ستاد ملی بررسی سلامت برنج‌های وارداتی اعلام كرد:
انتشار گزارش نهایی خانه ملت درباره برنج‌های آلوده وارداتی
رئیس كمیسیون كشاورزی مجلس شورای اسلامی در این گزارش با تأكید بر این‌كه کمیسیون پس از بررسی‌ها نه تنها از توضیحات مسئولان ذیربط قانع نشده، بلکه با ابهامات بیشتری روبه‌رو گردیده، از رئیس مجلس شورای اسلامی اقدامات مقتضی و لازم را خواستار شده است.
گزارش نهایی كمیسیون كشاورزی مجلس شورای اسلامی درخصوص برنج‌های آلوده هندی اعلام شد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، رئیس كمیسیون كشاورزی مجلس شورای اسلامی در این گزارش با تأكید بر این‌كه کمیسیون پس از بررسی‌ها نه تنها از توضیحات مسئولان ذیربط قانع نشده، بلکه با ابهامات بیشتری روبه‌رو گردیده، از رئیس مجلس شورای اسلامی اقدامات مقتضی و لازم را خواستار شده است.
متن گزارش نهایی كمیسیون كشاورزی مجلس شورای اسلامی درخصوص برنج‌های آلوده هندی كه در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار گرفته و برای رئیس مجلس شورای اسلامی نیز ارسال شده، به شرح ذیل است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، رئیس كمیسیون كشاورزی مجلس شورای اسلامی در این گزارش با تأكید بر این‌كه کمیسیون پس از بررسی‌ها نه تنها از توضیحات مسئولان ذیربط قانع نشده، بلکه با ابهامات بیشتری روبه‌رو گردیده، از رئیس مجلس شورای اسلامی اقدامات مقتضی و لازم را خواستار شده است.
متن گزارش نهایی كمیسیون كشاورزی مجلس شورای اسلامی درخصوص برنج‌های آلوده هندی كه در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار گرفته و برای رئیس مجلس شورای اسلامی نیز ارسال شده، به شرح ذیل است.
برادر ارجمند جناب آقای دکتر علی لاریجانی
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی
درپی اعلام آلودگی برنج‌های وارداتی به کشور و پیگیری موضوع توسط حضرتعالی و همچنین حساسیت اعضای کمیسیون و پیرو جلسه مورخ 21/05/1388، مجدداً کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در روز دوشنبه مورخ 06/07/1388 و با حضور مسئولین دستگاه‌های اجرایی ذیربط، جلسه رسیدگی به موضوع تشکیل داده و به بررسی کلیه جوانب آن پرداخت.
اینک ضمن شرح مختصری از روند بررسی‌های به‌عمل آمده، نتایج حاصله را به شرح زیر اعلام می‌دارد:
1- پس از اعلام خبر آلودگی برنج‌های وارداتی به فلزات سنگین، از جمله "آرسنیک"، "سرب"، "جیوه" و "کادمیوم" از سوی اداره کل استاندارد استان تهران، بلافاصله و با فوریت جلسه‌ای با حضور مسئولان و نمایندگان تام‌الاختیار وزارتخانه‌های بازرگانی، جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، سازمان گمرک ایران و همچنین نمایندگان مرکز پژوهش‌ها و اعضای کمیسیون تشکیل و به بررسی موضوع و ابعاد آن پرداخته شد. مباحث مطروحه در این جلسه ضبط و کلیه مستندات مباحث این گزارش در کمیسیون و برخی از مستندات نیز ضمیمه این گزارش می‌باشد.
2- در جلسه از مسئولان حاضر سئوالاتی پیرامون موضوع واردات برنج و موضوع آلودگی‌های ادعا شده و روش اجرایی ترخیص برنج‌ها سئوال شد که مسئولان دستگاه‌ها به شرح زیر پاسخ دادند:
الف) رئیس کل گمرک ایران (آقای اردشیر محمدی)، معتقد است که هیچ‌گونه دخل و تصرفی در مشخصات کالاهای وارداتی نداشته و فقط بررسی اسناد را به انجام می‌رساند تا کالاها مطابق اسناد ثبت سفارش باشد و سپس درخصوص اقلام خوراکی و غذایی با دریافت سه فقره گواهی سلامت از وزارت جهاد کشاورزی (سازمان حفظ نباتات یا سازمان دامپزشکی حسب مورد)، ادارات کل استاندارد و تحقیقات صنعتی محل درخصوص استاندارد بودن کالاها و دانشگاه‌های علوم پزشکی محل درخصوص سلامت مواد غذایی از جمله در بحث فلزات سنگین، اقدام به ترخیص کالا و دریافت حقوق دولتی می‌نماید.
این سازمان اعلام نمود که از ابتدای سال 1388 تا تاریخ 31/06/1388 و بر اساس همین روال، به میزان 803 هزار و 211 تن برنج خارجی ترخیص شده و گواهی‌های مربوطه را نیز اخذ نموده است. حتی پس از اعلام موضوع آلودگی فلزات سنگین، هیچ‌یک از مراجع سه‌گانه فوق‌الاشاره اقدامی در زمینه ممنوعیت ورود برنج ننموده و تا روز گذشته نیز طبق روال قبل، ترخیص برنج‌های خارجی وارده به گمرکات ایران ادامه داشته است.
