كدخبر: ۸۹۶۹
تاريخ انتشار: ۲۶ ارديبهشت ۱۳۹۶ - ۱۵:۳۲
ارسال به دوستان
نسخه چاپيشهر یادگیرنده و رسالت مدیریت شهری
دکتر احمد دنیامالی
همان‌طور‌که سازمان‌ها برای بقا و واکنش در برابر تغییرات نیازمند یادگیری هستند، شهرها هم به‌منظور رفع چالش‌های پیشِ‌رو باید یادگیری خود را افزایش دهند. یک شهر یادگیرنده مانند یک سازمان یادگیرنده نیازمند فضایی است تا از طریق محاوره و بازخورد، یادگیری فردی و گروهی را توسعه دهد (ملایی، ١٦:١٣٩١). یادگیری شهری فرایندی است که رفتار شهروندان را در جهت پاسخ درست به محیط شهری، جهت می‌دهد و به آنها این توانایی را می‌بخشد که در موقعیت‌های مختلف زندگی، با انعطاف‌پذیری کامل عمل کنند؛ در همین راستا در یک جامعه که یادگیری مادام‌العمر یک واقعیت است، یادگیری برای هرکس، در هر زمان و در هر مکان در دسترس خواهد بود. همه مردم در این جامعه یادگیری را می‌پذیرند و می‌کوشند به‌طور فعال دانش و مهارت‌های خود را در طول زندگی‌شان توسعه دهند از راهی که: ١. به رونق اقتصادی و استانداردهای بالای زندگی و کیفیت زندگی منجر می‌شود، ٢. زندگی مردم را غنی می‌کند و یک حس غایی و کمال فراهم می‌آورد، ٣. به یک جامعه مقاوم و ایمن ختم می‌شود.
امروزه دولت‌های محلی با چالش‌های مربوط به تکنولوژی‌های جدید، اقتصاد دانش، تنوع فرهنگی و پایداری زیست‌محیطی روبه‌رو شده‌اند. در همین راستا ظهور شهرهای یادگیرنده به‌عنوان مکانی مناسب برای یادگیری مادام‌العمر و بستری ایده‌آل برای آموزش شهروندان خلاق انکارناپذیر است و تحقق شهرهای خلاق را نوید می‌دهد که با تکیه بر نیروی پایدار خلاقیت، زمینه مشارکت دانایی‌محور شهروندان و تولید مادام‌العمر دانش را فراهم می‌کند؛ بنابراین براساس این رابطه متقابل و با ترکیب دانش مستمر شهر یادگیرنده و خلاقیت شهر خلاق دستیابی به شهر پایدار میسر خواهد شد. همچنین ناکارآمدی شیوه‌های سنتی مدیریت شهری و شیوه‌های متمرکز برنامه‌ریزی، دیگر پاسخ‌گوی ذهن خلاق شهروند قرن بیست‌ویکمی نخواهد بود و روش‌هایی لازم است که بر مشارکت مردم در عرصه اداره شهر متکی باشد و این مشارکت به توانایی شهروندان در ارائه ایده‌ها و نوآوری‌ها بستگی دارد که جز از طریق آموزش درست و یادگیری پیوسته محقق نخواهد شد.
