كدخبر: ۸۸۰۷
تاريخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۰:۱۱
ارسال به دوستان
نسخه چاپيالگوهای احمدی نژادیسم چقدر رأی می آورند؟
وعده‌های توخالی
سئوال اين جاست؟ "چرا يارانه؟" پاسخ اين پرسش اما دور از ذهن نيست. بهترين گزينه براي رأي آوري در رياست جمهوري دولت دوازدهم، همين وعده‌هاي پوپوليستي بدون پشتوانه عملياتي است؛ وعده‌هايي دروغين كه با توجه به ظرفيت‌هاي موجود اقتصادي، امكان اجرایي شدن آن‌ها وجود ندارد؛ البته هيچ اتفاقي دور از انتظار نيست. افزايش يارانه نقدي، سهام عدالت، ايجاد اشتغال، تمركز بر معيشت مردم و مواردي از اين دست، ظرفيت بالايي براي مردم فريبي دارند.
"مي‌توان يارانه را سه برابر كرد"؛ اين صحبت‌هاي شهردار تهران است. كسي كه گمان مي‌رود براي انتخابات سال آينده رياست جمهوري، يكي از كانديداها باشد... اما اين تنها سخن انتخاباتي اين روزها نيست. پيش از او، حميدرضا بقايي ـ معاون اجرایی دولت دهم ـ هم يارانه را دستاويز وعده‌هاي انتخاباتي خود كرده بود. به گفته او: "در صورتی که رئیس جمهور شوم، مبلغ یارانه 113 هزار و 500 تومان برای هر نفر و در مراحل بعد ۲۰۰ هزار تومان و ۲۵۰ هزار تومان خواهد شد. کار کارشناسی کرده‌ایم و ادعا نیست؛ بلکه قطعی است." سئوال اين جاست؟ "چرا يارانه؟" پاسخ اين پرسش اما دور از ذهن نيست. بهترين گزينه براي رأي آوري در رياست جمهوري دولت دوازدهم، همين وعده‌هاي پوپوليستي بدون پشتوانه عملياتي است؛ وعده‌هايي دروغين كه با توجه به ظرفيت‌هاي موجود اقتصادي، امكان اجرایي شدن آن‌ها وجود ندارد؛ البته هيچ اتفاقي دور از انتظار نيست. افزايش يارانه نقدي، سهام عدالت، ايجاد اشتغال، تمركز بر معيشت مردم و مواردي از اين دست، ظرفيت بالايي براي مردم فريبي دارند.
براي بررسي اين‌كه چه وعده‌هايي احتمالاً از سوي كانديداهاي احتمالي رياست جمهوري دوره بعد مطرح مي‌شود، با سه اقتصاددان كه دو نفر از آن‌ها پيش‌تر نماينده مجلس نيز بودند، گفتوگو كرديم. به گفته يكي از اين اقتصاددانان، تبليغ يارانه در مبارزات انتخاباتي، سبقت در جاده مرگ است. ديگري هرچند بر رأي آور بودن اين وعده‌ها تأكيد مي‌كند، اما مي‌گويد مدل دولت داری احمدی‌نژادی به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای امروز جامعه نخواهد بود و مردم در این انتخابات به الگوهای احمدی نژادیسمی رأی نخواهند داد. ديگر اقتصاددان در گفتوگو با "شرق" تأكيد مي‌كند كه هيچ‌كدام از اين وعده‌ها، با توجه به فرمول‌هاي اقتصادي، قابليت عملياتي شدن ندارند و وعده‌هايي دروغين، بيش نيستند.
4 مانور تبلیغاتی رقبای روحانی
نماینده اسبق مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با "شرق" می‌گوید: مهم‌ترین بخش‌هایی که به نظر می‌رسد رقبای آقای روحانی روی آن‌ها متمرکز می‌شوند، در این چند بخش خلاصه می‌شود؛ نخست، افزایش یارانه‌ها مدنظر آن‌ها قرار خواهد گرفت؛ چنان‌که روی جلد ویژه‌نامه هفته جاری یکی از نشریات، اشاره شده بود یارانه‌ها قابلیت افزایش سه برابری را هم دارد (وعده قالیباف). این به این معناست که اکنون که یارانه‌ها در سال حدود 40 هزار میلیارد تومان است، قابلیت پرداخت را برای 120 هزار میلیارد تومان خواهد داشت.
هادی حق‌شناس می‌افزاید: نکته بسیار ساده این است که 120 هزار میلیارد تومان، آیا از منبع فروش نفت قرار است تأمین شود یا از منبع مالیات؟ مطمئناً اقتصادی که در سال جاری و سال آینده حداکثر 50 میلیارد دلار درآمد ارزی دارد و قرار است طبق چشم‌انداز بلند مدت اقتصاد ایران و دستور رهبری، 30 درصد آن با مصوبه مجلس به حساب صندوق ذخیره ارزی واریز شده، 14.5 درصد هم برای وزارت نفت برای اکتشاف و استخراج و فروش نفت هزینه شده و دو تا سه درصد هم صرف مناطق محروم شود، مفهوم ساده‌اش آن است که نیمی از 50 میلیارد دلار تعیین تکلیف شده و فقط 25 میلیارد دلار دیگر می‌ماند که با احتساب دلار چهار هزار تومانی هم حتی صد هزار میلیارد تومان می‌شود که باز هم جوابگوی یارانه‌ها نخواهد بود.