ب) معاون وزیر بازرگانی (آقای شجاع‌الدین بازرگانی) اعلام کرد که در شش ماه اول سال 1388 اقدام به ثبت سفارش واردات برنج خارجی به میزان یک میلیون و 100 هزار تن نموده‌ایم که در فرآیند اجرایی این اقدام، هیچ‌گونه شرطی درخصوص کیفیت سلامت برنج‌های وارداتی از جهت عاری بودن از آلودگی به فلزات سنگین در اسناد منضم به ثبت سفارش ننموده و علت این امر را نبود استاندارد اجباری و یا عدم اعلام آن از ناحیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌داند و بدین ترتیب معتقد است که در ترخیص ارقام برنج ورودی به گمرکات کشور، نمی‌توان هیچ‌گونه شرط اضافی مجدد را اعمال و از ترخیص کالا جلوگیری نمود و این امر را مستند به بند (ز) ماده 33 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌داند.
وی معتقد است که حتی اگر به دلایلی همچون موضوع آلودگی بخواهیم جلوی واردات را بگیریم، از این نگران هستیم که واردکننده به دادگاه شکایت کند و حقوق قانونی خود را مطالبه کند و لذا ما فقط با تعرفه و مشخصات ظاهری ثبت شده در اسناد با موضوع واردات کار می‌کنیم.
از سوی دیگر، این وزارتخانه سرانه مصرف برنج کشور را محاسباتی ندانسته و آن را از جمله مقولات کشفی قلمداد کرده و معتقد است، بایستی از طریق جمع بین واردات برنج برطبق آمار گمرگ کشور و میزان تولید برنج داخلی به‌دست آورد و لذا بر اساس این روش، سرانه مصرف برنج کشور را معادل 5/45 کیلوگرم تعیین نموده، در نتیجه میزان کسری برنج کشور را حدود یک میلیون و 200 هزار تن می‌داند و برای آن ثبت سفارش صادر نموده است.
از دیگر سو، وزارت جهاد کشاورزی، سرانه مصرف برنج کشور را معادل 5/36 کیلوگرم می‌داند که برطبق فرمول زیر محاسبه می‌گردد:
72700000 (نفر جمعیت ایران)×100 گرم برنج (یک وعده در روز)×365 روز = 2653550 تن (میزان برنج مورد نیاز سالانه)
اگر این فرمول محاسبه برای تأمین برنج مورد نیاز کشور را درنظر بگیریم و برنج سفید تولیدی سال 1388 را برطبق برآورد وزارت جهاد کشاورزی، حدود 2 میلیون و 350 هزار تن محاسبه نماییم، میزان کسری برنج مورد نیاز مردم معادل حدود 560 هزار تن خواهد شد.
وقتی از وزارت بازرگانی سئوال می‌شود که دلیل ثبت سفارش بیش از دو برابر نیاز کشور به واردات برنج چیست؟ مجدداً به بند (ز) ماده 33 قانون برنامه اشاره و اعلام می‌دارد که این وزارتخانه حق ایجاد ممانعت در واردات و ایجاد انحصار ندارد و نمی‌تواند به‌جز مکانیسم تعرفه‌ای، از مکانیسم‌های دیگر استفاده نماید.
علاوه بر آن، از دیدگاه وزارت بازرگانی اقدام به ثبت سفارش به معنای واردات نیست و فرض را بر این می‌داند که حدود 50 درصد این اشخاص اقدام به واردات نخواهند کرد. اما بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران در شش ماهه اول سال 1388، حدود 803 هزار و 211 تن برنج خارجی به کشور وارد شده که در واقع نقض فرضیه وزارت بازرگانی می‌باشد.
پ) مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران (آقای مهدی پورهاشم) معتقد است که بر اساس مواد 3 و 4 قانون تشکیل و اساسنامه سازمان و پس از انتشار برخی اخبار در جراید مبنی بر وجود آلودگی احتمالی، اقدام به بررسی موردی اقلامی از برنج خارجی با روش تصادفی خرید از بازار خرده فروشی تهران نموده و در آزمایشات خود به این نتیجه رسیده که 13 مارک برنج خارجی با منشاء کشور هندوستان، تماماً آلوده به فلزات سنگین بوده و در 3 مورد، آلودگی در حد بحرانی می‌باشد.
گرچه تعمیم این بحث به کل واردات صورت‌پذیرفته از کشور هندوستان از نگاه آماری مورد مناقشه می‌باشد، اما آن‌چه مسلم است، اولاً این برنج‌ها در معرض فروش قرار دارد و مقادیر متنابهی از آن نیز به خانوارها فروخته شده و ثانیاً بر اساس نظر کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی حاضر در جلسه، به دلیل آن‌که تمامی برنج‌های عرضه شده با مارک‌ها و عناوین متفاوت، یک نوع برنج هندی با کد "پوسا 1121" می‌باشند که از کشورهای هندوستان، پاکستان، افغانستان و امارات متحده عربی به کشور وارد شده است؛ لذا با این توصیف، تعمیم آزمایشات به کل واردات این برنج خیلی دور از واقعیت نیز نمی‌باشد.
ت) رئیس سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی (آقای همایون دارابی) معتقد است که از نگاه استانداردهای این سازمان، این برنج‌ها فاقد هرگونه آلودگی به آفات نباتی بوده و از نظر این سازمان جدای از میزان و حجم و ضرورت واردات این مقدار برنج، واردات برنج‌ها بلامانع می‌باشد.
