كدخبر: ۹۴۴۶
تاريخ انتشار: ۲۴ آذر ۱۳۹۶ - ۱۷:۳۵
send ارسال به دوستان
print نسخه چاپي
پدیده نهضت جنگل که کمتر شناخته شد؛
از زندگینامه تا تجلیل در همایش تخصصی بررسی نقش میرزا آقا علی دیلمی در جنبش جنگل
به نظر میرسدکه یک ترکیب خوبی در مجاری امور اجرایی مسائل فرهنگی در استان گیلان شکل گرفته است.این قیام تنها مختص به گیلان نیست،اما کماکان شاهد تاریکی و نقصان هایی دربازتاب آن هستیم.شخصیت ها و نخبگان بسیاری با میرزا علی آقا دیلمی در مراوده بودند که از چهره های سرشناس و مبارز و آزادی خواهان زمان خود بوده و گاه برای هم اندیشی نزد میرزا حضور می یافتند.
همایش تخصصی بررسی نقش میرزا علی آقا دیلمی در جنبش جنگل عصر روز ۵شنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۶ به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان گیلان در تالار اجتماعات این سازمان با حضور  چهره های برجسته و فرهیخته  گیلان  برگزار گردید.

در ابتدای مراسم دکتر  ژاله حساس خواه رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان گیلان با عرض سلام و خیر مقدم به حضار با بیان این موضوع که این همایش به مناسبت بررسی نقش میرزا آقای دیلمی در جنبش جنگل بر پا شده عنوان کرد:این نشست به همت ۳ مرکز فرهنگی اعم از سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان و مجمع اسلامی فرهنگیان گیلان و پژوهشکده  گیلان شناسی دانشگاه گیلان ترتیب داده شده است.

وی با بیان این مهم که موضوعاتی چون بها دادن به اندیشمندان و پژو هشگران گیلانی و برپایی پایگاه و نهادی آشنا برای آنان از اهداف این سازمان بوده اذعان نمود:در فضای فعلی فعالیت های فرهنگی بسیاری در حال شکل گرفتن است همینطور بنا داریم با جمع آوری اسناد تکمیلی مربوط به تاریخ و گذشته این خطه،هویت تکمیل نشده گیلان را گرد هم آوریم که در این راستا گام های مهمی برداشته شده است.


حساس خواه  خاطر نشان کرد؛از این فعالیت ها می توان به تشکیل شورای پژوهشی در این مرکز که متشکل از نخبه ترین فرهیختگان گیلان شناس هستند اشاره کرد که با راه اندازی کارگروههایی برای عملی کردن این اهداف،به زودی نتایج آن به سمع و نظر شما خواهد رسید. وی ادامه داد:  برپایی ۳ نمایشگاه از جمله نمایشگاه اسناد در هفته پژوهش،نمایشگاه اسناد جنگل در خانه میرزا و اختصاص غرفه کتاب در سیزدهمین نمایشگاه کتاب استان  نشان دهنده پیشینه ی غنی و سرشار سازمان اسناد و کتاب خانه های استان بوده است.همچنین چندین همایش تخصصی در باب پرداختن به شخصیت های به نام و شاید کمتر شناخته شده در جنبش جنگل برپا شده که در واقع یکی از رسالت های مهم این مرکز نیز می باشد.


همچنین سید هاشم موسوی رئیس پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان با ایراد سخنانی با اشاره به فعالیت های اخیر صورت گرفته در راستای پژوهش ها و همایش ها،احیاء و تجمیع بسیاری از اطلاعات و اسناد پراکنده،ضمن ابراز خوشحالی از این موضوع اظهار داشت:به نظر میرسدکه یک ترکیب خوبی در مجاری امور اجرایی مسائل فرهنگی در استان گیلان شکل گرفته و این روند نوید ظهور ضمینه ی مناسب تری برای به تحقق رسیدن این اهداف با کمک و حمایت نخبگان و فرهیختان فرهنگ و تاریخ این استان می دهد.