وی ادامه می‌دهد: از آذر سال 1389 تا پایان سال جاری، حدود 300 هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت شده است؛ درحالی که برای هزینه‌های عمرانی کشور شاید نیمی از این عدد مورد استفاده قرار نگرفته است. حال اگر بگوییم یارانه‌ها سه برابر شود، قطعاً غیرواقعی است و بر مبنای اصول اقتصادی قابلیت اجرایی ندارد.
نماینده اسبق مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی البته با کنایه می‌گوید: البته برخی می‌توانند چنین وعده‌هایی را اجرایی کنند؛ اما به قیمت تعطیلی ساخت و ساز کشور.
حق‌شناس مورد دیگری را هم به عنوان وعده دروغین رقبای روحانی برمی‌شمرد: مورد دیگر، مانور روی ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری است. طبیعتاً در شرایط فعلی با جمعیت میلیونی بیکار و جمعیت حدود پنج میلیونی دانشجویان در راه بازار، مواجه هستیم. این لشکر بیکاران به معنای واقعی یک بحران برای کشور به حساب می‌آید. بنابراین رقبا برای اشتغال آن‌ها قطعاً مانور فراوانی خواهند داد که البته باید دید در شرایط فعلی تا چه میزان می‌توان از مسیرهای معقول ایجاد اشتغال کرد.
به گفته او، دولت احمدی‌نژاد مشهور به به‌کارگیری جوان‌ها و صفر کیلومترها و دولت روحانی مشهور به به‌کارگیری سالمندان شد؛ آن‌گونه که کابینه او، بالاترین میانگین سنی را بین کابینه‌های دولت پس از انقلاب داشت. به نظر می‌رسد یکی از مانورهای تبلیغاتی، به‌کارگیری نیروهای جوان دانشگاهی خواهد بود.
نماینده اسبق مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: نکته سوم، مخازن مشترک نفت و گاز با کشورهای عربی در خلیج فارس است. دولت یازدهم تلاش کرد و توانست بعد از چهار سال، برابری برداشت گاز را از پارس جنوبی با قطر یکسان کند. در هشت سال دولت قبلی به دلایل مختلف، از جمله تحریم‌ها، سهم ایران به‌جای 50 درصد به 30 درصد رسید. قطعاً یکی از مانورهای رقبای روحانی این خواهد بود که سهم ایران را در برداشت از مخازن مشترک، افزایش خواهند داد.
حق‌شناس قابلیت امکان‌پذیری این وعده‌ها را بسته به منابع موجود کشور می‌داند و می‌گوید: اجرای این وعده‌ها امکان‌پذیر است؛ اما وقتی کمبود منابع وجود دارد، باید به جذب منابع خارجی توجه کنیم. جذب سرمایه‌های خارجی هم شرایط خاص خود را دارد و این‌گونه نیست که هر دولتی توان چنین کاری را داشته باشد. بیش از یک سال از شرایط برجام می‌گذرد؛ اما در خوش بینانه‌ترین حالت، جذب 10 میلیارد دلار منابع خارجی داشتیم. این‌گونه نیست که همه چیز برای جذب منابع خارجی فراهم باشد.
شعارهای دروغین اما رأی‌آور
نماینده سابق مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با "شرق" در این‌باره می‌گوید: متأسفانه بدعتی که برخی از آقایان در گذشته پایه‌گذاری کردند، دروغ‌ها و عوام‌فریبی‌ها بود که در دوره آقای احمدی‌نژاد در سطوح مختلف (در سفرهای استانی، در جلسات مختلف، در بیان خاطرات سفرهای خارجی و ...) شاهد آن بودیم که آدم را بیشتر به خنده وامی‌داشت تا این‌که به صحت و سقم آن بیاندیشیم؛ اما متأسفانه گاهی این دروغ‌ها بین عوام تأثیرگذارند و به‌صورت پوپولیستی و فراگیر، رأی‌آور هم هستند.
ابراهیم نکو ادامه می‌دهد: با توجه به این‌که در حال حاضر نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم هستیم، همان افرادی که در دوران تصدی ریاست جمهوری نهم و دهم، با رئیس جمهور وقت همراهی می‌کردند، اکنون به شیوه‌های مدرن و با روش‌های بسیار پیشرفته عوام‌فریبانه وارد عرصه‌های انتخاباتی می‌شوند.