ث) رئیس سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور (آقای نظام‌الدین برزگری) معتقد است که در عین حالی که آزمایشات انجام شده توسط اداره کل استاندارد تهران را نمی‌توان رد کرد، ولی این نکته را باید تأکید کرد که اولاً برای اثبات و یا رد نهایی موضوع آلودگی، نیاز به آزمایشات بر روی نمونه‌های بیشتری از مبداء گمرکات و شهرستان‌های مختلف می‌باشد و ثانیاً تا زمانی که استاندارد مورد نظر از جمله استاندارد مجاز میزان آرسنیک در کالاهایی چون برنج در شورای عالی استاندارد به عنوان استاندارد اجباری مصوب نشود، نمی‌تواند صرفاً با آزمایشاتی از این نوع با واردات کالاها مخالفت نماید!!؟؟
مجدداً از ایشان سئوال شد که با توجه به ماده 3 قانون سازمان استاندارد که آزمایشگاه‌های مؤسسات استاندارد و همچنین آزمایشگاه‌های مورد تأیید این سازمان را مرجع قلمداد نموده و اداره کل تهران نیز اعلام نظر مبنی بر آلودگی به فلزات سنگین نموده، چرا ترخیص این برنج‌ها به صورت موقت و تا تعیین تکلیف متوقف نشده، اظهار داشت: ما تا تصویب استاندارد اجباری در شورای عالی استاندارد (موضوع ماده 6 قانون فوق‌الاشاره) حق هیچ کاری را نداریم.
ج) مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (آقای هدایت حسینی) اعلام نمود که اساساً در بحث واردات کالاها و مواد غذایی، تعیین میزان آرسنیک در برنامه آزمایشات دانشگاه‌های علوم پزشکی ما نبوده و هیچ‌گونه استاندارد اجباری در این‌خصوص را نیز نداشته و عملاٌ تاکنون گواهی‌های اعلامی به گمرک، بدون این ملاحظه صورت گرفته و فقط در دانشگاه‌های علوم پزشکی هرمزگان، اهواز، بوشهر، مشهد و زاهدان، موارد استاندارد 127 مربوط به شکستگی دانه، آفت‌زدگی، سموم قارچی، آفلاتوکسین و سایر توکسین‌ها، سرب و کادمیوم و آلودگی‌های میکروبی و کپک را اندازه‌گیری می‌نموده‌ایم و از نظر آفت‌کش‌ها نیز گواهی کشور مبداء را دریافت می‌کردیم و بنابراین از نظر ما این برنج‌ها فاقد آلودگی به فلزات سنگین می‌باشند و تا زمانی که استاندارد اجباری دیگری، از جمله میزان آرسنیک به ما ابلاغ نگردد، وظیفه‌ای برای کنترل آن نداریم. گرچه پس از اعلام آلودگی و مباحث اخیر، به دانشگاه‌ها اعلام کرده‌ایم به این موضوع نیز توجه کنند!!؟؟
از مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (آقای هدایت حسینی) سئوال شد که با توجه به این‌که شما آزمایش میزان آرسنیک را انجام نمی‌دهید، چرا به سرکار خانم مرضیه وحید دستجردی (وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) اطلاعات غلط داده که ایشان در مصاحبه خود اعلام کند: "وزارت بهداشت و درمان تمامی برنج‌های غیراستاندارد اعلام شده را مورد آزمایش و بررسی قرار داده است و در هیچ‌یک از برنج‌ها هیچ‌گونه آلودگی مبنی بر آرسنیک، فلزات سنگین و غیره دیده نشده است" (خبرگزاری برنا، 01/07/1388) که آقای مدیرکل هیچ پاسخ روشنی نداشتند.
همچنین از مدیرکل نظارت بر مواد غذایی سئوال شد که پس از اعلام نظر یک مرجع رسمی (اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران) مبنی بر وجود آلودگی، چرا تا تعیین تکلیف موضوع، جلوی واردات را نگرفتید؟ که ایشان اظهار داشتند تا استانداردهای اجباری رسماً به ما از سوی دولت و یا مراجع ذیربط ابلاغ نشود، نمی‌توانیم جلوی واردات این‌گونه کالاها را بگیریم!!؟؟
3- پس از این مباحث، مقرر گردید برای قطعی شدن موضوع:
الف) کارگروهی چهار نفره، متشکل از نمایندگان تام‌الاختیار وزارتخانه‌های بازرگانی، جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با جمع‌آوری 100 نمونه از سطح کشور و مبداء گمرکات و با نظارت کامل، مجدداً در آزمایشگاه مرجع سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به بررسی پرداخته و ظرف یک هفته نتایج حاصله را به کمیسیون گزارش نمایند.
ب) تا تعیین تکلیف موضوع و بحث در کمیسیون و ارائه صورتجلسات امضاء شده توسط کارگروه چهار نفره و قانع شدن کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی، هیچ‌گونه اعلام عمومی صورت نپذیرد.
پ) تا تعیین استاندارد اجباری و تصویب آن در شورای عالی استاندارد، برنج‌های موجود در گمرکات کشور مورد آزمایش قرار گرفته و برای آرسنیک، استانداردی معادل 50 درصد استاندارد مجاز سرب (یعنی معادل یک دهم بر میلیونppm 1/0) درنظر گرفته شود.
4- پس از پایان یک هفته، رئیس سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تماس گرفته و با توجه به زمان‌بر بودن آزمایشات، تقاضای تمدید زمان به ده روز را داشت که موافقت شد.
