كدخبر: ۷۶۰۵
تاريخ انتشار: ۰۱ آذر ۱۳۹۳ - ۱۳:۴۵
ارسال به دوستان
نسخه چاپيحلقه گمشده توسعه و تولید ثروت در گیلان
گفت‌وگو با دکتر اسماعیل ملك‌اخلاق
ثروت حاصل از سرمایه‌گذاری و كسب سود در بخش‌های صنعت، تجارت، خدمات و كشاورزی به‌دست می‌آید. حال ببینیم كه تولید ثروت چگونه امكان‌پذیر است و ما چه خلائی در استان گیلان داریم.
به گزارش "لاهیگ"، رئیس مركز آموزش مدیریت دولتی به "همشهری" می‌گوید: ثروت در سایه علم و سرمایه حاصل می‌شود. یعنی كشورهایی كه به‌سوی انباشت ثروت رفته‌اند، به دو حوزه خیلی توجه كرده‌اند؛ یکی انباشت سرمایه و دیگری دانش و نیروی انسانی.
دکتر اسماعیل ملك‌اخلاق كه دارای دكتری مدیریت راهبردی با گرایش سیاستگذاری است، می‌افزاید: برای ورود به شبكه سرمایه‌گذاری باید مدل و الگو داشته باشیم تا این كار به توسعه سرمایه‌گذاری در استان گیلان منجر شود. به این دلیل یك كشور در حوزه صنعتی پیشتاز می‌شود كه آن‌جا "سرزمین فرود سرمایه" است.
وی ادامه میدهد: برای این‌كه استان ما هم "سرزمین فرود سرمایه" باشد، باید فرصت‌های بزرگ كسب و كار را تعریف كنیم. سرمایه جایی می‌آید كه در آن‌جا توجیه داشته باشد و فرصت‌های صنعتی ـ تجاری فراهم باشد؛ یعنی امكان برگشت سرمایه و سودآوری داشته باشد. این سودآوری هم نه در كوتاه مدت كه در بلند مدت مورد نظر است.
استاد دانشگاه گیلان در ادامه بر شناساندن فرصت‌های گیلان تأكید می‌كند و می‌گوید: اگر استان گیلان می‌خواهد سرمایه‌گذاری شتاب بیشتری داشته باشد، باید فرصت‌های تجاری و صنعتی استان را به كانون‌های سرمایه بشناساند. یعنی باید با شبكه سرمایه‌گذاری داخلی و همچنین با شركت‌های ملی سرمایه‌گذاری آشنایی داشته باشیم. باید با آن‌ها وارد مذاكره شد و فرصت‌های صنعتی، تجاری، كشاورزی و گردشگری استان را به آن‌ها معرفی كرد.
شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری
ملك‌اخلاق با بیان این‌كه قبلاً تجربه‌هایی در این زمینه در دفتر جذب سرمایه‌گذاری استانداری گیلان وجود داشته است، ادامه میدهد: اولین اقدام این است كه یك ارتباط ساختارمند مبتنی بر برنامه با شبكه سرمایه‌گذاری و شناساندن فرصت‌های استان در شاخه‌های مختلف را در سطح استانی به‌وجود بیاوریم. برای این كار لازم است كه اولویت‌های اصلی استان را در قالب یك بانك اطلاعاتی بشناسانیم.
وی بیان می‌كند: باید در این بانك توجیه اقتصادی پروژه‌های استان هم تبیین شود و تیم‌های استان برای جذب سرمایه‌گذار سازماندهی شوند.
تیم مذاكره تخصصی
تیم مذاكره تخصصی موضوعی است كه ملك‌اخلاق اعتقاد دارد در گیلان وجود ندارد و ساختار‌ها و سازمان‌ها درحال انجام این كار هستند.
وی با بیان این‌كه باید چند تیم مذاكره کننده داشته باشیم، می‌گوید: این تیم‌ها می‌توانند دولتی یا خصوصی باشند. حتی تشكل‌های غیردولتی می‌توانند با همین هدف تشكیل شوند.
كانون‌های سرمایه‌گذاری خارجی دیگر موضوعی است كه استاد دانشگاه گیلان به آن اشاره می‌كند و می‌گوید: باید به‌صورت ساختارمند بدانیم زمینه‌های جذب سرمایه از خارج از كشور در اشكال مختلف چگونه است. گاهی این كار از طریق دولت‌ها و گاهی از طریق بخش‌های غیردولتی اتفاق می‌افتد.
