كدخبر: ۸۵۲۸
تاريخ انتشار: ۳۰ فروردين ۱۳۹۵ - ۱۰:۰۵
ارسال به دوستان
نسخه چاپي
راهكار احیای باغهای چای در دست بخش خصوصی
این روزها مرحله نخست برداشت برگ سبز چای در استان گیلان و مازندران به پایان رسیده است. با این حال رئیس اتحادیه چایكاران كشور میگوید كه بیش از 34 هزار تن برگ سبز چای از چین خریداری شده است.
بیمهری دولتمردان چایكاران را ناامید كرده بود و باغهای چای یكی پس از دیگری رها میشدند. یكی از مشكلات چایكاران، قیمت پایین برگ سبز چای است كه از طرف دولت تعیین میشود. این روزها مرحله نخست برداشت برگ سبز چای در استان گیلان و مازندران به پایان رسیده است. با این حال رئیس اتحادیه چایكاران كشور میگوید كه بیش از 34 هزار تن برگ سبز چای از چین خریداری شده است. در این مرحله ۲۴ هزار و ۹۶۳ تن برگ سبز چای از نوع درجه یك و هفت هزار و ۸۲۳ تن درجه دو از چایكاران گیلانی خریداری شده است. قیمت خرید تضمینی برگ سبز چای در سال زراعی جاری برای برگ سبز درجه یك ۲۱ هزار و ۸۰۰ ریال و درجه دو ۱۲ هزار و یكصد ریال تعیین شده است.
به گزارش "لاهیگ" به نقل از "تعادل"، طبق اعلام اتحادیه چایكاران كشور، سالانه ۱۱۰ هزار تن چای از هند و سریلانكا وارد كشور میشود. قیمت چای خارجی دو برابر چای ایرانی است، اما به دلیل بستهبندیهای زیباتر خارجی، مصرفكنندگان بیشتر از چای خارجی استقبال میكند. حجم قابل توجهی چای بهصورت قاچاق وارد میشود كه عموماً فاسد هستند، اما مصرفكننده اطلاع ندارد. شواهد نشان میدهد كه جلوگیری از قاچاق این محصول بهراحتی امكانپذیر نیست.
سال 1393 طبق آمار اعلام شده حدود ۱۴ هزار تن تولید چای خشك داشتیم و حدود ۱۱۰ هزار تن چای از هند و سریلانكا بهصورت رسمی و غیررسمی وارد كشور شد كه قیمتش بیش از دو برابر چای ایرانی است. اما از آنجایی كه با اسانسهای غیربهداشتی عطردار شده است، مصرفكننده تمایل به خرید آنها دارد. به دلیل عدم استقبال مردم و عدم استقبال دولت، تولید چای از ۷۰ هزار تن در سال به ۱۷ هزار تن در سال كاهش یافته است. در حال حاضر بسیاری از باغهای بزرگ از دور تولید خارج شدهاند. میزان تولید چای به اندازه ظرفیتی كه در این بخش وجود دارد نیست. به دلیل آنكه قیمت واقعی برای چای در گذشته پرداخت نشده است، مرغوبیت چای هم كاهش یافته است. در سالهای گذشته به دلیل بیتوجهی به تولید داخلی چای بسیاری از باغهای رها شد.
به نظر میرسد دولت جدید نگاه متفاوتی به چای كشور دارد و این رویه، بارقههای امید را در دل چایكاران روشن كرده است.
40 درصد باغهای چای مخروبهاند
به نظر میآید فقط چایكاران هستند كه هنوز هم با مشكلات زیادی دست و پنجه نرم میكنند و بهزعم كارشناسان بیش از 40درصد باغهای چای كشور رها شدهاند. اتحادیه چایكاران كشور فعالیت خود را قبل از سال1379 آغاز كرد اما به علت عدم حمایت مدتی از فعالیت بازماند و دوباره فعالیت خود را از سر گرفت و در حال حاضر اتحادیه از 27تعاونی از محلات بزرگ چایكاری تشكیل شده است. تعاونیها در وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی، اتحادیه چایكاران كشور را شكل دادند و از سال1379 تاكنون از چایكاران كشور حمایت میكند. با ایرج هوسمی، رییس اتحادیه چایكاران كشور گفتوگو داشتیم. او در پاسخ به این سئوال كه چرا بخشی از زمینهای چایكاری رها شدهاند؟ میگوید: «دلیل رها شدن زمینهای چای این است كه چای مورد حمایت دولتكاران قرار نگرفت. شورای عالی اقتصاد هزینه كاشت، داشت و برداشت را محاسبه نمیكند. خرید برگ سبز چای تضمینی است و دولت رقمی را برای خرید برگ سبز چای در نظر میگرفت. بیش از آن هم لحاظ نمیكرد. به دلیل آنكه خریدار برگ سبز چای منحصر كارخانهدار یا دولت بوده و قیمت هم مقرون به صرفه تعیین نمیشد، به تدریج باغات چای رها شدند و باغات رها شده به جنگل مخروبه تبدیل شدند. البته این مخروبهها قابل باسازی به باغ چای هست و از بین نرفته است. چای یك سال كشت میشود و سابقه داشته كه تا 100سال از آن بهرهبرداری شده است. آنچه مسلم است، 40درصد باغات ما تبدیل به مخروبه شدهاند.»
