كدخبر: ۹۸۱۷
تاريخ انتشار: ۲۸ فروردين ۱۳۹۷ - ۱۸:۲۴
ارسال به دوستان
نسخه چاپيهماهنگی و نا هماهنگی بصری محیطی شهر رشت
هاتف فرحناک
انسان مـوجـودی اجتماعی و نیازمند به بـرقـراری ارتـبـاط با محیط پیرامون خود است. ایجاد ارتـبـاط و درک فضای عمومی شهرها در وهله نخست از طریق حس بینایی و مجموعه ای مصور از ابعاد بصری و فضایی محیط شهری امکانپذیر است. در واقع شهروندان با عبور از فضاهایی که ادراکات حسی مختلفی را در اثر دریافت پیامهای متنوع، به خصوص از طریق دیدن حس میکنند، هویت و حس تعلق به فضا را کسب می نمایند.
درک حاصل از این پیامها در مجموعه ای از ذهن ناظر نقش می بندند و چگونگی رابطه وی را با محیط پیرامونش شکل میدهند. در تحلیل این جنبه از محیط، ارزیابی پیامهای بصری، ویژگیهای مؤثر در نحوه ادراک، سازوکار دستگاه بینایی، ویژگیهای فردی و محیطی نقش بسزایی دارد. درک از فضا در افراد از نظر مادی و احساسی، تشابهات بسیاری با یکدیگر دارند اما فهم معنایی یعنی تفسیر و ارزیابی آنها متفاوت خواهد بود.
به عنوان مثال طرح ساماندهی و باز آفرینی میدان شهرداری شهر رشت، توانایی برقراری ارتباط مناسب بین فرم و عملکرد فضایی آن را داشته ولی در واقع میدان با وجود داشتن یک طرح از پیش اندیشیده شده و نیز کاراکتر خاص و متمایز کالبدی، موفق به برقراری ارتباط معنی دار بین عناصر الحاقی با زمینه کالبدی نبوده و علی رغم تمامی ویژگی های مطلوب تعاملات اجتماعی ایجاد شده دارای معضلاتی خواهد بود نتیجه موجب ادراک نامطلوب بصری _ فضای در عناصر الحاقی بی هویت و ناموزون به مجموعه گردیده است. به اعتقاد برخی کارشناسان این ارتباط میدانی ناموفق، یکی از نقاط ضعف این میدان بوده و منجر به شکل گیری طرح واره ها و تصویر ذهنی نامطلوب از میدان در ذهن شهروندان شده است.
*گره های شهری و چیدمان مبلمان شاخص ( نشانه گذاری) مطلوب و نامطلوب شهر رشت شهر رشت دارای سطح هموار و زمينهاي پست می باشد که اين دلیل بر ساخت و سازهاي پراكنده شهري را تسريع کرده که در نهايت ميتواند به گسترش افقي و اسپرال شهري (رشد شهری پراکنده یا گسترش افقی) منجر شود بسياري از اراضي اطراف شهر كه طي دوره هاي مختلف وارد محدوده شهر شده اند، كاربري كشاورزي داشته اند و كه به تدريج كاربريهاي خود را از زمين هاي كشاورزي به اراضي آماده سازي تغيير داده و اطراف شهر شكل گرفته اند.
برخي از بافتهاي حاشيه شهر نيز بافت ارگانيك روستايي است كه از اتصال روستاهاي اطراف هسته اوليه شهر تشكيل شده اند. همچنين در مبادي ورودي شهر تقاضا براي زمين و مسكن با توجه به مهاجرتهاي فراوان به شهر در طول دوره هاي مختلف و به طوركلي رشد جمعيت شهر، مدام با افزايش روبرو بوده است. اين امر باعث شد تا اين اراضي در طول زمان، با ساخت وساز و تفكيك غيرمجاز اراضي تبديل به بافتهاي حاشيه اي شوند و همين امر باعث پراكنده رويي شهر در امتداد جاده هاي ورودي شهر شده است (شكرگزار.۹۲) افزایش کیفیت محیط شهری گامی بلند به سوی ارتقای رضایت شهروندان است کی از ابعاد شایان توجه در افزایش کیفیت محیطی ارتقای آسایش بصری است.
آسایش بصری بازتابی از کیفیت زندگی، آرامش و رفاه شهروندی است. به دنبال انتظام بخشيدن به رشد و توسعه شهري شهر رشت ، با اجراي الگوي صليبي و انداختن حلقه كمربندي به دور شهر، شكل شهر به سوي الگوي شعاعي متمايل شده است. اما بايد در نظر گرفت كه به دليل ارگانيك بودن بافت داخل محلات و ارتباط ناقص و ناهمگون، هر حلقه به صورت بريده دواير متحدالمركز ناقص، شكل گرفته و حلقه هاي ارتباطي هيچگاه نتوانستند الگوي شعاعي را كامل كنند كه به شكل شعاعي ناقص شهر رشت منجر گرديد. ادراک فضایی افراد، عموماً از نظر مادی و احساسی، تشابهات بسیاری با یکدیگر دارند اما معنای دریافتی و تفسیر و ارزیابی آنها از فضا با یکدیگر متفاوت است.
