موجود، مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت اعلام میکند که به علت نبود استاندارد ملی برنج در کشور، ممکن است برنجهای وارداتی دارای آلودگیهای کنترل نشده باشند و قول بررسی و رسیدگی میدهد. معنای این سخنان که مورد تأکید کمیسیون کشاورزی مجلس نیز قرار گرفته است، این است که تا تاریخ مذکور وزارت بهداشت هیچگونه بررسی و آزمایشی را در اینخصوص انجام نداده است. دو روز پس از این اظهارنظر مقام بهداشتی کشور، خانم وزیر بر آلوده نبودن برنجها و آزمایشات صورتگرفته در وزارت بهداشت تأکید و مردم را تشویق میکند تا بدون هیچ نگرانی این برنجها را مصرف کنند.
سه روز پس از اعلام خانم وزیر، یعنی در تاریخ 4 مهر ماه سال گذشته، مدیرکل آزمایشگاههای کنترل غذا و داروی وزارت بهداشت در مصاحبهای اعلام میکند که تاکنون میزان جیوه و آرسنیک را ارزیابی نکردهاند و این نقض سخنان وزیر بهداشت است.
این درحالی است که برای آلوده بودن یا نبودن این برنجها در بهترین حالت یک هفته تا 10 روز زمان لازم است. در نگاهی خوشبینانه هم تهیه این برنجها از بازار تنها یک تا دو روز زمان لازم دارد که این خود یکی از ابهاماتی است که هنوز پس از گذشت یک سال از آلوده بودن برنجها و نقض آن توسط وزارت بهداشت به قوت خود باقی است؛ ابهامی که حتی مدیرکل نظارت وزارت بهداشت و درمان هم نتوانست جوابگوی آن به کمیسیون کشاورزی باشد.
این درحالی است که بر اساس ماده 3 قانون مؤسسه استاندارد کشور، تنها مرجع بررسی آلودگی تمام اجناس، مواد غذایی و کالاها به استثنای داروها، مؤسسه استاندارد محسوب میشود و نظارت دیگر نهادی بر این مسأله مرجع قانونی ندارد. در این بین اصرار وزیر بهداشت بر آلوده نبودن این برنجها در شرایطی که مؤسسه استاندارد تهران مهر تأییدی بر این آلودگیها میزند در هالهای از ابهام قرار دارد.
گزارش کمیسیون بهداشت مجلس نیز در ماه گذشته مهر تأییدی بود بر آلودگی 8 نوع برنج هندی وارداتی که البته این آزمایشات نیز به نوعی مورد مخالفت برخی از مسئولان قرار گرفته است و هنوز نیز واردات این برنجها به کشور ادامه دارد و از استقبال خوبی نیز میان مردم کشور برخوردار است.
در اوایل مهر ماه سال گذشته، شرکت بینالمللی بازرسی کالای تجاری (وابسته به وزارت بازرگانی) و پژوهشکده علوم هستهای سازمان انرژی هستهای، آلوده بودن این برنجها به فلزات سنگین را تأیید میکنند و برای بررسی بیشتر آزمایشات صورتگرفته، نحوه آزمایش این برنجها در آزمایشگاههای مختلف را مورد بررسی قرار میدهند.
بر اساس جدول موجود، آزمایش آلودگی این برنجها در سه آزمایشگاه مؤسسه استاندارد تهران، شرکت بینالمللی بازرسی کالای تجاری و پژوهشکده علوم هستهای سازمان انرژی اتمی به یک نحو و بر اساس استانداردهای موجود صورت گرفته است، درحالی که این آزمایشها در وزارت بهداشت با استانداردهای موجود برای آزمایش آلودگی برنج مغایرت دارد. البته کمیسیون کشاورزی در گزارش خود نیز بر این امر مهر تأکید میزند و در قسمتی از گزارش خود ضمن تأکید بر محرز بودن آلودگی برنجها در اواخر سال گذشته، میآورد: "بر اساس مصوبات کمیسیون کشاورزی، مقرر بود کارگروهی 4 نفره از وزارتخانههای مرتبط در حین آزمایشات حضور داشته باشند و بر روند آن نظارت کنند که چنین اتفاقی نیفتاده و در گزارشات ارسالی از سوی رئیس استاندارد در صورتجلساتی با امضای چهار دستگاه اجرایی وجود ندارد. همچنین قرار بوده بر اسس قانونهای موجود، آزمایشات در آزمایشگاههای سازمان استاندارد به انجام برسد، ولی مجدداً به وزارت بهداشت منتقل میشود و این درحالی است که در گزارشهای ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد، کالیبره نبودن دستگاههای وزارت بهداشت محل مناقشه در صورتجلسات است."
درحالی در مهر ماه سال پیش با وجود تأکید نهادهای علمی رسمی کشور به آلودگی این برنجها، جلوی واردات گرفته نمیشود که در همان زمان، آژانس استانداردهای غذایی انگلیس، واردات برنج پوسا 1121 را به دلیل آلودگیها ممنوع میکند و روسیه هم به آلوده بودن برنجهای هندی اعتراض میکند. در همین زمان، شاید انتشار گزارشی از سوی روزنامه اکونومیک تایمز هند، قابل تأمل باشد: "ایرانیها با واردات 3/1 میلیون تنی برنج پوسا 1121 (تحت عنوان باسماتی)، برنج هندی را گرانتر از همه جای دنیا خرید میکنند و اصلاً قدرت چانهزنی در برابر بازرگانان هندی را ندارند... و بازار برنج هند از تارائوری به تهران نقل مکان کرده است."
نکته جالبتر آنکه، اول مهر ماه سال گذشته در اخبار 20:30 شبکه دوم سیما گزارشی پخش میشود که در آن گزارش، رئیس مؤسسه تحقیقات کشاورزی ایالت پنجاب هندوستان به آلوده بودن برنجها به فلزات سنگین اذعان میکند. درحالی که در همین ماه مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت، اعلام میکند: "هندیها دروغ میگویند، برنج هندی آلودگی ندارد."
در حال حاضر پس از گذشت یک سال از اعلام آلودگی برنجها، کمیسیون بهداشت نیز با قاطعیت و با استناد به آزمایشهای صورتگرفته، آلوده بودن 8 برنج وارداتی با منشاء هندی را مورد تأیید قرار میدهد و رئیس این کمیسیون خواستار توضیح شفاف وزارت بهداشت بر اصرار خود بر آلوده نبودن این برنجها میشود. در این بین نکته حائز اهمیت، جلوگیری نکردن از واردات این نوع برنجها به کشور است، بهطوری که چهارشنبه گذشته خبری منتشر میشود مبنی بر اینکه طی دو ماه ابتدایی امسال، از کشور هند به میزان بیش از 21 هزار تن برنج به ارزش 19 میلیون دلار وارد کشور شده است.
گفته میشود طی دو ماه در سال گذشته، 5 هزار میلیارد تومان برنج وارد کشور شده که این میزان برابر با 5 سال نیاز کشور است که در حال حاضر در بازار بهطور کامل عرضه شده و درحال فروش است.
در حال حاضر، برنجهای هندی در بازار به فروش میرسند و با وجود تأکید بسیاری از مراجع قانونی و رسمی به آلودگی این برنجها هنوز هیچگونه ترتیب اثری برای جلوگیری از واردات این نوع برنجها انجام نشده است و هنوز نیز مردم از خرید برنج هندی استقبال میکنند، درحالی که هندیها در گزارشهای مختلف از مصرف این نوع برنجها در هند و ابتلای بسیاری از مردم به بیماریهای مختلف اظهار نگرانی کردهاند.