وی با بیان این‌که مخالفان روحانی دو ابزار را در دست خواهند گرفت، تصریح می‌کند: یکی از این ابزارها، آن است که دولت روحانی را با علم بر این‌که همه دولت‌ها نقاط ضعفی دارند، به شدت زیر سئوال ببرند و نقاط ضعف او را برجسته کنند. برخی برنامه‌های دولت هم که به زمان نیاز دارد و مانند برجام و نتایج آن در آینده خود را نشان خواهد داد، به عنوان سیاه‌نمایی در دستور کار آن‌ها قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، اتفاقاتی که در دولت روحانی رخ داده، اما از اراده دولت خارج بوده نیز مورد هجمه آن‌ها قرار گرفته و عملکرد دولت را نادیده می‌گیرند.
به گفته نماینده سابق مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی، مورد دیگری که در برنامه‌های رقبای روحانی قرار خواهد گرفت، عوام فریبی و شعارهای بنیان برافکن در صورت عملی شدن خواهد بود. دولت روحانی باید از حالا به فکر این مسائل باشد و تیم تبلیغاتی او روی چنین شعارهایی برنامه‌ریزی کند، زیرا ممکن است قسمتی از این شعارها تأثیرگذار باشد، حتی اگر به رأی هم تبدیل نشود.
نکو با بیان این‌که در انتخابات شاهد یک سری شعارهای دروغین خواهیم بود که امکان عملی شدن آن‌ها بنا بر قواعد شناخته شده داخلی یا بینالمللی، وجود نخواهد داشت، می‌گوید: ممکن است برخی از رقبای دولت، به‌صورت برجسته همراه با اما و اگرهایی، بگویند اگر دولت آمریکا و مخالفان ایران، اقداماتی کنند که ایران طالب آن نیست، به‌کل برجام را نادیده می‌گیرند تا به این ترتیب با بازی با احساسات و عقاید طیفی از مردم، رأی آن‌ها را بخرند. درحالی که اکنون ایران برخی از قواعد بینالمللی را پذیرفته و توافق نامه‌هایی را امضاء کرده است، در بسیاری جاها نمی‌توانیم خارج از میثاق نامه‌ها عمل کنیم، مگر این‌که برهم‌زننده‌های برجام، از سوی مخالفان نظام باشند.
او تصریح می‌کند: عوام‌فریبی دیگری که در دستور کار آن‌ها قرار می‌گیرد و می‌تواند به بدبینی جامعه به دولت یا نظام بیانجامد، وعده‌های دروغین خواهد بود؛ وعده‌هایی درباره سهام عدالت، یارانه نقدی و ... که در این صورت هم دو حالت دارد. اگر این وعده‌ها حتی برای چند ماه عملی شود، باید فاتحه اقتصاد ایران را برای همیشه بخوانیم. در واقع اگر رقبای روحانی با وعده افزایش یارانه‌ها روی کار بیایند و وعده خود را برای چند ماه عملیاتی کنند، حادثه ناگواری برای بخش تولید و اقتصاد مولد کشور رخ خواهد داد. عملی شدن یا عملی نشدن این وعده‌های دروغین در هر دو حال، زیان گسترده‌ای را برای مردم به همراه خواهد آورد.
نماینده سابق مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: خارج از قواعد اخلاقی و پذیرفته شده، مواردی را خواهند گفت که حتی می‌تواند نظام را زیر سئوال ببرد. اکنون کشور با چالش بیکاری، معیشت مردم و ... مواجه است؛ اما این‌که دولت می‌تواند در زمانی کوتاه این مشکلات را حل کند، چنین نیست.
اگر توقعاتی در جامعه مطرح شود که در کوتاه مدت نتوان پاسخگوی آن بود، این موضوع می‌تواند منجر به بیکاری و بی‌نظمی‌های بیشتری شود. درحالی که روحانی بین دولت‌هایی که در چند دوره اخیر روی کار آمده‌اند و در مقایسه با دولت‌های نهم و دهم، یکی از بابرنامه‌ترین و دوراندیش‌ترین دولت‌ها بود.
نکو در قالب توصیه‌ای به کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم می‌گوید: امروز باید کاندیداهای ریاست جمهوری با شعارهای مدون و برنامه‌ریزی شده روی کار بیایند. اگر صرفاً اکتفا شود به این‌که مشکل بیکاری حل خواهد شد، بدون ارائه فرمول اقتصادی، در کوتاه مدت جواب نخواهد داد. برنامه‌های ارائه شده از سوی کاندیدا باید ادامه برنامه‌های دولت روحانی باشد، حتی اگر روحانی روی کار نیاید.
او در پایان تأکید می‌کند: مدل دولت‌داری احمدی‌نژادی به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای امروز جامعه نخواهد بود و مردم در این انتخابات به الگوهای احمدی نژادیسمی رأی نخواهند داد.
