آيين "علم واچينی" گيلان در فهرست‌آثارملی کشور ثبت شد
تقريباً در تمام گيلان، "علم بندي" حداکثر تا هفتم محرم انجام مي‌شده و معمولاً پس از سوم شهادت امام حسين، علم‌ها را باز مي‌کردند که به اين عمل "علم واچيني" مي‌گويند.
آيين "علم واچيني" گيلان با عنوان ميراث معنوي با شماره ثبت 106 در فهرست آثار ملي کشور قرار گرفت.
معاون ميراث فرهنگي اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گيلان در گفت‌وگو با خبرگزاری ايرنا و در آخرين روز از هفته بزرگداشت موزه و ميراث فرهنگي با عنوان "ميراث فرهنگي و ميراث معنوي" اين خبر را اعلام کرد.
سيد پيام شاعف، افزود: براي نخستين بار است که يک آيين معنوي از گيلان به ثبت ملي مي‌رسد.
گيلان سراسر فرهنگ و آيين‌هايي است بيخته در غربال هزاره‌هاي زمان که هنوز رگ و ريشه انديشه‌هاي کهن را در خود دارند و در کنار اعتقادات ادوار بعدي تا به امروز استمرار يافته‌اند و اينک رويکرد دستگاه اجرايي، حفظ ميراث با رويکردي جديد توجهی ويژه به ميراث معنوي نموده که ثبت اثر ياد شده مي‌تواند گواه اين موضوع باشد.
"علم بندي" به معني بستن و آماده کردن علم براي مراسم و "علم واچيني" به معني باز کردن آن در پايان مراسم است.
تقريباً در تمام گيلان، "علم بندي" حداکثر تا هفتم محرم انجام مي‌شده و معمولاً پس از سوم شهادت امام حسين(ع)، علم‌ها را باز مي‌کردند که به اين عمل "علم واچيني" مي‌گويند.
چنان‌که پيداست، اين رسم در روزهاي معيني از ماه محرم انجام مي‌شود، اما تا چند سال پيش گونه‌اي ديگر از "علم واچيني" در مناطق کوهستاني شرق گيلان معمول بود که اگرچه در آن هم بستن و باز کردن علم و گرداندن آن به دور بقعه و مزاري متبرک و نذر و نياز معمول بود، اما انجام اين مراسم به گردش سال قمري بستگي نداشت و در محدوده زمان معيني از سال زراعي، يعني در تابستان و پس از برداشت محصول و در يک روز جمعه انجام مي‌گرفت.
پس "علم واچيني" امروز به دو شکل جشن و عزا برپا مي‌شود که اين آيين عزايش در سوگ امام حسين(ع) و ديگر صورت آن، نوعي آيين شکرگزاري است.
در شکل نخست آن که در ايام محرم انجام مي‌شود، با سينه‌زني و نوحه خواني و اداي نذورات انجام مي‌شود (غذايي که در اين آيين به شکل رسم درآمده، برنج و قيمه است) و در صورت شادي آن، پسران و دختران بهترين و زيباترين لباس‌هاي خويش به تن مي‌کنند و زنان انواع اشياي قيمتي و لباس‌هاي سراسر رنگ محلي خود را مي‌پوشند و بر راهوارترين اسب و قاطر آراسته به زين و يراق سوار مي‌شوند.
آنان که اسب و قاطر ندارند، به شکل گروهي همراه با خواندن ترانه‌هاي محلي، کف زدن و هلهله رهسپار شرکت در مراسم کشتي محلي مي‌شوند.
"علم واچيني" يادآور جشن خرمن زرتشتي يا يکي از جشن‌هاي باستاني ايران است که پس از اسلام رنگ مذهبي نيز به خود گرفت.
پرواضح است که برگزاري چنين آييني در فضاي زمردين گيلان، سرزمين باران‌هاي مه پاش و شاليزار ورود و صخره بس ديدني است و تواناي جذب گردشگران بسيار...