ملك‌اخلاق به مسیرهای دیگر نیز اشاره می‌كند و می‌افزاید: راه‌های دیگر برای این كار از طریق نظام بانكی، مؤسسات سرمایه‌گذاری و یا تركیبی از بخش دولتی و غیردولتی است. همچنین سازمان‌های بین‌المللی مثل بانك جهانی كه در زمینه توسعه سرمایه‌گذاری كار می‌كنند، می‌توانند در این زمینه مؤثر باشند.
رئیس مركز آموزش مدیریت دولتی بیان می‌كند: "مدیریت توسعه سرمایه‌گذاری" باید در استان گیلان مورد توجه قرار گیرد. در سرمایه‌گذاری باید توانمندی‌های داخلی، خارجی و تركیبی از آن‌ها مورد نظر باشد. به‌نظر می‌آید كه متولی حرفه‌ای برای این بخش نداریم. بنابراین در استان سرعت ثروت‌آفرینی كه طبیعتاً در سایه سرمایه اتفاق می‌افتد، اندك است.
دانش و به‌كارگیری نخبگان
مشاور استاندار گیلان می‌گوید: دومین بحثی كه امروزه در دنیا برای تولید ثروت مطرح است، تولید ثروت از طریق دانش است. موفقیت در صنعت، تجارت و خدمات با تجمیع نخبگان و استعدادهای بر‌تر یا كارآفرینان به‌وجود می‌آید.
وی با مطرح كردن این سئوالات كه ما چقدر در زمینه پرورش نخبگان صنعتی، تجاری و كارآفرینان استان كار كردیم یا چقدر برای پرورش نخبگان تلاش كرده‌ایم، معتقد است كه در گیلان توجه چندانی به این موضوع نشده است.
ملک‌اخلاق توضیح میدهد: توسعه صنعت، تجارت و خدمات مساوی ثروت‌آفرینی خواهد بود، اما توسعه صنعت و تجارت و خدمات در سایه كارآفرینان شكل خواهد گرفت. باید در استان ایستگاه‌های پرورش نخبگان تجاری و صنعتی داشته باشیم تا این افراد ایده‌های تجاری و صنعتی را وارد استان كنند.
رئیس مركز آموزش مدیریت دولتی با تأكید بر نقش نیروی انسانی می‌گوید: ثروت هم در قالب فرآیند سرمایه اقتصادی شكل می‌گیرد و هم در قالب سرمایه اجتماعی و وزن سرمایه اجتماعی به‌مراتب بالا‌تر است. در حال حاضر در دنیا ثروت از طریق نیروی انسانی یا سرمایه اجتماعی شكل می‌گیرد. اگر شما استانی را می‌بینید كه به‌عنوان استان صنعتی مطرح است، شك نكنید كه وزن سرمایه اجتماعی در آن‌جا بالا‌تر است.
تأثیر دانشگاه
ملك‌اخلاق یكی از نقش‌های كلیدی تولید ثروت را مربوط به دانشگاه‌ها می‌داند و می‌گوید: دانشگاه‌ها در واقع اتاق‌های فكر و كانون پرورش نخبگان برای صنعت و تجارت هستند. دانشگاه‌ها تحلیل‌كنندگان صنعت، تجارت، خدمات و كشاورزی هستند. در واقع دانشگاه ایستگاه پرورش كارآفرینان است؛ اما متأسفانه دانشگاه‌های ما چنین نقشی را بازی نمی‌كنند.
وی با بیان این‌كه اكنون دانشگاه‌های جهان رویكرد كارآفرینی دارند، توضیح میدهد: دانشگاه‌ها فضاهای كسب و كار و نیروی انسانی را برای این فضا شكل می‌دهند. بنابراین دانشگاه‌ها كمك می‌كنند تا از طریق نخبگان، ایده‌زایی شكل گیرد. از این طریق، اندیشه‌ها و طرح‌های تجاری و صنعتی شكل می‌گیرد؛ چرا كه این طرح‌های صنعتی و تجاری هستند كه به جذب سرمایه منجرمی‌شوند.