تبلیغ یارانه در مبارزات انتخاباتی سبقت در جاده مرگ است
یک اقتصاددان نیز در گفتوگو با "شرق" با نگاهی به شعارهای انتخاباتی برخی از افراد با توجه به نزدیکی به انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری می‌گوید: اکنون دو نفر از افرادی که احتمال کاندیداتوری آن‌ها در انتخابات سال آتی ریاست جمهوری می‌رود، بحث افزایش یارانه نقدی را مطرح کرده‌اند، درحالی که اساس پرداخت یارانه به این شکل و شمایل، توهین به کرامت انسانی است.
غلامرضا نظربلند در تشریح علت بیان این سخن خود می‌افزاید: البته یارانه در اشکال دیگری برای محصولات کشاورزی، تولید و ... مناسب است، اما پرداخت یارانه به شکل کنونی که به‌نوعی صدقه محسوب و روی سیاست‌های پوپولیستی سوار می‌شود و توهین آشکار به کرامت انسانی محسوب می‌شود.
به گفته او، دولت‌ها باید مالیات بگیرند، نه این‌که مالیات بدهند. یارانه در ادبیات اقتصادی، مالیات منفی محسوب می‌شود. مالیات دادن یعنی باج دادن، یعنی رأی خریدن و تبلیغ یارانه به این نحو در مبارزات انتخاباتی سبقت در جاده مرگ است. مرگ منابع مالی و انسانی، برای این‌که قسمت قابل توجهی از منابع صرف آن چیزی می‌شود که هیچ‌گونه بهره‌وری‌اي ندارد و حتی می‌تواند موجب تن پروری و عاطل و باطل ماندن و دست از کار شستن شود.
این اقتصاددان با اشاره به تثلیث عملکرد منفی دولت احمدی‌نژاد می‌گوید: در دولت‌های نهم و دهم، سه‌گانه‌ای برقرار بود که بیشترین آسیب را به کشور وارد کرده‌اند؛ مسکن مهر، هولوکاست و یارانه‌های نقدی. این آقایان باید پاسخ دهند اگر می‌خواهند کاری برای مردم کنند، چرا وعده اتمام مسکن مهر را نمی‌دهند؟ چرا یارانه نقدی؟ واضح است، براي این‌که رأی آ‌وری که یارانه دارد مسکن مهر ندارد.
نظربلند ادامه می‌دهد: سئوال دیگری از کاندیداهای احتمالی دارم. 10 سال پیش 45 هزار تومان یارانه نقدی به هر فرد پرداخت می‌شد. اکنون وعده 250 هزار تومانی به آن‌ها می‌دهید. در این مدت چه اتفاقی افتاده؟ آیا سطح عمومی قیمت‌ها در حدی افزایش داشته که باید این یارانه‌ها بیش از پنج برابر شود؟ پذیرش این موضوع به معنای آن است که در یک دهه، با تورم 400 درصدی روبه‌رو بودیم. آیا چنین تورمی را کشور به خود دیده است؟
وی با درنظر گرفتن سه حالت برای افزایش یارانه نقدی به 250 هزار تومان تصریح می‌کند: در حالت اول، پذیرش این‌که 250 هزار تومان کنونی برابر با 50 هزار تومان 10 سال پیش بود؛ یعنی فاجعه. اگر سطح عمومی قیمت‌ها آن‌قدر افزایش نداشته است، با افزایش آن، منابع را چگونه می‌خواهند تأمین کنند؟ یارانه با آن حجم، تمام منابع کشور را با خود برد، افزایش حجم این یارانه که از کل منابع کشور بالاتر است! اکنون منابع کشور از آن زمان به مراتب بدتر است. آن زمان درآمدهای نفتی بسیار بالا بود و با کمبود منابع برای یارانه‌های نقدی مواجه شدیم، اکنون تأمین این میزان یارانه چگونه خواهد بود؟ با منابع کمتر کشور، هزینه‌های بیشتر چگونه ممکن است؟ بهتر است اول این نامعادله را حل کنند. اگر این نامعادله را حل کردند، به آن‌ها رأی خواهیم داد. به گفته او، پیگیری این خواسته از سوی برخی کاندیداهای احتمالی ریاست جمهوری به قیمت تحقیر و تحمیق مردم و از بین بردن منابع انسانی و مالی کشور خواهد بود.
این اقتصاددان ادامه می‌دهد: در حالت سوم، اگر 250 هزار تومان کمتر از 50 هزار تومان بیرزد، آن‌موقع، چه منتی دارند که می‌خواهند 250 هزار تومان به هر فرد یارانه نقدی بپردازند؟
نظربلند تصریح می‌کند: هر وعده عوام‌فریبانه و پوپولیستی می‌تواند مورد هدف چنین افرادی قرار گیرد. مواردی مانند اشتغال کاذب و موقت که نمونه آن را می‌توان در بنگاه‌های زودبازده احمدی‌نژادی یافت تا معیشت مردم و وعده‌هایی برای بهبود آن بدون درنظر گرفتن چگونگی ایجاد آن. درحالی که اگر معیشت مردم دچار عسرت است، به دلیل سیاست‌های پوپولیستی احمدی‌نژادی است. این افراد به شکلی دیگر اما در اصل و سرشت، مانند احمدی‌نژاد یا بدتر از آن، از سیاست‌های احمدی‌نژاد کپی می‌کنند.