5- متأسفانه علی‌رغم مصوبات کمیسیون، شاهد بودیم که ایشان و معاون غذا و داروی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اخبار سراسری مورخ 18/07/1388 تلویزیون و پس از برگزاری جلسه‌ای در دفتر معاون وزیر بازرگانی (آقای مفتح) و تهیه بیانیه نهایی مبنی بر عدم آلودگی برنج‌ها، مصاحبه‌ای انجام داده و اعلام نمودند، نمونه بررسی و به نتیجه رسیدیم که هیچ آلودگی فلزات سنگین در برنج‌های وارداتی وجود ندارد.
نتیجه‌گیری
بررسی‌های مفصل انجام شده و ملاحظه مدارک ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در زمینه آزمایشات مجدد و سایر مدارک موجود، تناقضات بی‌شماری را ایجاد نموده که ذیلاً به برخی از آن‌ها پرداخته می‌شود که به‌نظر کمیسیون، ابهامات موجود نه تنها برطرف نگردیده، بلکه ابهامات و مسائل جدیدی نیز ایجاد نموده است که به‌نظر می‌رسد باید به این موارد به صورت جدی پرداخته و پیگیری‌های لازم صورت پذیرد:
1- از تاریخ تیر ماه سال 1388 تا 28/06/1388، حداقل هفت مورد اظهارنظر از سوی اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و صاحب‌نظران از دستگاه‌های مختلف، از جمله مؤسسه تحقیقات برنج کشور و سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران درخصوص وجود آلودگی در برنج‌های وارداتی با منشاء کشور هندوستان مطرح شد. (پیوست 1)
2- متعاقب این اظهارات، اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران حسب وظیفه قانونی به موضوع رسیدگی و پس از انجام آزمایشات، اظهارنظر نموده و آلودگی حداقل 13 مارک موجود برنج هندی در بازار را تأیید و 3 مورد را با آلودگی بحرانی اعلام و در تاریخ 28/06/1388 اطلاع‌رسانی برای عموم را انجام داد. (پیوست 2)
3- در تاریخ 29/06/1388 مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (آقای هدایت حسینی) در مصاحبه با خبرگزاری فارس اعلام می‌کند که به علت نبود استاندارد ملی برنج در کشور، ممکن است برنج‌های وارداتی دارای آلودگی‌های کنترل نشده باشند و قول بررسی و رسیدگی می‌دهد. معنای این سخنان این است که وزارت بهداشت و درمان تا این تاریخ، آلودگی فلزات سنگینی چون جیوه و آرسنیک را بررسی نمی‌کرده است. (پیوست 3)
4- در تاریخ 01/07/1388 وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (سرکار خانم مرضیه وحید دستجردی) در مصاحبه با خبرگزاری‌ها اظهار می‌دارد که، "وزارت بهداشت و درمان تمامی برنج‌های غیراستاندارد اعلام شده را مورد آزمایش و بررسی قرار داده است و در هیچ‌یک از برنج‌ها هیچ‌گونه آلودگی مبنی بر آرسنیک، فلزات سنگین و غیره دیده نشده است." (پیوست 4)
5- در تاریخ 04/07/1388 مدیرکل آزمایشگاه‌های کنترل غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان (آقای مرتضی پیرعلی) در مصاحبه‌ای اعلام می‌کند که تاکنون میزان جیوه و آرسنیک را ارزیابی نکرده‌اند و این نقض سخنان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد. (پیوست 5)
6- در تاریخ 01/07/1388 و در اخبار ساعت 20:30 شبکه دوم سیما، گزارشی پخش می‌شود که در آن گزارش، رئیس مؤسسه تحقیقات کشاورزی ایالت پنجاب هندوستان به آلوده بودن برنج‌ها به فلزات سنگین اذعان می‌کند.
7- در تاریخ 07/07/1388 روزنامه ایران از قول مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت و درمان (آقای عباس زارع‌نژاد)، می‌نویسد که، "هندی‌ها دروغ می‌گویند؛ برنج هندی آلودگی ندارد!!؟؟"
8- در تاریخ 06/07/1388 مدیرکل نظارت بر مواد غذایی در کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اذعان می‌کند که تاکنون آزمایش جیوه و آرسنیک انجام نداده‌اند و در مقابل واکنش اعضای کمیسیون که چرا به وزیرتان اطلاعات غلط می‌دهید، سکوت می‌کند.