اميد که با حفظ ميراث ملموس و غيرملموس اين سرزمين هم فرهنگ غني اين مرز و بوم حفظ شود و هم صنعت گردشگري روز از روز پيش جان‌افزاتر شود.
معاون ميراث فرهنگي اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گيلان در گفت‌وگو با خبرگزاری ايرنا و در آخرين روز از هفته بزرگداشت موزه و ميراث فرهنگي با عنوان "ميراث فرهنگي و ميراث معنوي" اين خبر را اعلام کرد.
سيد پيام شاعف، افزود: براي نخستين بار است که يک آيين معنوي از گيلان به ثبت ملي مي‌رسد.
گيلان سراسر فرهنگ و آيين‌هايي است بيخته در غربال هزاره‌هاي زمان که هنوز رگ و ريشه انديشه‌هاي کهن را در خود دارند و در کنار اعتقادات ادوار بعدي تا به امروز استمرار يافته‌اند و اينک رويکرد دستگاه اجرايي، حفظ ميراث با رويکردي جديد توجهی ويژه به ميراث معنوي نموده که ثبت اثر ياد شده مي‌تواند گواه اين موضوع باشد.
"علم بندي" به معني بستن و آماده کردن علم براي مراسم و "علم واچيني" به معني باز کردن آن در پايان مراسم است.
تقريباً در تمام گيلان، "علم بندي" حداکثر تا هفتم محرم انجام مي‌شده و معمولاً پس از سوم شهادت امام حسين(ع)، علم‌ها را باز مي‌کردند که به اين عمل "علم واچيني" مي‌گويند.
چنان‌که پيداست، اين رسم در روزهاي معيني از ماه محرم انجام مي‌شود، اما تا چند سال پيش گونه‌اي ديگر از "علم واچيني" در مناطق کوهستاني شرق گيلان معمول بود که اگرچه در آن هم بستن و باز کردن علم و گرداندن آن به دور بقعه و مزاري متبرک و نذر و نياز معمول بود، اما انجام اين مراسم به گردش سال قمري بستگي نداشت و در محدوده زمان معيني از سال زراعي، يعني در تابستان و پس از برداشت محصول و در يک روز جمعه انجام مي‌گرفت.
پس "علم واچيني" امروز به دو شکل جشن و عزا برپا مي‌شود که اين آيين عزايش در سوگ امام حسين(ع) و ديگر صورت آن، نوعي آيين شکرگزاري است.
در شکل نخست آن که در ايام محرم انجام مي‌شود، با سينه‌زني و نوحه خواني و اداي نذورات انجام مي‌شود (غذايي که در اين آيين به شکل رسم درآمده، برنج و قيمه است) و در صورت شادي آن، پسران و دختران بهترين و زيباترين لباس‌هاي خويش به تن مي‌کنند و زنان انواع اشياي قيمتي و لباس‌هاي سراسر رنگ محلي خود را مي‌پوشند و بر راهوارترين اسب و قاطر آراسته به زين و يراق سوار مي‌شوند.
آنان که اسب و قاطر ندارند، به شکل گروهي همراه با خواندن ترانه‌هاي محلي، کف زدن و هلهله رهسپار شرکت در مراسم کشتي محلي مي‌شوند.
"علم واچيني" يادآور جشن خرمن زرتشتي يا يکي از جشن‌هاي باستاني ايران است که پس از اسلام رنگ مذهبي نيز به خود گرفت.
پرواضح است که برگزاري چنين آييني در فضاي زمردين گيلان، سرزمين باران‌هاي مه پاش و شاليزار ورود و صخره بس ديدني است و تواناي جذب گردشگران بسيار...
اميد که با حفظ ميراث ملموس و غيرملموس اين سرزمين هم فرهنگ غني اين مرز و بوم حفظ شود و هم صنعت گردشگري روز از روز پيش جان‌افزاتر شود.
نظرات بینندگان