او تأکید می‌کند: این آقایان به فکر دو مرحله هستند. بنابراین علاوه بر وعده افزایش یارانه‌های نقدی، به دنبال وعده دیگری برای دور بعدی خود هم خواهند بود.
این اقتصاددان با بیان این‌که هرچند به عملکرد دولت کنونی انتقاد دارم، می‌گوید: با این حال اگر دولت یازدهم جلوی تورم افسار گسیخته و سوپر تورم را نمی‌گرفت، قطعاً امروز با تورم سه رقمی مواجه می‌شدیم. بنابراین دولت چاره‌ای نداشت که جلوی تورم را بگیرد، اما از عواقب آن ایجاد رکود و کم‌توانی در ایجاد اشتغال بود.
به گفته نظربلند، اکنون کشور نه با منابع، بلکه با ته‌منابع روبه‌روست. دولت یازدهم میراث‌دار عملکرد شوم دولت قبل بود و حالا این افراد درحال بازتولید سیاست‌های پوپولیستی و عوام‌فریبانه آن دولت هستند.
براي بررسي اين‌كه چه وعده‌هايي احتمالاً از سوي كانديداهاي احتمالي رياست جمهوري دوره بعد مطرح مي‌شود، با سه اقتصاددان كه دو نفر از آن‌ها پيش‌تر نماينده مجلس نيز بودند، گفتوگو كرديم. به گفته يكي از اين اقتصاددانان، تبليغ يارانه در مبارزات انتخاباتي، سبقت در جاده مرگ است. ديگري هرچند بر رأي آور بودن اين وعده‌ها تأكيد مي‌كند، اما مي‌گويد مدل دولت داری احمدی‌نژادی به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای امروز جامعه نخواهد بود و مردم در این انتخابات به الگوهای احمدی نژادیسمی رأی نخواهند داد. ديگر اقتصاددان در گفتوگو با "شرق" تأكيد مي‌كند كه هيچ‌كدام از اين وعده‌ها، با توجه به فرمول‌هاي اقتصادي، قابليت عملياتي شدن ندارند و وعده‌هايي دروغين، بيش نيستند.
4 مانور تبلیغاتی رقبای روحانی
نماینده اسبق مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با "شرق" می‌گوید: مهم‌ترین بخش‌هایی که به نظر می‌رسد رقبای آقای روحانی روی آن‌ها متمرکز می‌شوند، در این چند بخش خلاصه می‌شود؛ نخست، افزایش یارانه‌ها مدنظر آن‌ها قرار خواهد گرفت؛ چنان‌که روی جلد ویژه‌نامه هفته جاری یکی از نشریات، اشاره شده بود یارانه‌ها قابلیت افزایش سه برابری را هم دارد (وعده قالیباف). این به این معناست که اکنون که یارانه‌ها در سال حدود 40 هزار میلیارد تومان است، قابلیت پرداخت را برای 120 هزار میلیارد تومان خواهد داشت.
هادی حق‌شناس می‌افزاید: نکته بسیار ساده این است که 120 هزار میلیارد تومان، آیا از منبع فروش نفت قرار است تأمین شود یا از منبع مالیات؟ مطمئناً اقتصادی که در سال جاری و سال آینده حداکثر 50 میلیارد دلار درآمد ارزی دارد و قرار است طبق چشم‌انداز بلند مدت اقتصاد ایران و دستور رهبری، 30 درصد آن با مصوبه مجلس به حساب صندوق ذخیره ارزی واریز شده، 14.5 درصد هم برای وزارت نفت برای اکتشاف و استخراج و فروش نفت هزینه شده و دو تا سه درصد هم صرف مناطق محروم شود، مفهوم ساده‌اش آن است که نیمی از 50 میلیارد دلار تعیین تکلیف شده و فقط 25 میلیارد دلار دیگر می‌ماند که با احتساب دلار چهار هزار تومانی هم حتی صد هزار میلیارد تومان می‌شود که باز هم جوابگوی یارانه‌ها نخواهد بود.
وی ادامه می‌دهد: از آذر سال 1389 تا پایان سال جاری، حدود 300 هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت شده است؛ درحالی که برای هزینه‌های عمرانی کشور شاید نیمی از این عدد مورد استفاده قرار نگرفته است. حال اگر بگوییم یارانه‌ها سه برابر شود، قطعاً غیرواقعی است و بر مبنای اصول اقتصادی قابلیت اجرایی ندارد.
نماینده اسبق مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی البته با کنایه می‌گوید: البته برخی می‌توانند چنین وعده‌هایی را اجرایی کنند؛ اما به قیمت تعطیلی ساخت و ساز کشور.