9- در تاریخ 07/07/1388 شرکت بین‌المللی بازرسی کالای تجاری IGI (وابسته به وزارت بازرگانی) آلودگی بر روی نمونه ارسالی را تأیید می‌کند. (پیوست 6)
10- در تاریخ 14/07/1388 پژوهشکده علوم هسته‌ای سازمان انرژی هسته‌ای، نتایج آزمایشات بر روی نمونه برنج‌های ارسالی را اعلام و آلودگی فلزات سنگین را تأیید می‌کند. (پیوست 7)
11- در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد، آمده است که به‌جای 100 نمونه برنج، 67 نمونه آزمایش گردیده که این موضوع خلاف مصوبات کمیسیون کشاورزی بوده است. همچنین مقرر بوده که نمونه‌ها از سراسر کشور و انبارهای گمرکات تهیه گردد که متأسفانه صرفاً از بازار مولوی تهران خریداری و آزمایش شده است. (پیوست 8)
12- در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد مضبوط است که در روش آزمایشات انجام شده بر روی نمونه‌ها، فی‌مابین نماینده استاندارد و نماینده بهداشت و درمان هیچ‌گونه توافقی نبوده و اجماعی صورت نپذیرفته است. (پیوست 8)
13- در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد، میزان تعریف شده برای استاندارد آرسنیک مغایر میزان اعلام شده در کمیسیون و همچنین استانداردهای جهانی است و بدین ترتیب نتیجه‌گیری کرده‌اند که برنج‌ها آلوده نیست. (پیوست 8)
14- بر اساس مصوبات کمیسیون کشاورزی، مقرر بود کارگروهی چهار نفره از وزارتخانه‌های مرتبط که در ابتدای این گزارش قید گردیده در حین آزمایشات حضور داشته باشند و بر روند آن نظارت کنند که چنین اتفاقی نیفتاده و در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد صورتجلساتی با امضای چهار دستگاه اجرایی وجود ندارد. (پیوست 8)
15- بر اساس مصوبات کمیسیون کشاورزی، مقرر بود مطابق ماده 3 قانون استاندارد، آزمایشات در آزمایشگاه‌های سازمان استاندارد به انجام برسد، ولی مجدداً به وزارت بهداشت منتقل می‌شود و این درحالی است که در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد، کالیبره نبودن دستگاه‌های وزارت بهداشت محل مناقشه در صورتجلسات است. (پیوست 8)
16- بر اساس گزارش آژانس استانداردهای غذایی انگلیس، دولت انگلیس واردات برنج پوسا 1121 را به دلیل آلودگی‌ها ممنوع کرده است. (پیوست 9)
17- به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از روزنامه اکونومیک تایمز هند، ایرانی‌ها با واردات 3/1 میلیون تنی برنج پوسا 1121 (تحت عنوان باسماتی)، برنج هندی را گران‌تر از همه جای دنیا خرید می‌کنند و اصلاٌ قدرت چانه‌زنی در برابر بازرگانان هندی را ندارند... و بازار برنج هند از تارائوری به تهران نقل مکان کرده است. (پیوست 10)
18- در تاریخ 02/07/1388، سایت تابناک اعلام می‌کند که روس‌ها هم به برنج هندی اعتراض کردند. (پیوست 11)
همان‌گونه که قبلاً نیز ذکر گردید، کمیسیون با این اوصاف نه تنها قانع نشد، بلکه با ابهامات بیشتری روبه‌رو گردید.
علی‌هذا با توجه به مباحث فوق‌الذکر، تقاضا دارد هرگونه اقدامی را که مصلحت می‌دانید امر به ابلاغ فرمایید.
عباس رجایی
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی
وقتی از وزارت بازرگانی سئوال می‌شود که دلیل ثبت سفارش بیش از دو برابر نیاز کشور به واردات برنج چیست؟ مجدداً به بند (ز) ماده 33 قانون برنامه اشاره و اعلام می‌دارد که این وزارتخانه حق ایجاد ممانعت در واردات و ایجاد انحصار ندارد و نمی‌تواند به‌جز مکانیسم تعرفه‌ای، از مکانیسم‌های دیگر استفاده نماید.
علاوه بر آن، از دیدگاه وزارت بازرگانی اقدام به ثبت سفارش به معنای واردات نیست و فرض را بر این می‌داند که حدود 50 درصد این اشخاص اقدام به واردات نخواهند کرد. اما بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران در شش ماهه اول سال 1388، حدود 803 هزار و 211 تن برنج خارجی به کشور وارد شده که در واقع نقض فرضیه وزارت بازرگانی می‌باشد.
پ) مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران (آقای مهدی پورهاشم) معتقد است که بر اساس مواد 3 و 4 قانون تشکیل و اساسنامه سازمان و پس از انتشار برخی اخبار در جراید مبنی بر وجود آلودگی احتمالی، اقدام به بررسی موردی اقلامی از برنج خارجی با روش تصادفی خرید از بازار خرده فروشی تهران نموده و در آزمایشات خود به این نتیجه رسیده که 13 مارک برنج خارجی با منشاء کشور هندوستان، تماماً آلوده به فلزات سنگین بوده و در 3 مورد، آلودگی در حد بحرانی می‌باشد.
گرچه تعمیم این بحث به کل واردات صورت‌پذیرفته از کشور هندوستان از نگاه آماری مورد مناقشه می‌باشد، اما آن‌چه مسلم است، اولاً این برنج‌ها در معرض فروش قرار دارد و مقادیر متنابهی از آن نیز به خانوارها فروخته شده و ثانیاً بر اساس نظر کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی حاضر در جلسه، به دلیل آن‌که تمامی برنج‌های عرضه شده با مارک‌ها و عناوین متفاوت، یک نوع برنج هندی با کد "پوسا 1121" می‌باشند که از کشورهای هندوستان، پاکستان، افغانستان و امارات متحده عربی به کشور وارد شده است؛ لذا با این توصیف، تعمیم آزمایشات به کل واردات این برنج خیلی دور از واقعیت نیز نمی‌باشد.
ت) رئیس سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی (آقای همایون دارابی) معتقد است که از نگاه استانداردهای این سازمان، این برنج‌ها فاقد هرگونه آلودگی به آفات نباتی بوده و از نظر این سازمان جدای از میزان و حجم و ضرورت واردات این مقدار برنج، واردات برنج‌ها بلامانع می‌باشد.