هوشنگ عباسی ، پژوهشگر، روزنامه‌نگار و گیلان‌شناس نیز دراین مراسم  نیز با ایراد سخنانی با ذکر این موضوع که به برخی از شخصیت ها و یاران میرزا کوچک در قیام جنگلی ها تا کنون به درستی پرداخته نشده و نقش آنان در تحقق اهداف جنگلی ها محجور مانده ادامه داد:با بررسی این موضوع که تشکل ها و تفکر های متنوع از اقوام و حتی حضور شخصیت های غیر ایرانی در این نهضت بیانگر این مهم است که این قیام تنها مختص به گیلان نیست،اما کماکان شاهد تاریکی و نقصان هایی در این زمینه هستیم که دلایل آن را در چند وجه عمده توضیح خواهم داد.

عباسی در ابتدا از کم توجهی و کم لطفی برخی مسئولان به خصوص قبل از انقلاب اسلامی ایران در تجمیع و پرداختن به این چهره ها اشاره کرد که نتیجه ی آن کامل نشدن تکه های اطلاعاتی و اسناد این پازل تاریخی است.همچنین فعالیت های فرهنگی بسیاری از جمله نگارش کتاب،مقالات و برپایی نشست ها و همایش های متعددی در این راستا صورت گرفته اما با توجه به نقصان های موجود به نظر می رسد این فعالیت ها هر چند موثر،اما جامع و کافی نبوده است.

این پژوهشگر  به نقش میرزا علی آقای دیلمی که یکی از فرماندهان ارشد در جنبش جنگل بوده پرداخت و به تاثیرگذاری حضورش در غرب گیلان و منطقه دیلمان و همچنین مناطق شرقی استان،نقشی که در تصرف قزوین و گذر از لوشان و مناطق همجوار داشت اشاره کرد که کمتر در منابع تاریخی نامی از این شخصیت و بسیاری دیگر از چهره های این تشکل برده شده است.وی در ادامه به نقش زنان دلیر و مبارز در قیام جنگل پرداخت که رشادت های زیادی در زمان این کارزار اجتماعی-سیاسی در مقابل استبداد داخلی و خارجی از خود نشان داده اند.

در ادامه مراسم محمد محمدی بندری با بیان برخی از دیده ها و شنیده های عینی از میرزا علی آقای دیلمی به دوستی و رفاقت عمیق و صمیمی خود با وجود اختلاف سنی حدود ۵۰ سال در این بین اشاره کرد و اذعان داشت:آغاز آشنایی و دوستی من با میرزا علی آقای دیلمی از آنجا شروع شد که پدر من دچار عارضه دیابت شده و خانه نشین شد.میرزا علی آقای دیلمی از جمله دوستان نزدیک به پدر بود که هر هفته به طور متداول به عیادت پدر می آمد و این امر مزید بر آشنایی ما بود.میرزا علی آقای دیلمی در ۱۰ سال آخر عمر خود بنده را از معدود همراهان و یاران وفادار و نزدیک به خود می دانست.

وی ادامه داد: در آن سالها که من بسیار با دیلمی دیدار می کردم،او تصدی تمام اموال و املاک خود را به من سپرد و تنها درخواستی که از من داشت این بود که تا زمان زنده بودنم بتوانم با عزت و به راحتی زندگی کنم که در حد توان بنده این امر میسر شد.همچنین در این سال ها،شخصیت ها و نخبگان بسیاری با وی در مراوده بودند که از چهره های سرشناس و مبارز و آزادی خواهان زمان خود بوده و گاه برای هم اندیشی نزد میرزا حضور می یافتند.


در ادامه علی امیری معاونت سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان با بیان توضیحاتی به شخصست میرزا آقای دیلمی اشاره  کرد که در زیر می خوانید.

با توجه به پرداختن به بعضی از چهره های قیام جنگل و نزدیکان میرزاکوچک خان توسط مورخان جنگل از جمله دکتر حشمت،حاج احمد کسمایی و شیخ علی فومنی و بسیاری دیگر،اما همچنان بسیارند شخصیت های بزرگ و تاثیرگذار این تشکل که نامی از آنها در مستندات تاریخی آن برده نشده است.از جمله این چهره ها میتوان به میرزا علی آقای دیلمی اشاره کرد که پدیده ای در جنبش جنگل بود.دیلمی مردی کوتاه قد،تحصیل کرده و وطن خواه و دین باور بود که در سال ۱۲۷۵ خورشیدی دیده به جهان گشود و در ابتدای جوانی تحصیلات خود را در تهران گذراند.در اولین سال برپاداشت قیام،سخنرانی ها،اعلامیه ها و اخبار مربوط به انگیزه ی قیام میرزا کوچک خان به گوش بسیاری از نخبگان و روشن اندیشان جامعه رسید و از آنجا که مرحوم فخرایی از نزدیکان میرزا کوچک خان و همچنین میرزا علی آقا نیز بود،بستر پیوستن دیلمی به قیام جنگل فراهم شد.در اولین سال حضور دیلمی به واسطه دوستی ای که دکتر حشمت با پدر میرزا علی آقا داشت،به وجود سن کم دیلمی وی را به عنوان معاون کمیته اتحاد اسلام شرق گیلان به مرکزییت لاهیجان گماشتند.