حق‌شناس مورد دیگری را هم به عنوان وعده دروغین رقبای روحانی برمی‌شمرد: مورد دیگر، مانور روی ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری است. طبیعتاً در شرایط فعلی با جمعیت میلیونی بیکار و جمعیت حدود پنج میلیونی دانشجویان در راه بازار، مواجه هستیم. این لشکر بیکاران به معنای واقعی یک بحران برای کشور به حساب می‌آید. بنابراین رقبا برای اشتغال آن‌ها قطعاً مانور فراوانی خواهند داد که البته باید دید در شرایط فعلی تا چه میزان می‌توان از مسیرهای معقول ایجاد اشتغال کرد.
به گفته او، دولت احمدی‌نژاد مشهور به به‌کارگیری جوان‌ها و صفر کیلومترها و دولت روحانی مشهور به به‌کارگیری سالمندان شد؛ آن‌گونه که کابینه او، بالاترین میانگین سنی را بین کابینه‌های دولت پس از انقلاب داشت. به نظر می‌رسد یکی از مانورهای تبلیغاتی، به‌کارگیری نیروهای جوان دانشگاهی خواهد بود.
نماینده اسبق مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: نکته سوم، مخازن مشترک نفت و گاز با کشورهای عربی در خلیج فارس است. دولت یازدهم تلاش کرد و توانست بعد از چهار سال، برابری برداشت گاز را از پارس جنوبی با قطر یکسان کند. در هشت سال دولت قبلی به دلایل مختلف، از جمله تحریم‌ها، سهم ایران به‌جای 50 درصد به 30 درصد رسید. قطعاً یکی از مانورهای رقبای روحانی این خواهد بود که سهم ایران را در برداشت از مخازن مشترک، افزایش خواهند داد.
حق‌شناس قابلیت امکان‌پذیری این وعده‌ها را بسته به منابع موجود کشور می‌داند و می‌گوید: اجرای این وعده‌ها امکان‌پذیر است؛ اما وقتی کمبود منابع وجود دارد، باید به جذب منابع خارجی توجه کنیم. جذب سرمایه‌های خارجی هم شرایط خاص خود را دارد و این‌گونه نیست که هر دولتی توان چنین کاری را داشته باشد. بیش از یک سال از شرایط برجام می‌گذرد؛ اما در خوش بینانه‌ترین حالت، جذب 10 میلیارد دلار منابع خارجی داشتیم. این‌گونه نیست که همه چیز برای جذب منابع خارجی فراهم باشد.
شعارهای دروغین اما رأی‌آور
نماینده سابق مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با "شرق" در این‌باره می‌گوید: متأسفانه بدعتی که برخی از آقایان در گذشته پایه‌گذاری کردند، دروغ‌ها و عوام‌فریبی‌ها بود که در دوره آقای احمدی‌نژاد در سطوح مختلف (در سفرهای استانی، در جلسات مختلف، در بیان خاطرات سفرهای خارجی و ...) شاهد آن بودیم که آدم را بیشتر به خنده وامی‌داشت تا این‌که به صحت و سقم آن بیاندیشیم؛ اما متأسفانه گاهی این دروغ‌ها بین عوام تأثیرگذارند و به‌صورت پوپولیستی و فراگیر، رأی‌آور هم هستند.
ابراهیم نکو ادامه می‌دهد: با توجه به این‌که در حال حاضر نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم هستیم، همان افرادی که در دوران تصدی ریاست جمهوری نهم و دهم، با رئیس جمهور وقت همراهی می‌کردند، اکنون به شیوه‌های مدرن و با روش‌های بسیار پیشرفته عوام‌فریبانه وارد عرصه‌های انتخاباتی می‌شوند.
وی با بیان این‌که مخالفان روحانی دو ابزار را در دست خواهند گرفت، تصریح می‌کند: یکی از این ابزارها، آن است که دولت روحانی را با علم بر این‌که همه دولت‌ها نقاط ضعفی دارند، به شدت زیر سئوال ببرند و نقاط ضعف او را برجسته کنند. برخی برنامه‌های دولت هم که به زمان نیاز دارد و مانند برجام و نتایج آن در آینده خود را نشان خواهد داد، به عنوان سیاه‌نمایی در دستور کار آن‌ها قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، اتفاقاتی که در دولت روحانی رخ داده، اما از اراده دولت خارج بوده نیز مورد هجمه آن‌ها قرار گرفته و عملکرد دولت را نادیده می‌گیرند.
به گفته نماینده سابق مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی، مورد دیگری که در برنامه‌های رقبای روحانی قرار خواهد گرفت، عوام فریبی و شعارهای بنیان برافکن در صورت عملی شدن خواهد بود. دولت روحانی باید از حالا به فکر این مسائل باشد و تیم تبلیغاتی او روی چنین شعارهایی برنامه‌ریزی کند، زیرا ممکن است قسمتی از این شعارها تأثیرگذار باشد، حتی اگر به رأی هم تبدیل نشود.
