30 سال فراز و نشیب صنعت و معدن گيلان
گذری بر عملكرد سی ساله صنعت و معدن در گیلان نشان میدهد، گرچه صنعت این استان كارنامه درخشان و قابل قبولی را به لحاظ فعالیت واحدهای صنعتی آن در پرونده خود دارد، اما همین بخش به دلیل اعمال محدودیت در احداث صنایع، واگذاری نادرست كارخانجات به بخش خصوصی، تعطیلی برخی از كارخانهها و اخراج كارگران در سالهای گذشته، روزهای تلخی را هم در كارنامه خود ثبت كرده است.
ایران در دورانی كه تحت حاكمیت رژیم پهلوی بود، در بسیاری از زمینهها وابستگی شدیدی به سایر كشورهای غربی داشت و شاید كمتر كسی فكر میكرد، این كشور بتواند به خودكفایی در تولید بسیاری از محصولات مختلف دست یابد.
اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تلاش دولتمردان، گامهای مؤثری برای قطع وابستگی به سایر كشورها و بیش از هرچیز به رونق بخش تولید و فعالیت واحدهای صنعتی و به دنبال آن ایجاد اشتغال برداشته شد. با روند شتابان توسعه كشور در زمینههای مختلف، بخش صنعت و معدن كشور و به تبع آن استان گیلان هم توسعه یافت.
گذری بر عملكرد سی ساله صنعت و معدن در گیلان نشان میدهد، گرچه صنعت این استان كارنامه درخشان و قابل قبولی را به لحاظ فعالیت واحدهای صنعتی آن در پرونده خود دارد، اما همین بخش به دلیل اعمال محدودیت در احداث صنایع، واگذاری نادرست كارخانجات به بخش خصوصی، تعطیلی برخی از كارخانهها و اخراج كارگران در سالهای گذشته، روزهای تلخی را هم در كارنامه خود ثبت كرده است.
بارش سنگین برف سالهای 1383 و 1386 و تخریب واحدهای صنعتی، خسارتهای وارده ناشی از قطع گاز و متضررشدن برخی از واحدهای صنعتی گیلان به دلیل نوسانات برق هم از رویدادهایی است كه بر روند توسعه صنعتی گیلان تأثیر گذاشته است.
با این وجود، روند صنعتی شدن گیلان پس از پیروزی انقلاب اسلامی و گذران فراز و نشیبهای زیاد، شتاب گرفته است. دیگر از روزهایی كه گیلان را با كارخانههای پفك، كلوچه و نوشابه آن می شناختند، خبری نیست و امروزه با احداث واحدهای صنعتی بزرگ، از جمله مجتمع فولاد، تولید ورق فولادی و میل گرد فولاد، نگرش ایجاد صنایع در استان تغییر یافته و نشان از روند رو به رشد صنعت آن دارد.
بررسیها نشان میدهد، در دوران قبل از انقلاب، عمده واحدهای صنعتی احداثشده در این استان محدود به صنایع خاصی از جمله صنایع نساجی بود كه در دهه 50 تا 60 ایجاد شدند. كارخانههایی چون "پوشش" و "فومنات" هم از جمله واحدهای بزرگ نساجی احداثشده در آن دوران بودند كه متأسفانه بعدها به دلایل مختلف، از جمله قدیمی بودن ماشینآلات از چرخه تولید خارج شدند.
اما اكنون راهاندازی و یا فعالیت واحدهایی مانند "شیمی درمانی سبحان" در شهر صنعتی رشت به عنوان نخستین كارخانه تولید داروهای ضدسرطان كشور و خاورمیانه، واحد تولید كاروگت در لوشان، واحد نئوپان چوب اسالم، صنایع غذایی بزرگ و قطعهسازی نشان از گسترش و تنوع واحدهای صنعتی در گیلان دارد.