اراضي خالي و باز در قسمت جنوب شرقي و شرق شهر كه خالي و بلااستفاده مانده اند و فضاهاي باز سمت غرب رشت و درامتداد جاده فومن كه اغلب اين فضاهاي گمشده به صورت فضاهاي رها شده بين محلات و فضاي باز اطراف مرداب عينك ميباشند تا حدود زيادي پراكندگي ساخت و سازها را تشديد كرده اند.
روابط متقابل میان عناصر مستقر در یک فضا می تواند شکلهای گونا گونی به خود بگیرد، اما در نهایت باید به لحاظ بصری و ادرا کی، کلیتی واحد را به وجود آورد. موفقیت میدان مرکزی شهر در برقراری ارتباط با مخاطبانش،تا حد بالایی به کیفیت مؤلفه های بصری آن وابسته بوده و این معیارهای بصری_ فیزیکی هستند که به دلیل ماهیت عینی و ملموس خود بر برداشت ذهنی استفاد ه کنندگانش تأثیر بسیاری دارند. ادراک بصری شهروندان، ا گرچه از نظر کالبدی، ملموس نبوده و به اندازه مؤلف ههای بصری _ فیزیکی قابل انداز ه گیری نیستند
اما بسیار مهم اند، چون احساس فضایی و هویت ذهنی آنها را می سازند؛ احساسی که مبنای تفسیر و ارزیابی هر فضا از سوی مردم می باشد با به کارگیری آ گاهانه عناصر بصری مناسب با ماهیت هر فضا و نیز برگزیدن روابط فضایی، ساختاری و نظم دهنده هماهنگ میان کف، بدنه و عناصر مستقر در آن با یکدیگر و با زمینه را ایجاد نموده و نقش فضای شهری را در راستای رسیدن به هدف نهایی پررنگتر نماید. * مبلمان شهری مطلوب و نامطلوب در شهر رشت ارتباطات بصری هماهنگ در یک فضا و چفت شدن آنها با متن آن فضا و تأمین نیازها و توقعات بصری استفاد ه کنندگان آن، موجب تقویت آن فضا در برانگیختن حس بینایی و در نتیجه ادراک بهترمردم می شود.
ارزیابی مثبت مردم در معنای درک شده از فضای طراحی شده نیز در استقبال آنها از آن فضا و ایجاد حس تعلق به آن نقش بسزایی دارد و در آن صورت است که می توان از یک فضا به عنوان مکانی مطلوب از دید استفاده کنندگان و ماندگار در اذهان یاد کرد.
درک حاصل از این پیامها در مجموعه ای از ذهن ناظر نقش می بندند و چگونگی رابطه وی را با محیط پیرامونش شکل میدهند. در تحلیل این جنبه از محیط، ارزیابی پیامهای بصری، ویژگیهای مؤثر در نحوه ادراک، سازوکار دستگاه بینایی، ویژگیهای فردی و محیطی نقش بسزایی دارد. درک از فضا در افراد از نظر مادی و احساسی، تشابهات بسیاری با یکدیگر دارند اما فهم معنایی یعنی تفسیر و ارزیابی آنها متفاوت خواهد بود.
به عنوان مثال طرح ساماندهی و باز آفرینی میدان شهرداری شهر رشت، توانایی برقراری ارتباط مناسب بین فرم و عملکرد فضایی آن را داشته ولی در واقع میدان با وجود داشتن یک طرح از پیش اندیشیده شده و نیز کاراکتر خاص و متمایز کالبدی، موفق به برقراری ارتباط معنی دار بین عناصر الحاقی با زمینه کالبدی نبوده و علی رغم تمامی ویژگی های مطلوب تعاملات اجتماعی ایجاد شده دارای معضلاتی خواهد بود نتیجه موجب ادراک نامطلوب بصری _ فضای در عناصر الحاقی بی هویت و ناموزون به مجموعه گردیده است. به اعتقاد برخی کارشناسان این ارتباط میدانی ناموفق، یکی از نقاط ضعف این میدان بوده و منجر به شکل گیری طرح واره ها و تصویر ذهنی نامطلوب از میدان در ذهن شهروندان شده است.