ث) رئیس سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور (آقای نظام‌الدین برزگری) معتقد است که در عین حالی که آزمایشات انجام شده توسط اداره کل استاندارد تهران را نمی‌توان رد کرد، ولی این نکته را باید تأکید کرد که اولاً برای اثبات و یا رد نهایی موضوع آلودگی، نیاز به آزمایشات بر روی نمونه‌های بیشتری از مبداء گمرکات و شهرستان‌های مختلف می‌باشد و ثانیاً تا زمانی که استاندارد مورد نظر از جمله استاندارد مجاز میزان آرسنیک در کالاهایی چون برنج در شورای عالی استاندارد به عنوان استاندارد اجباری مصوب نشود، نمی‌تواند صرفاً با آزمایشاتی از این نوع با واردات کالاها مخالفت نماید!!؟؟
مجدداً از ایشان سئوال شد که با توجه به ماده 3 قانون سازمان استاندارد که آزمایشگاه‌های مؤسسات استاندارد و همچنین آزمایشگاه‌های مورد تأیید این سازمان را مرجع قلمداد نموده و اداره کل تهران نیز اعلام نظر مبنی بر آلودگی به فلزات سنگین نموده، چرا ترخیص این برنج‌ها به صورت موقت و تا تعیین تکلیف متوقف نشده، اظهار داشت: ما تا تصویب استاندارد اجباری در شورای عالی استاندارد (موضوع ماده 6 قانون فوق‌الاشاره) حق هیچ کاری را نداریم.
ج) مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (آقای هدایت حسینی) اعلام نمود که اساساً در بحث واردات کالاها و مواد غذایی، تعیین میزان آرسنیک در برنامه آزمایشات دانشگاه‌های علوم پزشکی ما نبوده و هیچ‌گونه استاندارد اجباری در این‌خصوص را نیز نداشته و عملاٌ تاکنون گواهی‌های اعلامی به گمرک، بدون این ملاحظه صورت گرفته و فقط در دانشگاه‌های علوم پزشکی هرمزگان، اهواز، بوشهر، مشهد و زاهدان، موارد استاندارد 127 مربوط به شکستگی دانه، آفت‌زدگی، سموم قارچی، آفلاتوکسین و سایر توکسین‌ها، سرب و کادمیوم و آلودگی‌های میکروبی و کپک را اندازه‌گیری می‌نموده‌ایم و از نظر آفت‌کش‌ها نیز گواهی کشور مبداء را دریافت می‌کردیم و بنابراین از نظر ما این برنج‌ها فاقد آلودگی به فلزات سنگین می‌باشند و تا زمانی که استاندارد اجباری دیگری، از جمله میزان آرسنیک به ما ابلاغ نگردد، وظیفه‌ای برای کنترل آن نداریم. گرچه پس از اعلام آلودگی و مباحث اخیر، به دانشگاه‌ها اعلام کرده‌ایم به این موضوع نیز توجه کنند!!؟؟
از مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (آقای هدایت حسینی) سئوال شد که با توجه به این‌که شما آزمایش میزان آرسنیک را انجام نمی‌دهید، چرا به سرکار خانم مرضیه وحید دستجردی (وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) اطلاعات غلط داده که ایشان در مصاحبه خود اعلام کند: "وزارت بهداشت و درمان تمامی برنج‌های غیراستاندارد اعلام شده را مورد آزمایش و بررسی قرار داده است و در هیچ‌یک از برنج‌ها هیچ‌گونه آلودگی مبنی بر آرسنیک، فلزات سنگین و غیره دیده نشده است" (خبرگزاری برنا، 01/07/1388) که آقای مدیرکل هیچ پاسخ روشنی نداشتند.
همچنین از مدیرکل نظارت بر مواد غذایی سئوال شد که پس از اعلام نظر یک مرجع رسمی (اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران) مبنی بر وجود آلودگی، چرا تا تعیین تکلیف موضوع، جلوی واردات را نگرفتید؟ که ایشان اظهار داشتند تا استانداردهای اجباری رسماً به ما از سوی دولت و یا مراجع ذیربط ابلاغ نشود، نمی‌توانیم جلوی واردات این‌گونه کالاها را بگیریم!!؟؟
3- پس از این مباحث، مقرر گردید برای قطعی شدن موضوع:
الف) کارگروهی چهار نفره، متشکل از نمایندگان تام‌الاختیار وزارتخانه‌های بازرگانی، جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با جمع‌آوری 100 نمونه از سطح کشور و مبداء گمرکات و با نظارت کامل، مجدداً در آزمایشگاه مرجع سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به بررسی پرداخته و ظرف یک هفته نتایج حاصله را به کمیسیون گزارش نمایند.
ب) تا تعیین تکلیف موضوع و بحث در کمیسیون و ارائه صورتجلسات امضاء شده توسط کارگروه چهار نفره و قانع شدن کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی، هیچ‌گونه اعلام عمومی صورت نپذیرد.
پ) تا تعیین استاندارد اجباری و تصویب آن در شورای عالی استاندارد، برنج‌های موجود در گمرکات کشور مورد آزمایش قرار گرفته و برای آرسنیک، استانداردی معادل 50 درصد استاندارد مجاز سرب (یعنی معادل یک دهم بر میلیونppm 1/0) درنظر گرفته شود.
4- پس از پایان یک هفته، رئیس سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تماس گرفته و با توجه به زمان‌بر بودن آزمایشات، تقاضای تمدید زمان به ده روز را داشت که موافقت شد.
5- متأسفانه علی‌رغم مصوبات کمیسیون، شاهد بودیم که ایشان و معاون غذا و داروی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اخبار سراسری مورخ 18/07/1388 تلویزیون و پس از برگزاری جلسه‌ای در دفتر معاون وزیر بازرگانی (آقای مفتح) و تهیه بیانیه نهایی مبنی بر عدم آلودگی برنج‌ها، مصاحبه‌ای انجام داده و اعلام نمودند، نمونه بررسی و به نتیجه رسیدیم که هیچ آلودگی فلزات سنگین در برنج‌های وارداتی وجود ندارد.