در طی همین سال ها به واسطه رشادت و توانمدی هایی که وی از خود نشان داد،شخص کوچک خان دیلمی را به درجه ی افسری گمارده و همچنین مسئول تعلیمات محصلین مدرسه ی نظلام لاهیجان نیز شد.از آنجا که فعالیت های چریکی و نظامی در این منطقه نیازمند فردی راه بلد و آشنا به جنگل و کوهستان های شرق گیلان بود،در این حین میرزا محسن نجم آبادی از بازماندگان خاندان نجم آبادی که از فعالان نهضت مشروطه بودند به دعوت میرزا برای برپایی این تشکیلات چریکی پاسخ مثبت داده و میسر شدن این مهم را نیازمند ۳ راه بلد و افسر زبده در این راه دانست.یکی از این اشخاص میرزا علی آقای دیلمی بود که با نفوذ و آشنایی خود با بومیان دیلمان به گردهم آوری افرادی کار بلد و توانا در تحرکات نظامی جنبش منجر شد.

در ماجرای حرکت دکتر حشمت به سمت تنکابن با ۲۷۰ نفر نیروی جنگلی و ماجرای تسلیم رهبران این گروه به نظامیان سردار سپه برای جلوگیری از اتلاف تمام نیروهای خود،میرزا علی آقای دیلمی نیز از جمله این افسران ارشد بوده که در نهایت از این مهلکه گریخته و جان سالن به در برد.وی مدتی پنهانی زندگی میکرد تا زمانی که به رشت عزیمت کرده و همچنان جزو افسران فرماندهان ارشد جنگلی ها بود.

وی تا آبان سال ۱۳۰۰ از یاران با وفای کوچک خان بود.در آن زمان سردار سپه به فکر متارکه جنگ با جنگلی ها افتاد و قرار بود در جلسه ای متشکل از ۳ نظامی ذولتی و ۲ نماینده از جنگلی ها در مکانی به نام آتشگاه گرد هم آمده شرایط این تفاهم نامه را فراهم سازند که این امر میسر نشد.به روایت مرحوم فخرایی،نماینده معرفی شده کوچک خان در جلسه ای که هرگز تشکیل نشد،میرزا علی آقا دیلمی و علی آقا خان شهیدی بودند.بعد از سال های زندگی در خفا و اعلام عفو عمومی در زمان وثوق  السلطنه، دادور و پیشنهاد همکاری با نیروهای دولتی که از جانب دیلمی رد شد،وی بعد از ازدواج با دختر یکی از بزرگان خاندان منجم باشی لنگرودی به نام عزیز خانم همانند بسیاری از فعالان و اعضای به جا مانده از نهضت جنگل،به فعالیت های غیر نظامی خود در راستای پیش برد اهداف متعالی قیام جنگل پرداخت و به عضویت جمعیت ترقی لنگرود در آمد.برپایی مدارس و کارخانه های چای و بسیاری از فعالیت های اجتماعی دیگر از جمله دست آوردهای وی بود.

۱ پسر و ۲ دختر حاصل زندگی مشترک او با عزیز خانم منجم باشی لنگرودی بود.وی ۳۰ آذر ۱۳۶۳ چشم از این دنیا بست و به دیدار کوچک خان جنگلی شتافت.

همچنین با حضور فاطمه شیرزاد نماینده ی مردم در شورای اسلامی شهر رشت،تقدیر و تجلیلی از برخی از برزگان و نخبگان حاضر در این نشست انجام شد.

گیل خبر
نام:
ايميل:
* نظر:
طراحی و تولید: "ایران سامانه"