مدیریت ثروت‌آفرینی
استاد دانشگاه گیلان می‌گوید: مسئولان استان باید به ایجاد یك شبكه برای سرمایه اجتماعی و یك شبكه برای سرمایه اقتصادی و همچنین تجمیع آن‌ها فكر كنند.
ملك‌اخلاق ادامه میدهد: ثروت‌آفرینی از طریق تجمیع قدرت سرمایه و قدرت دانش به‌وجود می‌آید. از تجمیع این دو، موضوعی با عنوان "مدیریت ثروت‌آفرینی" به‌وجود می‌آید.
وی می‌گوید: مدیریت در گام اول نیاز به افرادی حرفه‌ای دارد كه به این بحث آشنا باشند و بدانند كه چگونه این دو را به هم نزدیك كنند. در گام بعدی، مدیریت نیاز به برنامه، ساختار، تقسیم كار و سیستم ارزشیابی و نظارت دارد.
مشاور استاندار گیلان اضافه می‌كند: فرآیند ثروت‌آفرینی یك نظام برنامه‌ریزی و یك نظام ساختاری می‌خواهد كه تیم‌سازی‌ها و تقسیمات كاری را مشخص كند.
وی اضافه می‌كند: سیستم ارزیابی نیز دائماً باید نزدیكی سرمایه و دانش و خروجی مثبت آن را رصد كند.
ملك‌اخلاق در مورد نقش بخش‌های مختلف در توسعه و تولید ثروت می‌گوید: باید به "توسعه نظام‌مند" بیاندیشیم. ولی احتمال دارد كه وزن بخش‌های مختلف یكسان نباشد. توسعه نظام‌مند یعنی این‌كه از همه قابلیت‌ها استفاده كنید.
رئیس مركز آموزش مدیریت دولتی توضیح میدهد: وقتی در بخش درمان سرمایه‌گذاری می‌كنید، این بخش می‌تواند گردشگری را هم توسعه بدهد. یا وقتی بخش درمان توسعه پیدا كند، بخش صنعت هم توسعه پیدا می‌كند، چون بخش درمان به تجهیزات و دارو نیاز دارد. همچنین توسعه درمان مطمئناً با توسعه مراكز آموزشی همراه خواهد بود. وقتی نگاه به توسعه همه‌جانبه باشد، توسعه یك بخش باعث رشد بقیه بخش‌ها می‌شود. به‌نظر می‌آید نگاه نظام‌مند به مباحث توسعه، همان حلقه گمشده توسعه و تولید ثروت در گیلان باشد.
ملک‌اخلاق تصریح می‌کند: مطمئناً تولید ثروت در استانی افزایش پیدا خواهد كرد كه در آن، مدیران اطلاعات زیادی از فرصت‌های سرزمین خود داشته باشند و راه را برای كارآفرینان استان هموار سازند و نه فقط به امروز، كه به فردای سرزمین خود بیاندیشند.
به گزارش "لاهیگ"، رئیس مركز آموزش مدیریت دولتی به "همشهری" می‌گوید: ثروت در سایه علم و سرمایه حاصل می‌شود. یعنی كشورهایی كه به‌سوی انباشت ثروت رفته‌اند، به دو حوزه خیلی توجه كرده‌اند؛ یکی انباشت سرمایه و دیگری دانش و نیروی انسانی.
دکتر اسماعیل ملك‌اخلاق كه دارای دكتری مدیریت راهبردی با گرایش سیاستگذاری است، می‌افزاید: برای ورود به شبكه سرمایه‌گذاری باید مدل و الگو داشته باشیم تا این كار به توسعه سرمایه‌گذاری در استان گیلان منجر شود. به این دلیل یك كشور در حوزه صنعتی پیشتاز می‌شود كه آن‌جا "سرزمین فرود سرمایه" است.
وی ادامه میدهد: برای این‌كه استان ما هم "سرزمین فرود سرمایه" باشد، باید فرصت‌های بزرگ كسب و كار را تعریف كنیم. سرمایه جایی می‌آید كه در آن‌جا توجیه داشته باشد و فرصت‌های صنعتی ـ تجاری فراهم باشد؛ یعنی امكان برگشت سرمایه و سودآوری داشته باشد. این سودآوری هم نه در كوتاه مدت كه در بلند مدت مورد نظر است.