نتیجه‌گیری
بررسی‌های مفصل انجام شده و ملاحظه مدارک ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در زمینه آزمایشات مجدد و سایر مدارک موجود، تناقضات بی‌شماری را ایجاد نموده که ذیلاً به برخی از آن‌ها پرداخته می‌شود که به‌نظر کمیسیون، ابهامات موجود نه تنها برطرف نگردیده، بلکه ابهامات و مسائل جدیدی نیز ایجاد نموده است که به‌نظر می‌رسد باید به این موارد به صورت جدی پرداخته و پیگیری‌های لازم صورت پذیرد:
1- از تاریخ تیر ماه سال 1388 تا 28/06/1388، حداقل هفت مورد اظهارنظر از سوی اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و صاحب‌نظران از دستگاه‌های مختلف، از جمله مؤسسه تحقیقات برنج کشور و سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران درخصوص وجود آلودگی در برنج‌های وارداتی با منشاء کشور هندوستان مطرح شد. (پیوست 1)
2- متعاقب این اظهارات، اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران حسب وظیفه قانونی به موضوع رسیدگی و پس از انجام آزمایشات، اظهارنظر نموده و آلودگی حداقل 13 مارک موجود برنج هندی در بازار را تأیید و 3 مورد را با آلودگی بحرانی اعلام و در تاریخ 28/06/1388 اطلاع‌رسانی برای عموم را انجام داد. (پیوست 2)
3- در تاریخ 29/06/1388 مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (آقای هدایت حسینی) در مصاحبه با خبرگزاری فارس اعلام می‌کند که به علت نبود استاندارد ملی برنج در کشور، ممکن است برنج‌های وارداتی دارای آلودگی‌های کنترل نشده باشند و قول بررسی و رسیدگی می‌دهد. معنای این سخنان این است که وزارت بهداشت و درمان تا این تاریخ، آلودگی فلزات سنگینی چون جیوه و آرسنیک را بررسی نمی‌کرده است. (پیوست 3)
4- در تاریخ 01/07/1388 وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (سرکار خانم مرضیه وحید دستجردی) در مصاحبه با خبرگزاری‌ها اظهار می‌دارد که، "وزارت بهداشت و درمان تمامی برنج‌های غیراستاندارد اعلام شده را مورد آزمایش و بررسی قرار داده است و در هیچ‌یک از برنج‌ها هیچ‌گونه آلودگی مبنی بر آرسنیک، فلزات سنگین و غیره دیده نشده است." (پیوست 4)
5- در تاریخ 04/07/1388 مدیرکل آزمایشگاه‌های کنترل غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان (آقای مرتضی پیرعلی) در مصاحبه‌ای اعلام می‌کند که تاکنون میزان جیوه و آرسنیک را ارزیابی نکرده‌اند و این نقض سخنان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد. (پیوست 5)
6- در تاریخ 01/07/1388 و در اخبار ساعت 20:30 شبکه دوم سیما، گزارشی پخش می‌شود که در آن گزارش، رئیس مؤسسه تحقیقات کشاورزی ایالت پنجاب هندوستان به آلوده بودن برنج‌ها به فلزات سنگین اذعان می‌کند.
7- در تاریخ 07/07/1388 روزنامه ایران از قول مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت و درمان (آقای عباس زارع‌نژاد)، می‌نویسد که، "هندی‌ها دروغ می‌گویند؛ برنج هندی آلودگی ندارد!!؟؟"
8- در تاریخ 06/07/1388 مدیرکل نظارت بر مواد غذایی در کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اذعان می‌کند که تاکنون آزمایش جیوه و آرسنیک انجام نداده‌اند و در مقابل واکنش اعضای کمیسیون که چرا به وزیرتان اطلاعات غلط می‌دهید، سکوت می‌کند.
