درحالی كه این روزها برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دنبال اجرای بند 40 قانون بودجه سال 1388 و افزایش تعرفه واردات برنج به 90 درصد هستند و صدا و سیما هم تبلیغات برنجهای خارجی را متوقف كرده، اما نه تنها میزان واردات برنج در پنج ماهه امسال نسبت به مدت مشابه 311 درصد افزایش ارزشی داشته است، بلكه از این به بعد باید شاهد برنجهای اماراتی هم در بازار كشور بود.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، این روزها با بیشتر شدن برنجهای دانه بلند و خوشپخت پاكستانی و هندی بر سر سفرههای حتی مناطق شمالی كشور، شالیكاران برنج كشور باید دیگر به دنبال جای جدیدی برای انبارهای برنجهای سال گذشته خود باشند تا بتوانند برنجهای تازه امسال را نیز انبار كنند.
در این شرایط، از سویی صدا و سیما كه سهم بهسزایی در ترویج مصرف برنجهای خارجی در كشور داشته، مدتی است برای جبران بخشی از خسارت این اقدام خود، دست از تبلیغ برنجهای خارجی برداشته و بعد از ارسال نامه نمایندگان شمال كشور به رئیس صدا و سیما، تبلیغات برنج خارجی در این رسانه از ششم شهریور ماه قطع شده است.
علاوه بر این، از دیگرسو نمایندگان مجلس بحث اجرای بند 40 قانون بودجه سال 1388 را مطرح كردهاند كه طبق این بند، تعرفه واردات برنج 90 درصد قیمت محصول تعیین شده است.
از جمله این نمایندگان مجلس شورای اسلامی، علیاصغر یوسفنژاد ـ عضو کمیسیون تلفیق بودجه ـ و مهرداد لاهوتی ـ نماینده مردم لنگرود ـ بودهاند كه اجرای این موضوع را خواستار شدهاند.
لاهوتی در این مورد به خبرگزاری ایسنا، میگوید: طبق قوانین باید تعرفه برنج معادل تعرفه خودرو به میزان 90 درصد باشد. سال گذشته تعرفه واردات برنج صفر و امسال به 25 درصد رسیده که باز هم باید در اینخصوص اقدامات لازم برای رعایت کامل قوانین کشور صورت بگیرد.
استاندار گیلان نیز در واكنش به این موضوع، مدتی قبل بیان كرده بود: بیشتر برنج خارجی زمانی به كشور وارد شد كه تعرفه واردات صفر بود كه دو ماه پیش با پیگیریهای انجام شده به 25 درصد افزایش یافت.
و در این شرایط، دولت نیز جز همین افزایش تعرفه به 25 درصد ـ نه 90 درصدی كه در قانون بودجه سال 1388 ذكر شده، اقدام خاصی انجام نداده است.
واردكنندگان برنج نیز كه شاید در این میان سود بیشتری حاصل كردهاند، پس از ورود برنجهای پاكستانی و هندی، این بار روی به برنجهای اماراتی آوردهاند؛ به گونهای كه بر اساس اعلام گمرك، در پنج ماهه نخست امسال، 45 درصد برنجهای وارداتی كشور از امارات بوده است. میزان این برنجهای وارداتی اماراتی نیز 300 هزار و 534 تن به ارزش 259 میلیارد و 711 میلیون و 950 دلار است.
در این شرایط كه همه به دنبال این هستند كه به نوعی به شالیكاران برای حفظ كار و زندگیشان كمك كنند، در آمارهای گمرك كشور افزایش واردات برنج به كشور مشاهده میشود.
بر این اساس، در پنج ماهه نخست امسال 654 هزار تن برنج به ارزش 542 میلیون دلار وارد كشور شده كه 74/2 درصد از ارزش كل واردات را شامل میشود. این میزان در سال گذشته 434 هزار تن به ارزش 174 میلیون دلار بود كه 73/0 درصد از ارزش كل واردات را شامل میشد.
بدین ترتیب، طبق این اعلام گمرك كشور، در این مدت میزان واردات برنج به كشور از نظر وزن 26/54 درصد و از نظر ارزش 31/311 درصد افزایش داشته است.
در چهار ماهه اول امسال نیز 531 هزار و 200 تن برنج به ارزش 442 میلیون و 400 هزار دلار وارد كشور شده بود كه نسبت به همین مدت مشابه در سال 1387، 1/67 درصد از نظر وزن و 259 درصد از نظر ارزش افزایش داشت.
بر این اساس، سه كشور عمده مبداء واردات برنج به ایران در پنج ماهه نخست سال جاری نیز كشورهای امارات متحده عربی، پاكستان و هند بودهاند كه به ترتیب امارات با 45 درصد، پاكستان با 30 درصد و هند با 23 درصد از كل وزن واردات برنج به ایران سهم داشتهاند. این آمار به منزله آن است كه از این پس، علاوه بر حضور برنجهای پاكستانی و هندی باید شاهد حضور برنجهای اماراتی هم در بازار كشور بود!
حال معلوم نیست كه این برنجهای اماراتی، آیا تولید شده این كشور كویری هستند، یا اینكه باز هم جزء اقلام صادرات مجدد این كشور محسوب میشوند.