هرچند در این میان مشكلاتی چون تهیه زمین، محدودیتهای اعمالشده از سوی منابع طبیعی و محیط زیست و روند كند پرداخت تسهیلات بانكی، موتور توسعه صنعت در گیلان را كند كرده است، اما چرخ صنعت همچنان رو به جلو حركت میكند. البته نباید در این میان از برخی از واگذاریها به بخش خصوصی كه منجر به تعطیلی و بیكاری كارگران زیادی شد، گذشت.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا در تشریح روند فعالیتهای صنعت و معدن در سه دهه گذشته، گفت: قبل از پیروزی انقلاب، 136 واحد صنعتی در این استان وجود داشت كه هماكنون به دو هزار و 200 واحد فعال در زمینههای مختلف افزایش یافته است.
محمدحسین اصغریان، افزود: این میزان افزایش واحدهای صنعتی نمایانگر رشد 11 درصدی بوده است.
وی، گفت: هماكنون 80 هزار و 700 نفر در واحدهای صنعتی استان مشغول به كارند كه این تعداد در قبل از انقلاب حدود 16 هزار نفر كارگر بوده است.
وی از اجرای یك هزار طرح صنعتی (اعم از احداث یا طرح توسعه) در گیلان با پیشرفت فیزیكی بالای 10 درصد خبر داد و افزود: پیشرفت فیزیكی 472 كارخانه هم به بیش از 40 درصد رسیده است.
وی میزان سرمایهگذاری شده برای مجموع طرحهای در دست اجرا را هم 11 هزار و 760 میلیارد ریال بیان كرد.
اصغریان، ادامه داد: با وجود رشد خوب صنعت گیلان در سالهای 1357 تا 1363، از آن سال به بعد به دلیل منع ایجاد صنعت تا سال 1378 با ركود بخش صنعت مواجه شدیم.
با رفع محدودیت اعمالشده برای استقرار صنایع در گیلان، رونق صنعت این استان مجدداً از سال 1380 سرعت گرفت و رشد شتابان را طی كرد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان، اظهار داشت: رتبه صنعتی گیلان به لحاظ واحدهای صنعتی فعال، در قبل از پیروزی انقلاب، رتبه ششم و در مقطع كنونی در رتبه هشتم كشوری قرار دارد.
اصغریان، گفت: در زمان حاضر رتبه توسعهیافتگی صنعتی گیلان، 13 است.
وی با تأكید بر اینكه گیلان استعداد صنعتیشدن را دارد، تحقق این مسأله را نیازمند فراهمشدن زیرساختهای بیشتر، تأمین انرژی، همكاری و مساعدت همه مدیران، نمایندگان استان در مجلس و حمایتهای سیستم بانكی عنوان كرد.
اصغریان، افزود: بر اساس آخرین آمارها، در زمان حاضر سه هزار و 600 پروانه بهرهبرداری با برآورد سرمایهگذاری بالغ بر 16 هزار میلیارد ریال، برای متقاضیان واحدهای صنعتی صادر شده است.
وی، گفت: با این تعداد پروانه صادره، برای 76 هزار نفر امكان اشتغال فراهم میشود.
وی، یادآور شد: تنها در سه سال اخیر، 750 پروانه بهرهبرداری واحدهای صنعتی صادر شد كه با بهرهبرداری از آنها، 12 هزار و 700 فرصت اشتغال در گیلان بهوجود آمد.
اصغریان، افزود: همچنین در مقطع كنونی، 425 فقره جواز تأسیس صنعتی با امكان اشتغال 131 هزار نفر در گیلان صادر شده است.
وی میزان سرمایهگذاری پیشبینیشده برای این تعداد واحد را 115 هزار میلیارد ریال اعلام كرد.
به گفته وی، 802 فقره جواز تأسیس با پیشرفت فیزیكی بالای 20 درصد با برآورد سرمایهگذاری 11 هزار و 300 میلیارد ریال و اشتغال بالغ بر 62 هزار نفر در گیلان وجود دارد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان با اشاره به رشد سرمایهگذاری در استان، گفت: پیشبینی میشود، با حمایتهای مسئولان و سیستم بانكی، تا پایان امسال میزان سرمایهگذاری در این بخش در مقایسه با پارسال، 37 درصد و میزان اشتغال حاصل از آن 10 درصد افزایش یابد.