9- در تاریخ 07/07/1388 شرکت بین‌المللی بازرسی کالای تجاری IGI (وابسته به وزارت بازرگانی) آلودگی بر روی نمونه ارسالی را تأیید می‌کند. (پیوست 6)
10- در تاریخ 14/07/1388 پژوهشکده علوم هسته‌ای سازمان انرژی هسته‌ای، نتایج آزمایشات بر روی نمونه برنج‌های ارسالی را اعلام و آلودگی فلزات سنگین را تأیید می‌کند. (پیوست 7)
11- در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد، آمده است که به‌جای 100 نمونه برنج، 67 نمونه آزمایش گردیده که این موضوع خلاف مصوبات کمیسیون کشاورزی بوده است. همچنین مقرر بوده که نمونه‌ها از سراسر کشور و انبارهای گمرکات تهیه گردد که متأسفانه صرفاً از بازار مولوی تهران خریداری و آزمایش شده است. (پیوست 8)
12- در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد مضبوط است که در روش آزمایشات انجام شده بر روی نمونه‌ها، فی‌مابین نماینده استاندارد و نماینده بهداشت و درمان هیچ‌گونه توافقی نبوده و اجماعی صورت نپذیرفته است. (پیوست 8)
13- در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد، میزان تعریف شده برای استاندارد آرسنیک مغایر میزان اعلام شده در کمیسیون و همچنین استانداردهای جهانی است و بدین ترتیب نتیجه‌گیری کرده‌اند که برنج‌ها آلوده نیست. (پیوست 8)
14- بر اساس مصوبات کمیسیون کشاورزی، مقرر بود کارگروهی چهار نفره از وزارتخانه‌های مرتبط که در ابتدای این گزارش قید گردیده در حین آزمایشات حضور داشته باشند و بر روند آن نظارت کنند که چنین اتفاقی نیفتاده و در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد صورتجلساتی با امضای چهار دستگاه اجرایی وجود ندارد. (پیوست 8)
15- بر اساس مصوبات کمیسیون کشاورزی، مقرر بود مطابق ماده 3 قانون استاندارد، آزمایشات در آزمایشگاه‌های سازمان استاندارد به انجام برسد، ولی مجدداً به وزارت بهداشت منتقل می‌شود و این درحالی است که در گزارشات ارسالی از سوی رئیس سازمان استاندارد، کالیبره نبودن دستگاه‌های وزارت بهداشت محل مناقشه در صورتجلسات است. (پیوست 8)
16- بر اساس گزارش آژانس استانداردهای غذایی انگلیس، دولت انگلیس واردات برنج پوسا 1121 را به دلیل آلودگی‌ها ممنوع کرده است. (پیوست 9)
17- به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از روزنامه اکونومیک تایمز هند، ایرانی‌ها با واردات 3/1 میلیون تنی برنج پوسا 1121 (تحت عنوان باسماتی)، برنج هندی را گران‌تر از همه جای دنیا خرید می‌کنند و اصلاٌ قدرت چانه‌زنی در برابر بازرگانان هندی را ندارند... و بازار برنج هند از تارائوری به تهران نقل مکان کرده است. (پیوست 10)
18- در تاریخ 02/07/1388، سایت تابناک اعلام می‌کند که روس‌ها هم به برنج هندی اعتراض کردند. (پیوست 11)
همان‌گونه که قبلاً نیز ذکر گردید، کمیسیون با این اوصاف نه تنها قانع نشد، بلکه با ابهامات بیشتری روبه‌رو گردید.
علی‌هذا با توجه به مباحث فوق‌الذکر، تقاضا دارد هرگونه اقدامی را که مصلحت می‌دانید امر به ابلاغ فرمایید.
عباس رجایی
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی
نظرات بینندگان
ناشناس
| 
۱۵:۰۱ - ۱۳۸۸/۰۹/۲۵
پاسخ
تا این‌ها بخواهند با این سرعت!!! اقداماتشون را انجام بدند، تمام برنج‌ها را به خورد مردم دادند رفته پی کارش! ناشناس
| ۱۵:۰۳ - ۱۳۸۸/۰۹/۲۵
پاسخ
این چه فوریتی بود که مدت‌ها طول کشید؟! ناشناس
| ۱۵:۰۵ - ۱۳۸۸/۰۹/۲۵
پاسخ
با تشکر از نمایندگانی که در این مورد با استناد و دقت و بدون ملاحظه کاری مطلب را تهیه کرده اند. باید گفت، خواندن این متن انسان را یاد قصه های طنز بیشتر می‌اندازد یا آن جوک "جهنم ایرانی‌ها" که یک روز قیر نیست و یک روز قیف! معلوم نیست در این همه دستگاه‌های مسئول که همه هم برای خود مجوز دارند و اظهار نظر و کارشناسی می‌کنند، چه می‌گذرد که چنین مسأله‌ای که با سلامتی مردم سر و کار دارد به راحتی مایه کی بود کی بود، من نبودم می‌شود! باید از کسانی که از مسئولیت خود فرار کرده‌اند دقیقاً بازخواست شود. این وزارت بهداشتی که سریعاً در مواردی اطلاعیه درباره غیربهداشتی بودن این و آن می‌دهد، چرا در این‌جا سکوت کرده و حتی آدرس غلط داده است؟ چرا باید مسئول روابط عمومی آن، هندی‌هایی را که به ضرر خودشان اعلام کرده‌اند که برنج آلوده است، دروغگو بخواند، درحالی که بر اساس این تحقیق، آلودگی وجود داشته است؟ و در نهایت چرا من و خانواده من و هموطنان بنده باید در اداره و خانه از برنج باسماتی صرف کنیم، بدون آن‌که بدانیم مضر به سلامتی ماست، آن‌گاه آقایان به دنبال این باشند که به ما مربوط نیست یا به ما ابلاغ نشده یا ... ناشناس
| ۱۵:۰۶ - ۱۳۸۸/۰۹/۲۵
پاسخ
ببخشید بالاخره این برنج ها را بخوریم یا نخوریم؟! از طرف دیگر مگر نمی‌شود با سیاست به عرضه برنج انبار شده داخلی اقدام کرد!! نمی‌شود!؟؟ می‌شود. اگر قبول ندارید، یک بار دیگر متن بالا و شرح گزارشات آن را که معلوم است چند هزار ساعت کار وقت دولتمردان پرتلاش را گرفته را مطالعه فرمایید. ناشناس
| ۱۵:۰۷ - ۱۳۸۸/۰۹/۲۵
پاسخ
بابا خجالت بکشید! ناشناس
| ۱۵:۰۸ - ۱۳۸۸/۰۹/۲۵
پاسخ
اين همه مطلب گفته، آخر هم گفته هرگونه مصلحت مي‌دانيد اقدام كنيد. چرا به عنوان رئيس كميسيون نظر قطعي نداديد؟ پس فقط قيافه رئيسي را مي‌گيريد؟! عرضه به خرج دهيد! نظرات بینندگان