بسیاری معتقدند، ورود بیرویه برنجهای خارجی، بازار برنجهای داخلی در گیلان را با ركود بیسابقه مواجه كرده است. فروشندگان برنج در بازارهای گیلان، میگویند: بهرغم كاهش قیمت برنج در عمدهفروشیهای گیلان تا میزان 30 درصد، به دلیل نبود تقاضا در چند هفته اخیر، خریداری برای برنج داخلی وجود ندارد.
اكثر دستاندركاران برنج، ركود بازار برنج در گیلان را نسبت به سالهای قبل بیسابقه میدانند و برخی این ركود را به واردات بیرویه برنج خارجی نسبت میدهند. برخی از دستاندركاران نیز فروش برنجهای ناخالص توسط افراد ناوارد، و عدهای نیز ورود شالیكوبیها به عرصه خرید و فروش برنج را دلیل این ركود و نوسان قیمت میدانند.
یك استاد دانشگاه گیلان یكی از دلایل كاهش قیمت برنج را واردات بیرویه برنج ذكر كرد و گفت: اگر قرار است محصولی وارد شود، اول باید این محصول مورد حمایت دولت قرار گیرد و بقیه نیاز از طریق وارد كردن صورت گیرد.
جعفر اصغری، افزود: واردات برنج باید بر مبنای نیاز باشد و پس از مصرف یا خرید محصولات داخلی برآورد كنیم كه چه میزان محصولات داخلی وجود دارد و چه میزان باید عرضه شود.
وی، خاطرنشان كرد: برنج مورد نیاز خارجی باید پس از فروش برنج داخلی وارد شود تا كشاورز بتواند حاصل دسترنج خودش را به فروش برساند؛ ولی امسال به محض شنیدن پایین آمدن قیمت جهانی محصولات بهخصوص برنج، مقادیر زیادی برنج وارد كشور شد.
وی، اظهار داشت: هماكنون محصولات كشاورزان در بسیاری از كارخانههای برنجكوبی روی دست كشاورزان مانده و هنوز به فروش نرفته است كه این امر، ضربه مستقیمی به كشاورزان وارد میكند.
وی، گفت: كشاورز به همین دلیل مجبور است برای نجات خود و امرار معاش خانوادهاش اقدام به تغییر كاربری در زمینهای خود نماید.
اصغری، تصریح كرد: در هر كشوری به دنبال پایین آمدن قیمت جهانی برنج، باید به همان نسبت قیمت برنج نوسان داشته باشد؛ درحالی كه شدت این نوسانات در ایران بسیار زیاد است.
یكی از كشاورزان عضو كانون حمایت و توسعه كشاورزی گیلان، گفت: امسال برخلاف سالهای قبل كه در این موقع برنجكاران محصول خود را فروخته بودند، بین 45 تا 50 درصد برنج كشاورزان روی دست آنان مانده و خریدار ندارد.
سیدرضی موسوی، افزود: امسال در آغاز برداشت محصول بهای هر كیلوگرم برنج پرمصرف با 30 هزار ریال، دو برابر مدت مشابه سال قبل بود و با این قیمت مناسب كشاورزان اقدام به فروش نصف محصول خود كردند.
وی، تصریح كرد: سیاستهای دولت باید در حمایت از تولیدكننده باشد كه اگر در ابتدا اینگونه میشد، قیمتها دچار چنین نوسان شدیدی نمیشدند.
موسوی، اظهار داشت: افزایش قیمت غیرمتعارف برنج هم به ضرر كشاورز و هم به ضرر مصرفكننده است و این افزایش هیچگاه به نفع كشاورز نیست.
به گفته دستاندركاران با ورود بیرویه برنجهای خارجی به استانهای تولیدكننده و برنجخیز كشور، بازارهای این استانها نیز مقاومت خود را از دست دادهاند.
اصلیترین بازار عمده فروشی برنجهای مرغوب داخلی در گیلان نیز مصؤن نمانده و در آستانه تعطیلی و ورشكستگی قرار گرفته است.
برخی از حقالعمكاران برنج بازار سرچشمه رشت، معتقدند كه ورود بیرویه برنج خارجی، هزینه بالای تولید و نابسامانی شبكه توزیع برنج داخلی در بازارهای كشور، بزرگترین بازار عمدهفروشی برنج در استان گیلان را با ركود و كسادی شدید روبهرو كرده است.
آنان مدعی هستند كه به دلیل ورود برنجهای خارجی، بهخصوص هندی و پاكستانی در سالهای اخیر عرصه بر خرید و فروش برنجهای داخلی تنگ شده است.
آنان، میگویند: این بازار كه به همه بازارهای كشور، از جمله تبریز، تهران و اصفهان برنج داخلی میفروخت و سازمانهای دولتی و بانكهای كشور نیز از عمده خریداران برنج این بازار بهشمار میرفتند، هماكنون خرید و فروش برنج در آن متوقف شده است.
به گفته آنان، قرار بود برنجهای داخلی مورد حمایت مسئولان قرار گیرد، اما به دلیل هزینه بالای تولید و شبكههای نابسامان آن در سراسر كشور، این برنجها قابلیت رقابت با برنجهای خارجی را هم از نظر قیمت و هم از نظر كیفیت از دست داده و به همین دلیل شاهد ورود روزافزون برنجهای خارجی هستیم.
یك عضو حقالعمكاران سرای مهدیه رشت، گفت: ورود كارخانههای برنجكوبی كه باید مجری انجام خدمات تبدیل شالی به برنج سفید باشند در امر فروش برنج و عوامل غیرمجاز، از عوامل دیگر ركود در عرصه خرید و فروش برنج و تنگ شدن عرصه خرید و فروش در سالهای اخیر محسوب میشوند كه هیچگونه برخورد مناسبی نیز با این عوامل صورت نمیگیرد.
محمدرضا آزموده، افزود: این عوامل موجب شده است تا شاهد كسادی بازار و ورشكستگی و تعطیلی واحدهای صنفی در بزرگترین بازار برنج داخلی در رشت باشیم و انبار عمومی این بازار نیز به انبار لوازم خانگی تبدیل شود.
به گفته وی، در حال حاضر روزانه هیچگونه خرید و فروش برنج در این بازار عمدهفروشی صورت نمیگیرد.
وی همچنین خرید و فروش برنج نامرغوب و ناخالص داخلی در سالهای قبل در واحدهای شالیكوبی توسط افراد ناوارد را نیز از دیگر دلایل ركود بازار برنج در رشت ذكر كرد.
آزموده، یادآور شد: 25 عمدهفروش برنج در بازار سرای مهدیه (سرچشمه) در سالهای قبل كار عمده خرید و فروش برنج به اقصی نقاط كشور را انجام میدادند و این بازار اصلیترین بازار برنجهای داخلی در گیلان و خریدار برنجهای پرمحصول از استان مازندران بهشمار میرفت.