نکو با بیان این‌که در انتخابات شاهد یک سری شعارهای دروغین خواهیم بود که امکان عملی شدن آن‌ها بنا بر قواعد شناخته شده داخلی یا بینالمللی، وجود نخواهد داشت، می‌گوید: ممکن است برخی از رقبای دولت، به‌صورت برجسته همراه با اما و اگرهایی، بگویند اگر دولت آمریکا و مخالفان ایران، اقداماتی کنند که ایران طالب آن نیست، به‌کل برجام را نادیده می‌گیرند تا به این ترتیب با بازی با احساسات و عقاید طیفی از مردم، رأی آن‌ها را بخرند. درحالی که اکنون ایران برخی از قواعد بینالمللی را پذیرفته و توافق نامه‌هایی را امضاء کرده است، در بسیاری جاها نمی‌توانیم خارج از میثاق نامه‌ها عمل کنیم، مگر این‌که برهم‌زننده‌های برجام، از سوی مخالفان نظام باشند.
او تصریح می‌کند: عوام‌فریبی دیگری که در دستور کار آن‌ها قرار می‌گیرد و می‌تواند به بدبینی جامعه به دولت یا نظام بیانجامد، وعده‌های دروغین خواهد بود؛ وعده‌هایی درباره سهام عدالت، یارانه نقدی و ... که در این صورت هم دو حالت دارد. اگر این وعده‌ها حتی برای چند ماه عملی شود، باید فاتحه اقتصاد ایران را برای همیشه بخوانیم. در واقع اگر رقبای روحانی با وعده افزایش یارانه‌ها روی کار بیایند و وعده خود را برای چند ماه عملیاتی کنند، حادثه ناگواری برای بخش تولید و اقتصاد مولد کشور رخ خواهد داد. عملی شدن یا عملی نشدن این وعده‌های دروغین در هر دو حال، زیان گسترده‌ای را برای مردم به همراه خواهد آورد.
نماینده سابق مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: خارج از قواعد اخلاقی و پذیرفته شده، مواردی را خواهند گفت که حتی می‌تواند نظام را زیر سئوال ببرد. اکنون کشور با چالش بیکاری، معیشت مردم و ... مواجه است؛ اما این‌که دولت می‌تواند در زمانی کوتاه این مشکلات را حل کند، چنین نیست.
اگر توقعاتی در جامعه مطرح شود که در کوتاه مدت نتوان پاسخگوی آن بود، این موضوع می‌تواند منجر به بیکاری و بی‌نظمی‌های بیشتری شود. درحالی که روحانی بین دولت‌هایی که در چند دوره اخیر روی کار آمده‌اند و در مقایسه با دولت‌های نهم و دهم، یکی از بابرنامه‌ترین و دوراندیش‌ترین دولت‌ها بود.
نکو در قالب توصیه‌ای به کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم می‌گوید: امروز باید کاندیداهای ریاست جمهوری با شعارهای مدون و برنامه‌ریزی شده روی کار بیایند. اگر صرفاً اکتفا شود به این‌که مشکل بیکاری حل خواهد شد، بدون ارائه فرمول اقتصادی، در کوتاه مدت جواب نخواهد داد. برنامه‌های ارائه شده از سوی کاندیدا باید ادامه برنامه‌های دولت روحانی باشد، حتی اگر روحانی روی کار نیاید.
او در پایان تأکید می‌کند: مدل دولت‌داری احمدی‌نژادی به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای امروز جامعه نخواهد بود و مردم در این انتخابات به الگوهای احمدی نژادیسمی رأی نخواهند داد.
تبلیغ یارانه در مبارزات انتخاباتی سبقت در جاده مرگ است
یک اقتصاددان نیز در گفتوگو با "شرق" با نگاهی به شعارهای انتخاباتی برخی از افراد با توجه به نزدیکی به انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری می‌گوید: اکنون دو نفر از افرادی که احتمال کاندیداتوری آن‌ها در انتخابات سال آتی ریاست جمهوری می‌رود، بحث افزایش یارانه نقدی را مطرح کرده‌اند، درحالی که اساس پرداخت یارانه به این شکل و شمایل، توهین به کرامت انسانی است.
غلامرضا نظربلند در تشریح علت بیان این سخن خود می‌افزاید: البته یارانه در اشکال دیگری برای محصولات کشاورزی، تولید و ... مناسب است، اما پرداخت یارانه به شکل کنونی که به‌نوعی صدقه محسوب و روی سیاست‌های پوپولیستی سوار می‌شود و توهین آشکار به کرامت انسانی محسوب می‌شود.
به گفته او، دولت‌ها باید مالیات بگیرند، نه این‌که مالیات بدهند. یارانه در ادبیات اقتصادی، مالیات منفی محسوب می‌شود. مالیات دادن یعنی باج دادن، یعنی رأی خریدن و تبلیغ یارانه به این نحو در مبارزات انتخاباتی سبقت در جاده مرگ است. مرگ منابع مالی و انسانی، برای این‌که قسمت قابل توجهی از منابع صرف آن چیزی می‌شود که هیچ‌گونه بهره‌وری‌اي ندارد و حتی می‌تواند موجب تن پروری و عاطل و باطل ماندن و دست از کار شستن شود.