شهر می‌تواند یک وسیله قوی برای آموزش، بلوغ و مسئولیت‌پذیری، زندگی جمعی و شهروندی، طرح‌ریزی و ارزش‌گذاری زندگی، ظرفیت همکاری در مکان‌ها و زمان‌های موجود باشد. تعریف اشکال جدید یادگیری که باید با انتظارهای بالا مرتبط شود، می‌کوشد نه‌تنها تعلیم به‌روز و حرفه‌ای را تضمین کند، بلکه ترویج آگاهی از شهروندی فعال، برای مشارکت در زندگی اجتماعی، توسعه مکان‌هایی که شهروندان مسئول فرایند یادگیری مادام‌العمرشان باشند و بتوانند دانش مفید برای زندگی اجتماعی بهتر را به دست آورند، تضمین می‌کند. به عبارتی شهرهای دانشی و به تبع آن شهرهای یادگیرنده محیط‌هایی برای کسب دانش، بروز خلاقیت و شهروندی فعال هستند، زیرا شهروندان در این‌گونه شهرها به‌طور دائم بر دانش خود از طریق مشارکت در فرایندهای یادگیری مادام‌العمر می‌افزایند، بدیهی است پرداختن به شهرهای خلاق به‌عنوان نتیجه و خروجی شهرهای دانش‌بنیان و... جوامع یادگیرنده در عصر خلاقیت و بروز دانش‌های نوین، ضروری به نظر می‌رسد. شهر خلاق مکانی است که در عصر توسعه با تمرکز بر نیروی بی‌پایان و فراگیر خلاقیت و مشارکت دانایی‌محور شهروندان و با تأکید بر فراهم‌‌کردن منابع و امکانات برای گسترش صنایع خلاق سعی در هرچه بهتر‌کردن کیفیت زندگی در شهرها و بازتعریف هویت شهروندان دارد. مؤسسه یادگیری مادام‌العمر یونسکو اعتقاد دارد که یک شهرِ یادگیرنده شهری است که به‌طور مؤثر منابعش را در هریک از بخش‌های زیر به کار می‌برد: ١. ترویج یادگیری فراگیر از آموزش پایه تا آموزش عالی، ٢. باززنده‌سازی یادگیری در خانواده‌ها و جوامع، ٣. تسهیل یادگیری برای کار و در محل کار، ٤. گسترش استفاده از تکنولوژی‌های مدرن یادگیری، ٥. افزایش مزیت و کیفیت یادگیری و پرورش یک فرهنگ یادگیری در طول زندگی، به‌طوری‌که [با انجام آن] قدرت فردی و همبستگی اجتماعی، موفقیت (کامیابی) اقتصادی و فرهنگی و توسعه پایدار ایجاد و تقویت خواهد شد (UNESCO,٢٠١٥: ٩).
شهر می‌تواند یک وسیله قوی برای آموزش، بلوغ و مسئولیت‌پذیری، زندگی جمعی و شهروندی، طرح‌ریزی و ارزش‌گذاری زندگی، ظرفیت همکاری در مکان‌ها و زمان‌های موجود باشد. تعریف اشکال جدید یادگیری که باید با انتظارهای بالا مرتبط شود، می‌کوشد نه‌تنها تعلیم به‌روز و حرفه‌ای را تضمین کند، بلکه ترویج آگاهی از شهروندی فعال، برای مشارکت در زندگی اجتماعی، توسعه مکان‌هایی که شهروندان مسئول فرایند یادگیری مادام‌العمرشان باشند و بتوانند دانش مفید برای زندگی اجتماعی بهتر را به دست آورند، تضمین می‌کند. به عبارتی شهرهای دانشی و به تبع آن شهرهای یادگیرنده محیط‌هایی برای کسب دانش، بروز خلاقیت و شهروندی فعال هستند، زیرا شهروندان در این‌گونه شهرها به‌طور دائم بر دانش خود از طریق مشارکت در فرایندهای یادگیری مادام‌العمر می‌افزایند، بدیهی است پرداختن به شهرهای خلاق به‌عنوان نتیجه و خروجی شهرهای دانش‌بنیان و... جوامع یادگیرنده در عصر خلاقیت و بروز دانش‌های نوین، ضروری به نظر می‌رسد. شهر خلاق مکانی است که در عصر توسعه با تمرکز بر نیروی بی‌پایان و فراگیر خلاقیت و مشارکت دانایی‌محور شهروندان و با تأکید بر فراهم‌‌کردن منابع و امکانات برای گسترش صنایع خلاق سعی در هرچه بهتر‌کردن کیفیت زندگی در شهرها و بازتعریف هویت شهروندان دارد. مؤسسه یادگیری مادام‌العمر یونسکو اعتقاد دارد که یک شهرِ یادگیرنده شهری است که به‌طور مؤثر منابعش را در هریک از بخش‌های زیر به کار می‌برد: ١. ترویج یادگیری فراگیر از آموزش پایه تا آموزش عالی، ٢. باززنده‌سازی یادگیری در خانواده‌ها و جوامع، ٣. تسهیل یادگیری برای کار و در محل کار، ٤. گسترش استفاده از تکنولوژی‌های مدرن یادگیری، ٥. افزایش مزیت و کیفیت یادگیری و پرورش یک فرهنگ یادگیری در طول زندگی، به‌طوری‌که [با انجام آن] قدرت فردی و همبستگی اجتماعی، موفقیت (کامیابی) اقتصادی و فرهنگی و توسعه پایدار ایجاد و تقویت خواهد شد (UNESCO,٢٠١٥: ٩).
• عضو گيلاني شوراي اسلامي شهر تهران
•• روزنامه شرق، شماره 2865، 26 ارديبهشت 1396
•• روزنامه شرق، شماره 2865، 26 ارديبهشت 1396