اجرای طرح آمایش صنعتی از دیگر اقدامات انجامشده در دهه سوم انقلاب اسلامی در بخش صنعت و معدن است كه به منظور توزیع صنعت در استانها و احداث صنایع با مزیتهای هر استان اجرا میشود.
در راستای اجرای این طرح در گیلان، 35 طرح صنعتی و معدنی با اعتبار بالغ بر دو هزار و 600 میلیارد ریال در كمیسیون آمایش صنعتی استان به تصویب رسید.
به گفته كارشناسان، اجرای این طرح، گام مهمی برای بهرهمندی همه مردم استان از صنعت و محرومیتزدایی در برخی از مناطق خواهند شد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان در بخش دیگری از گفتوگوی خود در مورد وضعیت واحدهای مشكلدار استان، گفت: عمده روند واگذاری كارخانجات به بخش خصوصی در سالهای 1372 تا 1383، صورت گرفت و در این روند چند كارخانه مانند "فومنات"، "پوشش"، "فرش گیلان" و "ایران كنف" بهطور كل تعطیل شدند.
اصغریان، افزود: همچنین كارخانجاتی مانند "جوراب گیلان" و "گیلان پاكت" هم ضبط بانكها شدند.
وی با اشاره تلاشهای انجامشده برای حل مشكل این واحدها، گفت: پیگیریها برای رفع تنگناهای موجود برای فعالیت مجدد این واحدها ادامه دارد؛ كمااینكه كارخانه "اسالم" و "چوكا" درحال خارج شدن از بحران هستند.
وی، ادامه داد: اما در همین حال، باید قبول كرد كه امكان احیاء و فعالیت مجدد برخی از واحدها به دلایل مختلف وجود ندارد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان، گفت: بر اثر بارش برف سنگین سال 1383، 432 واحد صنعتی در گیلان تخریب و یك هزار میلیارد ریال خسارت وارد شد.
اصغریان، افزود: واحدهای صنعتی "پوشش" و "فومنات" نیز از این بارش برف خسارت سنگینی دیدند كه به دلیل عدم امكان بازسازی آن واحدها، به تعطیلی آنها منجر شد.
وی، بیان داشت: برای جبران خسارتهای وارده، حدود 224 میلیارد ریال تسهیلات و تسهیلات بلاعوض به صاحبان واحدهای صنعتی پرداخت شد و بخشی از جبران خسارتها هم از طریق بیمه صورت گرفت.
وی، گفت: با تجرببات بهرهگرفته از برف سال 1383 و آمادگی واحدها برای مقابله با برف، میزان خسارت وارده به واحدهای صنعتی در برف سنگین سال 1386 به 100 میلیارد ریال رسید.
وی از قطع گاز به عنوان مشكل واحدهای صنعتی گیلان در چند سال اخیر نام برد كه موجب وارد آمدن حدود 500 میلیارد ریال خسارت شد.
بخش معدن از عمدهترین بخشهای تأمینكننده مواد اولیه صنایع محسوب شده و ذخایر غنی مواد معدنی به عنوان یك امكان بالقوه میتواند نقش اساسی را در توسعه صنعتی كشور ایفا كرده و راهگشای بسیاری از معضلات در راه خودكفایی صنعتی كشور باشد.
اهمیت استفاده از مواد معدنی در صنایع مختلف تا حدی است كه وجود برخی از صنایع به چنین موادی وابسته شده است.
"سنگ لاشه"، "واریزه كوهی"، "سنگ آهك"، "سنگ نما" و "سنگ ساختمان"، "شن و ماسه كوهی"، "میكا"، "مارن"، "زغال سنگ"، "سیلیس"، "سرب"، "مرمریت" و "گابرو" عمدهترین مواد استخراجی از معادن گیلان را تشكیل میدهند.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان در مورد تغییرات ایجادشده در این بخش، گفت: قبل از پیروزی انقلاب، 35 معدن با ظرفیت استخراج 350 تن مواد معدنی در گیلان فعال بود.