این اقتصاددان با اشاره به تثلیث عملکرد منفی دولت احمدی‌نژاد می‌گوید: در دولت‌های نهم و دهم، سه‌گانه‌ای برقرار بود که بیشترین آسیب را به کشور وارد کرده‌اند؛ مسکن مهر، هولوکاست و یارانه‌های نقدی. این آقایان باید پاسخ دهند اگر می‌خواهند کاری برای مردم کنند، چرا وعده اتمام مسکن مهر را نمی‌دهند؟ چرا یارانه نقدی؟ واضح است، براي این‌که رأی آ‌وری که یارانه دارد مسکن مهر ندارد.
نظربلند ادامه می‌دهد: سئوال دیگری از کاندیداهای احتمالی دارم. 10 سال پیش 45 هزار تومان یارانه نقدی به هر فرد پرداخت می‌شد. اکنون وعده 250 هزار تومانی به آن‌ها می‌دهید. در این مدت چه اتفاقی افتاده؟ آیا سطح عمومی قیمت‌ها در حدی افزایش داشته که باید این یارانه‌ها بیش از پنج برابر شود؟ پذیرش این موضوع به معنای آن است که در یک دهه، با تورم 400 درصدی روبه‌رو بودیم. آیا چنین تورمی را کشور به خود دیده است؟
وی با درنظر گرفتن سه حالت برای افزایش یارانه نقدی به 250 هزار تومان تصریح می‌کند: در حالت اول، پذیرش این‌که 250 هزار تومان کنونی برابر با 50 هزار تومان 10 سال پیش بود؛ یعنی فاجعه. اگر سطح عمومی قیمت‌ها آن‌قدر افزایش نداشته است، با افزایش آن، منابع را چگونه می‌خواهند تأمین کنند؟ یارانه با آن حجم، تمام منابع کشور را با خود برد، افزایش حجم این یارانه که از کل منابع کشور بالاتر است! اکنون منابع کشور از آن زمان به مراتب بدتر است. آن زمان درآمدهای نفتی بسیار بالا بود و با کمبود منابع برای یارانه‌های نقدی مواجه شدیم، اکنون تأمین این میزان یارانه چگونه خواهد بود؟ با منابع کمتر کشور، هزینه‌های بیشتر چگونه ممکن است؟ بهتر است اول این نامعادله را حل کنند. اگر این نامعادله را حل کردند، به آن‌ها رأی خواهیم داد. به گفته او، پیگیری این خواسته از سوی برخی کاندیداهای احتمالی ریاست جمهوری به قیمت تحقیر و تحمیق مردم و از بین بردن منابع انسانی و مالی کشور خواهد بود.
این اقتصاددان ادامه می‌دهد: در حالت سوم، اگر 250 هزار تومان کمتر از 50 هزار تومان بیرزد، آن‌موقع، چه منتی دارند که می‌خواهند 250 هزار تومان به هر فرد یارانه نقدی بپردازند؟
نظربلند تصریح می‌کند: هر وعده عوام‌فریبانه و پوپولیستی می‌تواند مورد هدف چنین افرادی قرار گیرد. مواردی مانند اشتغال کاذب و موقت که نمونه آن را می‌توان در بنگاه‌های زودبازده احمدی‌نژادی یافت تا معیشت مردم و وعده‌هایی برای بهبود آن بدون درنظر گرفتن چگونگی ایجاد آن. درحالی که اگر معیشت مردم دچار عسرت است، به دلیل سیاست‌های پوپولیستی احمدی‌نژادی است. این افراد به شکلی دیگر اما در اصل و سرشت، مانند احمدی‌نژاد یا بدتر از آن، از سیاست‌های احمدی‌نژاد کپی می‌کنند.
او تأکید می‌کند: این آقایان به فکر دو مرحله هستند. بنابراین علاوه بر وعده افزایش یارانه‌های نقدی، به دنبال وعده دیگری برای دور بعدی خود هم خواهند بود.
این اقتصاددان با بیان این‌که هرچند به عملکرد دولت کنونی انتقاد دارم، می‌گوید: با این حال اگر دولت یازدهم جلوی تورم افسار گسیخته و سوپر تورم را نمی‌گرفت، قطعاً امروز با تورم سه رقمی مواجه می‌شدیم. بنابراین دولت چاره‌ای نداشت که جلوی تورم را بگیرد، اما از عواقب آن ایجاد رکود و کم‌توانی در ایجاد اشتغال بود.
به گفته نظربلند، اکنون کشور نه با منابع، بلکه با ته‌منابع روبه‌روست. دولت یازدهم میراث‌دار عملکرد شوم دولت قبل بود و حالا این افراد درحال بازتولید سیاست‌های پوپولیستی و عوام‌فریبانه آن دولت هستند.