*گره های شهری و چیدمان مبلمان شاخص ( نشانه گذاری) مطلوب و نامطلوب شهر رشت شهر رشت دارای سطح هموار و زمينهاي پست می باشد که اين دلیل بر ساخت و سازهاي پراكنده شهري را تسريع کرده که در نهايت ميتواند به گسترش افقي و اسپرال شهري (رشد شهری پراکنده یا گسترش افقی) منجر شود بسياري از اراضي اطراف شهر كه طي دوره هاي مختلف وارد محدوده شهر شده اند، كاربري كشاورزي داشته اند و كه به تدريج كاربريهاي خود را از زمين هاي كشاورزي به اراضي آماده سازي تغيير داده و اطراف شهر شكل گرفته اند.
برخي از بافتهاي حاشيه شهر نيز بافت ارگانيك روستايي است كه از اتصال روستاهاي اطراف هسته اوليه شهر تشكيل شده اند. همچنين در مبادي ورودي شهر تقاضا براي زمين و مسكن با توجه به مهاجرتهاي فراوان به شهر در طول دوره هاي مختلف و به طوركلي رشد جمعيت شهر، مدام با افزايش روبرو بوده است. اين امر باعث شد تا اين اراضي در طول زمان، با ساخت وساز و تفكيك غيرمجاز اراضي تبديل به بافتهاي حاشيه اي شوند و همين امر باعث پراكنده رويي شهر در امتداد جاده هاي ورودي شهر شده است (شكرگزار.۹۲) افزایش کیفیت محیط شهری گامی بلند به سوی ارتقای رضایت شهروندان است کی از ابعاد شایان توجه در افزایش کیفیت محیطی ارتقای آسایش بصری است.
آسایش بصری بازتابی از کیفیت زندگی، آرامش و رفاه شهروندی است. به دنبال انتظام بخشيدن به رشد و توسعه شهري شهر رشت ، با اجراي الگوي صليبي و انداختن حلقه كمربندي به دور شهر، شكل شهر به سوي الگوي شعاعي متمايل شده است. اما بايد در نظر گرفت كه به دليل ارگانيك بودن بافت داخل محلات و ارتباط ناقص و ناهمگون، هر حلقه به صورت بريده دواير متحدالمركز ناقص، شكل گرفته و حلقه هاي ارتباطي هيچگاه نتوانستند الگوي شعاعي را كامل كنند كه به شكل شعاعي ناقص شهر رشت منجر گرديد. ادراک فضایی افراد، عموماً از نظر مادی و احساسی، تشابهات بسیاری با یکدیگر دارند اما معنای دریافتی و تفسیر و ارزیابی آنها از فضا با یکدیگر متفاوت است.
اراضي خالي و باز در قسمت جنوب شرقي و شرق شهر كه خالي و بلااستفاده مانده اند و فضاهاي باز سمت غرب رشت و درامتداد جاده فومن كه اغلب اين فضاهاي گمشده به صورت فضاهاي رها شده بين محلات و فضاي باز اطراف مرداب عينك ميباشند تا حدود زيادي پراكندگي ساخت و سازها را تشديد كرده اند.
روابط متقابل میان عناصر مستقر در یک فضا می تواند شکلهای گونا گونی به خود بگیرد، اما در نهایت باید به لحاظ بصری و ادرا کی، کلیتی واحد را به وجود آورد. موفقیت میدان مرکزی شهر در برقراری ارتباط با مخاطبانش،تا حد بالایی به کیفیت مؤلفه های بصری آن وابسته بوده و این معیارهای بصری_ فیزیکی هستند که به دلیل ماهیت عینی و ملموس خود بر برداشت ذهنی استفاد ه کنندگانش تأثیر بسیاری دارند. ادراک بصری شهروندان، ا گرچه از نظر کالبدی، ملموس نبوده و به اندازه مؤلف ههای بصری _ فیزیکی قابل انداز ه گیری نیستند
اما بسیار مهم اند، چون احساس فضایی و هویت ذهنی آنها را می سازند؛ احساسی که مبنای تفسیر و ارزیابی هر فضا از سوی مردم می باشد با به کارگیری آ گاهانه عناصر بصری مناسب با ماهیت هر فضا و نیز برگزیدن روابط فضایی، ساختاری و نظم دهنده هماهنگ میان کف، بدنه و عناصر مستقر در آن با یکدیگر و با زمینه را ایجاد نموده و نقش فضای شهری را در راستای رسیدن به هدف نهایی پررنگتر نماید. * مبلمان شهری مطلوب و نامطلوب در شهر رشت ارتباطات بصری هماهنگ در یک فضا و چفت شدن آنها با متن آن فضا و تأمین نیازها و توقعات بصری استفاد ه کنندگان آن، موجب تقویت آن فضا در برانگیختن حس بینایی و در نتیجه ادراک بهترمردم می شود.
ارزیابی مثبت مردم در معنای درک شده از فضای طراحی شده نیز در استقبال آنها از آن فضا و ایجاد حس تعلق به آن نقش بسزایی دارد و در آن صورت است که می توان از یک فضا به عنوان مکانی مطلوب از دید استفاده کنندگان و ماندگار در اذهان یاد کرد.