اصغریان، افزود: در زمان حاضر، 68 معدن با ظرفیت استخراج سالیانه شش میلیون تن مواد معدنی در گیلان وجود دارد.
وی، یادآور شد: علاوه بر تنوع مواد معدنی، میزان استخراج مواد معدنی نیز پس از پیروزی انقلاب افزایش یافته است.
به گفته رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان، در زمان حاضر یك هزار و 532 نفر كارگر بیمهشده در بخش معدن گیلان فعال هستند.
اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تلاش دولتمردان، گامهای مؤثری برای قطع وابستگی به سایر كشورها و بیش از هرچیز به رونق بخش تولید و فعالیت واحدهای صنعتی و به دنبال آن ایجاد اشتغال برداشته شد. با روند شتابان توسعه كشور در زمینههای مختلف، بخش صنعت و معدن كشور و به تبع آن استان گیلان هم توسعه یافت.
گذری بر عملكرد سی ساله صنعت و معدن در گیلان نشان میدهد، گرچه صنعت این استان كارنامه درخشان و قابل قبولی را به لحاظ فعالیت واحدهای صنعتی آن در پرونده خود دارد، اما همین بخش به دلیل اعمال محدودیت در احداث صنایع، واگذاری نادرست كارخانجات به بخش خصوصی، تعطیلی برخی از كارخانهها و اخراج كارگران در سالهای گذشته، روزهای تلخی را هم در كارنامه خود ثبت كرده است.
بارش سنگین برف سالهای 1383 و 1386 و تخریب واحدهای صنعتی، خسارتهای وارده ناشی از قطع گاز و متضررشدن برخی از واحدهای صنعتی گیلان به دلیل نوسانات برق هم از رویدادهایی است كه بر روند توسعه صنعتی گیلان تأثیر گذاشته است.
با این وجود، روند صنعتی شدن گیلان پس از پیروزی انقلاب اسلامی و گذران فراز و نشیبهای زیاد، شتاب گرفته است. دیگر از روزهایی كه گیلان را با كارخانههای پفك، كلوچه و نوشابه آن می شناختند، خبری نیست و امروزه با احداث واحدهای صنعتی بزرگ، از جمله مجتمع فولاد، تولید ورق فولادی و میل گرد فولاد، نگرش ایجاد صنایع در استان تغییر یافته و نشان از روند رو به رشد صنعت آن دارد.
بررسیها نشان میدهد، در دوران قبل از انقلاب، عمده واحدهای صنعتی احداثشده در این استان محدود به صنایع خاصی از جمله صنایع نساجی بود كه در دهه 50 تا 60 ایجاد شدند. كارخانههایی چون "پوشش" و "فومنات" هم از جمله واحدهای بزرگ نساجی احداثشده در آن دوران بودند كه متأسفانه بعدها به دلایل مختلف، از جمله قدیمی بودن ماشینآلات از چرخه تولید خارج شدند.
اما اكنون راهاندازی و یا فعالیت واحدهایی مانند "شیمی درمانی سبحان" در شهر صنعتی رشت به عنوان نخستین كارخانه تولید داروهای ضدسرطان كشور و خاورمیانه، واحد تولید كاروگت در لوشان، واحد نئوپان چوب اسالم، صنایع غذایی بزرگ و قطعهسازی نشان از گسترش و تنوع واحدهای صنعتی در گیلان دارد.
هرچند در این میان مشكلاتی چون تهیه زمین، محدودیتهای اعمالشده از سوی منابع طبیعی و محیط زیست و روند كند پرداخت تسهیلات بانكی، موتور توسعه صنعت در گیلان را كند كرده است، اما چرخ صنعت همچنان رو به جلو حركت میكند. البته نباید در این میان از برخی از واگذاریها به بخش خصوصی كه منجر به تعطیلی و بیكاری كارگران زیادی شد، گذشت.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا در تشریح روند فعالیتهای صنعت و معدن در سه دهه گذشته، گفت: قبل از پیروزی انقلاب، 136 واحد صنعتی در این استان وجود داشت كه هماكنون به دو هزار و 200 واحد فعال در زمینههای مختلف افزایش یافته است.
