بهنظر میرسد نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه لاهیجان و سیاهکل که در سال آینده برگزار میشود، از گرمی خاص و حساسیت ویژهای برخوردار باشد. پس از انتخابات مجلس هشتم و عدم حضور ایرج ندیمی با کش و قوسهای فراوان که سرانجام به پیروزی یوسف قاسمی به عنوان اولین نماینده دو حوزه انتخابیه از شهرستان سیاهکل پس از سی سال از وقوع انقلاب انجامید (انتخابی که باعث شگفتی همگان شد) و با توجه به بالا رفتن سطح انتظارات و مطالبات از جایگاه نمایندگی، طبیعی است که روز به روز با افزایش انتقادات از نماینده فعلی، تعدد کاندیداها در انتخابات دوره آینده رو به فزونی گیرد.
زمانی با توجه به حجم کارها، ایرج ندیمی در اکثر سخنرانیها و جلسات خصوصی عنوان میکرد که وقتی پس از بیست سال اکثر وزرا، استانداران، معاونان وزرا و مدیران کل به شهرستانهای لاهیجان و سیاهکل و روستاها میآیند و مدیران بومی بر رأس کار گمارده میشوند، دیگر مردم انتظاراتشان بالا میرود و کار برای نماینده بعدی سختتر خواهد شد؛ چرا که در تمام روستاها و شهرهای حوزه انتخابیه، پروژههای اجرایی فراوان ملی، استانی و شهرستانی تعریف شده که یا درحال مطالعه بوده و یا شروع به کار اجرایی نموده است که اگر نماینده بعدی نتواند اعتبارات لازم را برای آنها اخذ کند، مورد انتقاد و سئوال مردم قرار خواهد گرفت... و اینگونه شد که ندیمی با کسب عنوان "بهترین" طبق آمار خبرگزاریها و افکارسنجیهای مختلف در دو دوره ششم و هفتم با بیشترین نطق، سئوال، تذکر، استیضاح، ارائه طرح، پیشنهاد در بودجه و ... هنوز هم اقبال مردمی را به همراه خود دارد و تمامی کاندیداها در هر جلسه و محفلی که میروند، با این سئوال مردم مواجه میشوند که آیا ندیمی میآید؟ آیا تأیید خواهد شد؟ و اگر تأیید بشود، رأی خواهد آورد؟ واکنشهای عمومی باعث شده که کاندیداها هنوز هم رقیب اصلی خود را که در صورت حضور باعث یکپارچه شدن و کسب بیشترین آراء خواهد شد، همان مرد کهنهکار انتخاباتی و اهل مبارزه بدانند. اینگونه است که ندیمی علیرغم برخی از انتقادات از ناحیه مردم و اصلاحطلبان نسبت به حمایتش از محمود احمدینژاد در انتخابات ریاست جمهوری اخیر، هنوز هم دارای بیشترین بخت و اقبال برای کسب آراء حوزه انتخابیه لاهیجان و سیاهکل میباشد.
در انتخابات نهم برخی از دوستان ندیمی نیز کاندیدا خواهند شد. مخالفینش از عدم حضور ندیمی بنا به دلایل خاصی که بوده میگویند و برخی از دوستانش و مدیرانی که توسط ندیمی در رأس کار قرار گرفتند، بیمیل نیستند که در غیاب او کاندیدا شوند تا بتوانند رأی همراهان و دوستان ندیمی را جذب کنند.
از جنب و جوشهای انتخاباتی و رایزنیها چنین استنباط میشود که برخی از کاندیداهای احتمالی درحال برآورد پایگاه، رأی و اقبال مردمی هستند. اما در این میان جمعی از فعالین سیاسی و انتخاباتی بر این عقیدهاند که انتخابات لاهیجان و سیاهکل دو قطبی خواهد شد و رقابت رأی بین سیاهکل و لاهیجان است. اگرچه یوسف قاسمی توان و تلاش خود را بهکار خواهد بست تا بتواند از تعدد کاندیداها در لاهیجان نهایت استفاده را ببرد تا در این دوره نیز با آراء هرچند کم(!) از سیاهکل و با شکست آراء لاهیجان به عنوان نماینده انتخاب شود، اما با عزل و نصبهای صورتگرفته و کاندیداتوری برخی از مدیران برکنار شده از سیاهکل که حتی یکی از آنان فرهنگی و دیلمانی بوده و رقیب جدی برای قاسمی میباشند و حتی حضور مجدد کامل خیرخواه باعث خواهد شد که دوستان قاسمی که همگی زمانی از یاران خیرخواه بودند، بر سر دوراهی بمانند و حتی از فعالیتشان نیز کاسته گردد و اینگونه است که این تحلیل ره به جایی نمیبرد؛ چرا که درصد آراء سیاهکل نیز نسبت به لاهیجان تعیینکننده نمیباشد.