به نظر میرسد، تسهیلات 4درصدی كه به چایكاران ارائه شده بتواند، انگیزه احیای این باغات مخروبه را در كشاورزان زنده كند. هوسمی اما در این مورد تاكید میكند: «تسهیلاتی كه در گذشته دور و در زمان سازمان چای كشور و تحت نظارت و مدیریت وزارت بازرگانی ارائه میشد، برای ادامه فعالیت به كشاورزان انگیزه میداد. اگر تسهیلات به صورت قبل ارائه شود، همه باغات رها شده اصلاح و احیا میشوند و به بهرهبرداری میرسند. اما اگر قیمت برگ سبز چای به صورت چند ساله اخیر تعیین گردد، امكان بازسازی وجود ندارد.» او در ادامه میافزاید: «صندوق حمایت از توسعه صنعت چای در طول یك سال فعالیت خود كه این تسهیلات را با بهره 4درصد ارائه كرده كه برای بهرهبرداری سالانه است. در زمستان باغ حرس و كودپاشی میشود، برای كشاورز هزینههای فصلی دارد، این تسهیلات 4درصدی برای پوشش این هزینههاست كه تا اردیبهشت كشاورز با آن روبروست. این تسهیلات قوت و قدرت احیای باغات مخروبه را ندارد.»
هوسمی با بیان اینكه اتحادیه برای احیای باغات مخروبه با دولت تعامل داشته است، میگوید: «اتحادیه همه ساله در جلساتی كه در سازمان چای، وزارتخانهها و سازمانهای مختلف برگزار میشود، حضور داشته و در زمینه احیای باغات و حمایت از چایكاران راهكارهای عملی را ارائه كردهایم كه مورد عنایت قرار نگرفته است. در سالهای گذشته اصلا به صنعت چای توجه نمیشد. ولی در دولت تدبیر و امید از این صنعت و چایكاران حمایت شد و قیمت چای 120درصد نسبت به گذشته افزایش پیدا كرد كه بارقه امیدی در دل چایكار پدید آورد و بخشی از مخروبهها هم آباد كردند. اگر این روند حمایت استمرار پیدا كند، احیای باغات را به صورت صد درصد شاهد خواهیم بود. با همه كاستیهایی كه وجود دارد، به جرات میگویم كه كیفیت چای ایران به دلیل برخورداری از آب و هوای خوب و زمین مرغوب، سرآمد تمام چایهای دنیاست.»
صادرات نیست، سوغات به خارج است
باوجود آنكه امیرمظفر نوری، رییس اتحادیه تولیدكنندگان چای، اعلام كرد كه چای ایران به صادرات خوبی دست پیدا كرده است، رییس اتحادیه چایكاران كشور میگوید: «صادرات چای آنقدر نیست كه اسمش را صادرات گذاشت. بیشتر میتوانیم بگوییم سوغات به خارج میفرستیم. 126هزار تن مصرف سالانه كشور است كه تولید چای در كشور 50 تا 60هزار تن بوده و در شرایط كنونی پایین 20هزار تن است. وقتی تولید مصرف را تامین نكند صادرات مفهومی ندارد. بنابراین ایران در زمینه چای صادرات تجارتی ندارد.»