محمدحسین اصغریان، افزود: این میزان افزایش واحدهای صنعتی نمایانگر رشد 11 درصدی بوده است.
وی، گفت: هماكنون 80 هزار و 700 نفر در واحدهای صنعتی استان مشغول به كارند كه این تعداد در قبل از انقلاب حدود 16 هزار نفر كارگر بوده است.
وی از اجرای یك هزار طرح صنعتی (اعم از احداث یا طرح توسعه) در گیلان با پیشرفت فیزیكی بالای 10 درصد خبر داد و افزود: پیشرفت فیزیكی 472 كارخانه هم به بیش از 40 درصد رسیده است.
وی میزان سرمایهگذاری شده برای مجموع طرحهای در دست اجرا را هم 11 هزار و 760 میلیارد ریال بیان كرد.
اصغریان، ادامه داد: با وجود رشد خوب صنعت گیلان در سالهای 1357 تا 1363، از آن سال به بعد به دلیل منع ایجاد صنعت تا سال 1378 با ركود بخش صنعت مواجه شدیم.
با رفع محدودیت اعمالشده برای استقرار صنایع در گیلان، رونق صنعت این استان مجدداً از سال 1380 سرعت گرفت و رشد شتابان را طی كرد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان، اظهار داشت: رتبه صنعتی گیلان به لحاظ واحدهای صنعتی فعال، در قبل از پیروزی انقلاب، رتبه ششم و در مقطع كنونی در رتبه هشتم كشوری قرار دارد.
اصغریان، گفت: در زمان حاضر رتبه توسعهیافتگی صنعتی گیلان، 13 است.
وی با تأكید بر اینكه گیلان استعداد صنعتیشدن را دارد، تحقق این مسأله را نیازمند فراهمشدن زیرساختهای بیشتر، تأمین انرژی، همكاری و مساعدت همه مدیران، نمایندگان استان در مجلس و حمایتهای سیستم بانكی عنوان كرد.
اصغریان، افزود: بر اساس آخرین آمارها، در زمان حاضر سه هزار و 600 پروانه بهرهبرداری با برآورد سرمایهگذاری بالغ بر 16 هزار میلیارد ریال، برای متقاضیان واحدهای صنعتی صادر شده است.
وی، گفت: با این تعداد پروانه صادره، برای 76 هزار نفر امكان اشتغال فراهم میشود.
وی، یادآور شد: تنها در سه سال اخیر، 750 پروانه بهرهبرداری واحدهای صنعتی صادر شد كه با بهرهبرداری از آنها، 12 هزار و 700 فرصت اشتغال در گیلان بهوجود آمد.
اصغریان، افزود: همچنین در مقطع كنونی، 425 فقره جواز تأسیس صنعتی با امكان اشتغال 131 هزار نفر در گیلان صادر شده است.
وی میزان سرمایهگذاری پیشبینیشده برای این تعداد واحد را 115 هزار میلیارد ریال اعلام كرد.
به گفته وی، 802 فقره جواز تأسیس با پیشرفت فیزیكی بالای 20 درصد با برآورد سرمایهگذاری 11 هزار و 300 میلیارد ریال و اشتغال بالغ بر 62 هزار نفر در گیلان وجود دارد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان با اشاره به رشد سرمایهگذاری در استان، گفت: پیشبینی میشود، با حمایتهای مسئولان و سیستم بانكی، تا پایان امسال میزان سرمایهگذاری در این بخش در مقایسه با پارسال، 37 درصد و میزان اشتغال حاصل از آن 10 درصد افزایش یابد.
اجرای طرح آمایش صنعتی از دیگر اقدامات انجامشده در دهه سوم انقلاب اسلامی در بخش صنعت و معدن است كه به منظور توزیع صنعت در استانها و احداث صنایع با مزیتهای هر استان اجرا میشود.
در راستای اجرای این طرح در گیلان، 35 طرح صنعتی و معدنی با اعتبار بالغ بر دو هزار و 600 میلیارد ریال در كمیسیون آمایش صنعتی استان به تصویب رسید.