اصولگرایان در لاهیجان که هیچگاه از انسجام و یکپارچگی خاصی همچون شهرستانهای آستانه اشرفیه، صومعهسرا و یا رشت برخوردار نبودند، احتمال دارد در این دوره از یکی از کاندیداها بهطور جدی حمایت کنند؛ حال مدیر معزول فرهنگی یا رئیس سابق ستاد انتخاباتی رئیس جمهور! با نظری بر اسامی کاندیداها و آنچه که این روزها از جنب و جوش آنها دیده میشود، میتوان از کاندیداهای احتمالی به شرح ذیل نام برد.
1- ایرج (ابوذر) ندیمی:
شاید ندیمی مانند هیچکدام از کاندیداها تا این اندازه راجع به انتخابات آسوده خیال و با خاطر جمع نباشد. چرا که امروز در اکثر مراسمها و مناسبتها که حضور مییابد، با استقبال بیسابقه مردم روبهرو میشود و همه دوستدارانش بیصبرانه منتظر پایان اما و اگرهای او برای حضور و برخی از مسائل بهوجود آمده در دوره هفتم و هشتم هستند. شاید ندیمی و برخی از نزدیکانش امروز از آن مسائل حرفی نزنند، چرا که رایزنیهای او و حل شدن آن اتفاقات که به گفته خود وی، سوء تفاهمهای پیشآمده بود، هنوز هم ادامه داشته و امروز خود راجع به حضور و مسائلی که رقبای وی مطرح میکنند، سکوت میکند!

حضور ندیمی اما باعث یکپارچه شدن رأی در دو منطقه لاهیجان و سیاهکل خواهد شد. همان چیزی که علیرغم انتقادات و تخریبهای صورتگرفته توسط مخالفینش با توجه به حمایت از محمود احمدینژاد، باعث آن نشد که از اقبال مردمیاش کاسته شود. اگرچه شاید از آراء اصلاحطلبانی که زمانی به او رأی میدادند کاسته شود! در جلساتی که کاندیداها این روزها در آن درحال رایزنی با دوستان ندیمی هستند، اولین جوابی که از طرف دوستانش میشنوند، این است که با آمدن ندیمی از وی حمایت میکنیم و حتی برخی از آنان شاید به ناچار جز تأیید توان اجرایی ندیمی چیزی نمیگویند، اما همواره این ایده را مطرح میکنند که ندیمی نمیآید و حتی...!
2- کامل خیرخواه:
از حجتالاسلام کامل خیرخواه میتوان به عنوان پیر انتخابات لاهیجان نام برد. او هیچگاه از حضور در انتخابات با سابقه سه دوره نمایندگی و روابط عمومی بالا ـ علیرغم آنکه در دهه هفتاد زندگانی خود بهسر میبرد ـ خسته نمیشود تا از فضای انتخاباتی دوری نماید. خیرخواه مهمترین دلیل کاندیداتوریاش را پایینتر بودن سطح همه کاندیداها ـ بهجز ندیمی ـ از خودش میداند و نماینده فعلی را نیز جزء شاگردان خود دانسته و بر خود واجب میداند که به خاطر مردم (که به گفته خود هنوز هم مورد اقبال مردم است) کاندیدا شود. کاندیداتوری وی در این انتخابات، یادآور انتخابات مجلس پنجم لاهیجان است؛ اما نه رقابت با ندیمی، بلکه رقابت با آیتالله زینالعابدین قربانی!

این روزها به تناسب حضور چشمگیر و رایزنیهای فراوان فرزند آیتالله قربانی، خیرخواه نیز بیشتر از گذشته در منطقه حضور مییابد. سخنرانیهای او در مساجد و جلسات مختلف و یادآوری خاطرات خود از دوران نمایندگی و شرح اختلافاتش با آیتالله قربانی و شرح موضعگیریهای وی، جنگ انتخاباتی را از هماکنون کلید زده است. گویی کامل خیرخواه همیشه در هر شهری که کاندیدا شود، باید از آن اتفاقات و مسائل بگوید؛ چرا که خیرخواه یک بار دیگر در مجلس پنجم با سخنرانیها و موضعگیریهایش در مسجد الهادی کوشالی و در چهارشنبه انتخابات باعث برهم زدن تعادل انتخابات و آرایش نیروها و رأیهای شهری به نفع خود و پیروزی در مجلس پنجم شد. انتخاباتی که با آن مسائل پیشآمده در دو صندوق پردهسر و شعربافان که باعث درگیریهای فراوان طرفداران ندیمی و آرام کردن آنان توسط نیروهای امنیتی و خود ندیمی شد و هنوز هم باعث شک و شبهه بین طرفداران ندیمی است و هیچگاه پاسخی به آن داده نشد! اما شاید مردم دیگر از درگیریها استقبال نکنند و به دنبال آرامش باشند. به راستی آیا اینبار خیرخواه توان مقابله با بحرانهای انتخاباتی را دارد و یا پایان حضور وی در این دوره از انتخابات توسط رقبا رقم خواهد خورد؟!