قیمت برنجهای ایرانی و خارجی نیز در مقایسه با یكدیگر نشان میدهد كه یكی روند نزولی و دیگری روند صعودی را درپیش گرفته است. هرچند این موضوع را معاون بازرگانی داخلی وزیر بازرگانی قبول ندارد و معتقد است قیمتهای برنج یا با هم بالا میروند و یا با هم پایین میآیند، اما هم شواهد و هم مراجعه به نامه نمایندگان استانهای شمالی كشور در مجلس به رئیس صدا و سیما، نشان از روند نزولی قیمت برنجهای داخلی كشور و چهبسا كاهش به كمتر از نصف قیمت گذشته درحالی دارد كه قیمت برنجهای خارجی روند صعودی درپیش گرفتهاند.
علاوه بر این، آمار بانك مركزی در مورد قیمتهای مواد غذایی در هفته دوم ماه رمضان نیز گویای این است كه هرچند بهای برنج وارداتی غیرتایلندی و برنج داخله درجه یك بین 2/0 تا 6/0 درصد در هفته دوم ماه رمضان افزایش یافته، اما در این مدت، قیمت برنج داخله درجه دو، ثابت بوده است.
درحالی كه قیمت متوسط هر كیلو برنج وارداتی را در تیر ماه امسال گمرك 80 سنت معادل 800 تومان اعلام كرده بود، اما در بازارهای مختلف كشور این برنجهای خارجی از دو تا دو هزار و 500 تومان به فروش میرسد.
در یكی از شهرهای استان مازندران، این برنجهای پاكستانی از كیلویی هزار و 700 تا هزار و 800 تومان به دو هزار و 300 تومان و در یكی از شهرهای استان گیلان نیز این برنجهای خارجی از دو به دو هزار و 200 تا دو هزار و 500 تومان افزایش یافته است.
این درحالی است كه قیمت برنج طارم در همان شهر استان مازندران، از كیلویی سه به دو هزار و 600 تا دو هزار و 800 تومان و برنج صدری (درجه دو) در همان شهر استان گیلان، از كیلویی هزار و 800 تا دو هزار تومان به كیلویی هزار و 700 تومان كاهش یافته است.
طبق مشاهدات در استان مازندران، برنج دودی صدری نیز كیلویی سه هزار تومان و برنج هاشمی كیلویی از هزار و 800 تومان تا دو هزار و در استان گیلان هم برنج صدری (درجه یك) دو هزار و 700 تا سه هزار تومان به فروش میرسد.
به گفته معاون هماهنگی و امور مجلس وزارت بازرگانی، نیاز سرانه برنج كشور 41 كیلوگرم برای نفر و در مجموع سه میلیون تن در سال است كه در بهترین شرایط آب و هوایی، ایران قادر به تولید دو میلیون و 100هزار تن برنج است. این یعنی از دید این مسئول وزارت بازرگانی، نیاز به واردات برنج سالانه 900 هزار تن است.
بر اساس گفتههای نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی نیز، میزان سرانه برنج 36 کیلو برای هر نفر و مجموعاً به دو میلیون و 800 هزار تن برنج نیاز است و در حال حاضر در کشور دو میلیون و 200 هزار تن برنج تولید میشود. این سخن هم یعنی، نیاز به 600 هزار تن واردات برنج در سال.
استاندار گیلان نیز آمارهای نزدیك به این دو آمار دارد. طبق آمارهای او، برنج تولیدی كشور، دو میلیون و 200 هزار تن است و نیاز مصرف سرانه، سه میلیون تن، و این هم یعنی، نیاز به 800 هزار تن واردات برنج در سال.
به هرحال اگر میزان نیاز مصرف برنج كشور را با توجه به آمارهای این مسئولان حدود همان سه میلیون تن درنظر بگیریم، میتوانیم برای تولید این محصول در كشور به آمارهای وزارت جهاد کشاورزی و انجمن برنج ایران نیز اشاره كنیم. بر اساس آمارهای وزارت جهادکشاورزی و انجمن برنج ایران، تولید برنج در کشور سالانه حدود دو میلیون و 300 هزار تن است.
در مورد میزان واردات نیز اگر آمارهای گمرك را ملاك قرار دهیم، در سال 1387، یک میلیون و 383 هزار تن برنج به ارزش 790 میلیون دلار وارد کشور شده که این رقم در سال 1386 یک میلیون و 66 هزار تن بود.
این آمارها نیز بیانگر این هستند كه درحالی كه میزان نیاز واردات برنج در كشور حداقل 600 و حداكثر900 هزار تن است، اما در سال گذشته تقریباً بیش از دو برابر نیاز حداقلی به مصرف برنجهای وارداتی، برنج وارد شده است! امسال نیز تنها در مدت پنج ماه به اندازه نیاز حداقلی كشور برنج وارد شده است.
در انتها باید گفت، شاید یكی از دلایل مهمی كه همه از این وضعیت ناراضی هستند، ناآگاهی از میزان دقیق تولید و مصرف برنج در كشور است. وجود اختلاف آماری حدود 300 هزار تن موضوعی است كه هركس میتواند از زاویه نگاه خود به آن بنگرد و تحلیلهای متفاوتی ارائه كند. در این بین شالیكاران میمانند و غصهای كه همواره در دل دارند...