اما واردات میتواند به این حوزه اقتصادی ضربهیی وارد كند یا خیر؟ هوسمی پاسخ میدهد: «طبق برآوردها، سالانه 126هزار تن سرانه مصرف چای كشور است. روزگاری كه صنعت چای كه تحت مدیریت وزارت بازرگانی بود تولید سالانه به 65هزار تن هم رسید كه تقریبا 50درصد مصرف كشور را تامین میكرد. ولی در شرایط كنونی یك ششم مصرف را تولید میكنیم و بقیه نیاز بازار از خارج كشور وارد میشود. بخشی از این واردات به صورت قاچاق است و بخشی هم به صورت تجارت قانونی. نمیتوان پیشبینی كرد كه چند درصد چای بازار به صورت قاچاق وارد ایران میشود ولی آنچه مسلم است، قاچاق لطمه شدیدی به چایكاری كشور وارد میكند. قاچاقچیان بیانصاف با بهترین محصول كشور بزرگترین دشمنی را دارند و برای سود بیشتر این قاچاق را كاهش نمیدهند.»
او با اشاره به اینكه اگر 40درصد باغات مخروبه احیا شود، چایكاران كشور میتوانند نیاز بازار را تامین كنند، میافزاید: «اگر زمینههای آبادی باغات مخروبه و با سیستم آبیاری با حمایت دولت در اینگونه باغات به وجود آید و كاشت چای جای دیگر محصولات را نگیرد میتوانیم 80درصد نیاز بازار را تامین كنیم.»هوسمی وجود دلالان در صنعت چای را انكار نمیكند. او میگوید: «این افراد دلال نیستند بلكه شیاد هستند. واسطههای بیانصاف همیشه در صنعت چای هستند. اما واسطهها در خرید برگ سبز چای نقشی ندارند، بلكه چای بعد از آنكه از كارخانه بیرون آمد، وارد عمل میشوند.»
به گفته او، كشاورزان قدرت حمایت از اتحادیه را ندارند، دولت هم كمكی به اتحادیه نمیكنند، بنابراین اتحادیه با ضعف مالی دست و پنجه نرم میكند. اتحادیه از طریق رسانههای خبری، صدای كشاورزان را به گوش مسوولان میرساند. فعالیتهایی كه منجر به بهبودی چای میشود را در دستور كار اتحادیه قرار دادهایم. در جلساتی كه سازمان چای كشور داشتند نیز شركت داشتیم و نظارت عملی و منطقی خود را ارائه كردهایم. ولی نظر اتحادیه كمتر مورد عنایت قرار گرفته است.
لجبازی و موازیكاری
هوسمی با بیان اینكه اتحادیه در تصمیمات كلان حوزه چای حضور داشته است، میافزاید: «در این تصمیمات نماینده ما آقای رهبری بودند كه در سالهای اخیر توانسته توجه دولت تدبیر و امید را به كشاورزی چای جلب كند. با تلاشهای نماینده اتحادیه چایكاران كشور، دیگر وكلای گیلان و توجه خاص دولت یازدهم قیمت برگ سبز چای 120درصد افزایش یافت. این اقدام دولت چایكاران را به ادامه فعالیت امیدوار كرده است.»
به گفته او، چایكاران از پرداخت مالیات معاف هستند. دولت به این موضوع توجه داشته كه چایكاران با مشكلات عدیدهیی روبرو هستند به همین دلیل آنها را معاف از مالیات اعلام كرده است.
رییس اتحادیه چایكاران كشور، بااشاره به اینكه اتحادیه دیگری با این اتحادیه موازیكاری دارد، میافزاید: «اتحادیه تعاونیهای چایكاران كشور در وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی به ثبت قانونی رسیده است. در دولت گذشته فردی به دلیل انتقادات صریح بنده برای استیفای حق چایكاران به عنوان رییس این اتحادیه در جلساتی كه با سازمانها و وزارتخانههای مرتبط داشتم، با اتحادیه لجبازی كرد و برای تعطیلی این اتحادیه، اعلام كرد كه اتحادیه دیگری تشكیل خواهد داد كه از چایكاران تا كارخانهها و توزیع و تجارت چای را تحت پوشش قرار دهد. براثر لجبازی ایشان تعاونی چایكاران وابسته به تعاون روستایی تشكیل شد. آنها هم فعالیت خود را در همین زمینه دارند. به نظر ما اگر تشكلی در راه استیفای حق چایكاران و استمرار احیای چایكاری قدم بردارد، مشروع، پسندیده و قابل احترام است و از آن حمایت میكنیم. البته تا زمانی كه مدافع حقوق چایكاران باشند نه نماینده دولت. تعاونی كه تشكیل شد فرمانبر سازمان تعاون روستایی است كه هرگز نمیتواند مدافع حقیقی چایكاران كشور باشد.»