3- ذبیحالله نیکفر:
دکتر ذبیحالله نیکفر که یکی از دوستان و یاران خیرخواه در ادوار نمایندگیاش بود، برای اولین بار در انتخابات دوره اول شوراها کاندیدا شد که از آرای پایینی برخوردار گردید. اما او در انتخابات دوره دوم شوراها کاندیدا نشد و خود را مهیای انتخابات مجلس هفتم در لاهیجان نمود. در مجلس هفتم با توجه به سابقه فرهنگیاش باز هم نتوانست آراء قابل توجهی را کسب کند، اما این خود دلیل بر آن نشد که دست از فعالیتهای انتخاباتی بشوید.

نیکفر در انتخابات ریاست جمهوری سال 1384، رئیس ستاد انتخاباتی محمود احمدینژاد در لاهیجان شد و توانست پایگاه خود را پس از پیروزی احمدینژاد، در سطح شهرستان گسترش دهد. با کنار رفتن ندیمی در مجلس هشتم، بهترین بخت و اقبال برای نیکفر مهیا شد که یکتنه نماینده شود، اما او با اختلاف آرای کمی نفر دوم شد!
شاید اگر آن موضعگیریهای تند را علیه ندیمی، دوستان و مدیران وابسته به او ـ چه در کلیپ تبلیغاتی و چه پس از انتخابات مجلس هفتم ـ نداشت، همراهان ندیمی از او حمایت میکردند، اما آن موضعگیریها و حتی عدم رایزنیها باعث فاصله بیشتر نیکفر با آراء بالقوه ندیمی شد؛ کاری که امروز او درحال پر کردن این فاصله است. نیکفر شاید امروز با ورود کاندیداهای جدید، از آن شانس بالا همانند مجلس هشتم برخوردار نباشد، اما همه توان خود را گذاشته است تا بتواند در این دوره جدیترین رقیب صحنه باشد؛ بهطوری که رایزنیها و تلاش طاقتفرسای او، خود گواه سختکوشیاش برای نتیجه گرفتن است. اما آیا این تلاشها در این دوره به نتیجه خواهد رسید؟!
4- یوسف قاسمی:
یوسف قاسمی امروز نماینده شهرستانهای لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی است. حضور نیروهای مؤثر تبلیغاتی و انتخاباتی در کنار او باعث آن شد که از نبود ندیمی و خیرخواه نهایت بهره را برده و فضای انتخاباتی سیاهکل را یکدست به نفع خود تغییر دهد و بتواند در اولین دوره حضورش به عنوان نماینده به مجلس راه پیدا کند. اگرچه عدم حمایت طرفداران ندیمی از کاندیدای خاصی تا پایان روزهای تبلیغات که هر لحظه با اعلام تأیید و حضور ندیمی همراه بود، خود باعث آن شد که کاندیداها در لاهیجان نتوانند رأی قابل توجهی بیاورند و حضور مردم در سیاهکل باعث شگفتی انتخابات و پیروزی قاسمی شد.

عملکرد ضعیف دو ساله قاسمی و تبلیغات فراوان علیه او باعث شده است که امروز تعداد کاندیداها بیشتر شود و خود او هم از این امر استقبال کند؛ چرا که تعدد کاندیداها و ریزش آراء لاهیجان شاید به قاسمی کمک کند تا بتواند آراء نسبی سیاهکل را از آن خود کند. امری که هنوز مشخص نیست که آیا او در این دوره با حضور خیرخواه و ندیمی توان ایجاد موج و یکدست کردن فضای انتخاباتی را دارد یا نه؟! از سوی دیگر، عزل و نصب برخی از مدیران که ریشههای خانوادگی سیاهکلی و دیلمانی دارند، امروز موج انتقادات را از قاسمی بیشتر کرده است؛ چرا که برخی از آنها یا خود کاندیدا هستند و یا از کاندیداهای دیگر حمایت خواهند کرد.