به گفته كارشناسان، اجرای این طرح، گام مهمی برای بهرهمندی همه مردم استان از صنعت و محرومیتزدایی در برخی از مناطق خواهند شد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان در بخش دیگری از گفتوگوی خود در مورد وضعیت واحدهای مشكلدار استان، گفت: عمده روند واگذاری كارخانجات به بخش خصوصی در سالهای 1372 تا 1383، صورت گرفت و در این روند چند كارخانه مانند "فومنات"، "پوشش"، "فرش گیلان" و "ایران كنف" بهطور كل تعطیل شدند.
اصغریان، افزود: همچنین كارخانجاتی مانند "جوراب گیلان" و "گیلان پاكت" هم ضبط بانكها شدند.
وی با اشاره تلاشهای انجامشده برای حل مشكل این واحدها، گفت: پیگیریها برای رفع تنگناهای موجود برای فعالیت مجدد این واحدها ادامه دارد؛ كمااینكه كارخانه "اسالم" و "چوكا" درحال خارج شدن از بحران هستند.
وی، ادامه داد: اما در همین حال، باید قبول كرد كه امكان احیاء و فعالیت مجدد برخی از واحدها به دلایل مختلف وجود ندارد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان، گفت: بر اثر بارش برف سنگین سال 1383، 432 واحد صنعتی در گیلان تخریب و یك هزار میلیارد ریال خسارت وارد شد.
اصغریان، افزود: واحدهای صنعتی "پوشش" و "فومنات" نیز از این بارش برف خسارت سنگینی دیدند كه به دلیل عدم امكان بازسازی آن واحدها، به تعطیلی آنها منجر شد.
وی، بیان داشت: برای جبران خسارتهای وارده، حدود 224 میلیارد ریال تسهیلات و تسهیلات بلاعوض به صاحبان واحدهای صنعتی پرداخت شد و بخشی از جبران خسارتها هم از طریق بیمه صورت گرفت.
وی، گفت: با تجرببات بهرهگرفته از برف سال 1383 و آمادگی واحدها برای مقابله با برف، میزان خسارت وارده به واحدهای صنعتی در برف سنگین سال 1386 به 100 میلیارد ریال رسید.
وی از قطع گاز به عنوان مشكل واحدهای صنعتی گیلان در چند سال اخیر نام برد كه موجب وارد آمدن حدود 500 میلیارد ریال خسارت شد.
بخش معدن از عمدهترین بخشهای تأمینكننده مواد اولیه صنایع محسوب شده و ذخایر غنی مواد معدنی به عنوان یك امكان بالقوه میتواند نقش اساسی را در توسعه صنعتی كشور ایفا كرده و راهگشای بسیاری از معضلات در راه خودكفایی صنعتی كشور باشد.
اهمیت استفاده از مواد معدنی در صنایع مختلف تا حدی است كه وجود برخی از صنایع به چنین موادی وابسته شده است.
"سنگ لاشه"، "واریزه كوهی"، "سنگ آهك"، "سنگ نما" و "سنگ ساختمان"، "شن و ماسه كوهی"، "میكا"، "مارن"، "زغال سنگ"، "سیلیس"، "سرب"، "مرمریت" و "گابرو" عمدهترین مواد استخراجی از معادن گیلان را تشكیل میدهند.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان در مورد تغییرات ایجادشده در این بخش، گفت: قبل از پیروزی انقلاب، 35 معدن با ظرفیت استخراج 350 تن مواد معدنی در گیلان فعال بود.
اصغریان، افزود: در زمان حاضر، 68 معدن با ظرفیت استخراج سالیانه شش میلیون تن مواد معدنی در گیلان وجود دارد.
وی، یادآور شد: علاوه بر تنوع مواد معدنی، میزان استخراج مواد معدنی نیز پس از پیروزی انقلاب افزایش یافته است.
به گفته رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان، در زمان حاضر یك هزار و 532 نفر كارگر بیمهشده در بخش معدن گیلان فعال هستند.
نظرات بینندگان