5- محمد مهدی قربانی:
محمد مهدی قربانی از جوانان نسل انقلاب، فارغالتحصیل عمران و معاون فنی سازمان منطقه آزاد انزلی است. بودن او در کنار پدرش ـ آیتالله زینالعابدین قربانی، نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت ـ باعث شده که همیشه در اوضاع و احوالات سیاسی باشد، اما نوع رفتار و سوابق اجراییاش کمتر نشانی از برخوردهای سیاسی دارد! آیا قربانی این ریسک بالا را خواهد کرد که علیرغم حضور ندیمی با او رقابت کند؟! وی این روزها درحال سازماندهی نیروها و رایزنی با دوستان پدرش است و حضور خود را پُررنگ کرده است، اما آیا حضور کامل خیرخواه ـ دوست خانوادگی پیش و پس از انقلاب و رقیب دو دهه اخیر پدرش ـ باعث آن نخواهد شد که فضای مجادلات سیاسی مابین آنان به نحو دیگری شکل گیرد؟! بهنظر میرسد حضور پسر عموی وی در انتخابات دوره گذشته شهرستان آستانه اشرفیه که تا فینال انتخابات پیش رفت و اکنون یک رقیب جدی در انتخابات پیش رو در آن شهر میباشد، تأثیر سیاسی و اجتماعی خود را روی دو شهرستان بگذارد.
اما حضور قربانی را میتوان به عنوان یک جوان به فال نیک گرفت. آنگونه که از رایزنیها و حضور او پیداست، وی عزم خود را برای حضور در انتخابات جزم کرده است. حضور او میتواند انتخابات لاهیجان را پررونق کرده و باعث عدم حضور برخی از نزدیکان آیتالله قربانی به عنوان کاندیدا که از مدتها پیش درحال کار کردن بودند بشود.
کاندیداهای بالقوه
1- در این دوره میتوان از محمد امیری میکال (رئیس سابق اداره آموزش و پرورش لاهیجان که علیرغم دیلمانی و همشهری بودن با قاسمی توسط او برکنار و باعث شد که وی حتی با توجه به حمایتهای امام جمعه شهرستان و فرهنگیان و اصولگرایان سرانجام عزل شود) به عنوان کاندیدای مجلس نهم نام برد. حضور امیری باعث ریزش قابل توجه آراء یوسف قاسمی در دیلمان خواهد شد؛ حضوری که حتی باعث عدم نتیجهگیری نماینده فعلی شهرستانهای لاهیجان و سیاهکل بر شرکت مجدد در صحنه انتخابات خواهد شد.

2- گمانهزنیها نشان میدهد که سرهنگ سیدنورالدین نعمتی که زمانی فرمانده سپاه پاسداران شهرستانهای لاهیجان و بندر انزلی بود و اکنون با 44 سال سن بازنشسته شده است، با رایزنیها و فشار طرفداران و همفکرانش به صحنه انتخابات لاهیجان بیاید. اگرچه خود او معتقد است که لاهیجان، شهر دوم من است و علیرغم فشارهای وارده تصمیم دارم در فومن کاندیدا شوم!
در عین حال برخی از شنیدهها مبنی بر آن است که سردار حزنی که اهل سیاهکل است نیز کاندیدا شود. زمزمههای کاندیدا شدن این دو سردار سپاه نشان از آن دارد که همفکران این دو کاندیدا و در مجموع اصولگرایان به دنبال کاندیداهای جدید از طیف خودشان هستند. آنگونه که بهنظر میرسد، این گزینهها برآیند مجموعه اصولگرایان خواهند بود، درحالی که از فحوای کلام این مجموعه برمیآید، آنها نیز هنوز درگیر کاندیداتوری یا عدم حضور ندیمی هستند.
3- شاید روی کاغذ اسامی دیگری را نیز میشد نوشت یا از تمایلات بعضی از افراد گفت. بهطور مثال، از فشارها و رایزنیها برای حضور حجتالاسلام حامد رنجبر (امام جمعه لاهیجان). البته ظاهراً او تمایلی برای حضور در این عرصه سخت اجرایی ندارد. با اینهمه باید بیشتر صبر کرد تا در تابستان پیش رو همه چیز از جمله حضور قطعی کاندیداها بیشتر مشخص شود.

چند سئوال اساسی اما همواره مطرح است که آیا کاندیداهای فوق برآورده کننده مطالبات مردم هستند؟ آیا میتوانند نام لاهیجان را دوباره در مجلس زنده کنند؟ آیا از توان اجرایی لازم در برخورد با مدیران و وزرا و نورد در اقیانوس وسیع مجلس و مدیریت ارشد اجرایی کشور برخوردارند؟ آیا بهجای آنکه تخصص و سوابق معیار باشد، کاندیداها فضای دو شهرستان را دو قطبی میکنند یا به تخریب روی میآورند؟!
• ماهنامه بام سبز، دوره جدید، شماره 1، فروردین 1389