استاد دانشگاه گیلان در ادامه بر شناساندن فرصت‌های گیلان تأكید می‌كند و می‌گوید: اگر استان گیلان می‌خواهد سرمایه‌گذاری شتاب بیشتری داشته باشد، باید فرصت‌های تجاری و صنعتی استان را به كانون‌های سرمایه بشناساند. یعنی باید با شبكه سرمایه‌گذاری داخلی و همچنین با شركت‌های ملی سرمایه‌گذاری آشنایی داشته باشیم. باید با آن‌ها وارد مذاكره شد و فرصت‌های صنعتی، تجاری، كشاورزی و گردشگری استان را به آن‌ها معرفی كرد.
شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری
ملك‌اخلاق با بیان این‌كه قبلاً تجربه‌هایی در این زمینه در دفتر جذب سرمایه‌گذاری استانداری گیلان وجود داشته است، ادامه میدهد: اولین اقدام این است كه یك ارتباط ساختارمند مبتنی بر برنامه با شبكه سرمایه‌گذاری و شناساندن فرصت‌های استان در شاخه‌های مختلف را در سطح استانی به‌وجود بیاوریم. برای این كار لازم است كه اولویت‌های اصلی استان را در قالب یك بانك اطلاعاتی بشناسانیم.
وی بیان می‌كند: باید در این بانك توجیه اقتصادی پروژه‌های استان هم تبیین شود و تیم‌های استان برای جذب سرمایه‌گذار سازماندهی شوند.
تیم مذاكره تخصصی
تیم مذاكره تخصصی موضوعی است كه ملك‌اخلاق اعتقاد دارد در گیلان وجود ندارد و ساختار‌ها و سازمان‌ها درحال انجام این كار هستند.
وی با بیان این‌كه باید چند تیم مذاكره کننده داشته باشیم، می‌گوید: این تیم‌ها می‌توانند دولتی یا خصوصی باشند. حتی تشكل‌های غیردولتی می‌توانند با همین هدف تشكیل شوند.
كانون‌های سرمایه‌گذاری خارجی دیگر موضوعی است كه استاد دانشگاه گیلان به آن اشاره می‌كند و می‌گوید: باید به‌صورت ساختارمند بدانیم زمینه‌های جذب سرمایه از خارج از كشور در اشكال مختلف چگونه است. گاهی این كار از طریق دولت‌ها و گاهی از طریق بخش‌های غیردولتی اتفاق می‌افتد.
ملك‌اخلاق به مسیرهای دیگر نیز اشاره می‌كند و می‌افزاید: راه‌های دیگر برای این كار از طریق نظام بانكی، مؤسسات سرمایه‌گذاری و یا تركیبی از بخش دولتی و غیردولتی است. همچنین سازمان‌های بین‌المللی مثل بانك جهانی كه در زمینه توسعه سرمایه‌گذاری كار می‌كنند، می‌توانند در این زمینه مؤثر باشند.
رئیس مركز آموزش مدیریت دولتی بیان می‌كند: "مدیریت توسعه سرمایه‌گذاری" باید در استان گیلان مورد توجه قرار گیرد. در سرمایه‌گذاری باید توانمندی‌های داخلی، خارجی و تركیبی از آن‌ها مورد نظر باشد. به‌نظر می‌آید كه متولی حرفه‌ای برای این بخش نداریم. بنابراین در استان سرعت ثروت‌آفرینی كه طبیعتاً در سایه سرمایه اتفاق می‌افتد، اندك است.
دانش و به‌كارگیری نخبگان
مشاور استاندار گیلان می‌گوید: دومین بحثی كه امروزه در دنیا برای تولید ثروت مطرح است، تولید ثروت از طریق دانش است. موفقیت در صنعت، تجارت و خدمات با تجمیع نخبگان و استعدادهای بر‌تر یا كارآفرینان به‌وجود می‌آید.
وی با مطرح كردن این سئوالات كه ما چقدر در زمینه پرورش نخبگان صنعتی، تجاری و كارآفرینان استان كار كردیم یا چقدر برای پرورش نخبگان تلاش كرده‌ایم، معتقد است كه در گیلان توجه چندانی به این موضوع نشده است.
ملک‌اخلاق توضیح میدهد: توسعه صنعت، تجارت و خدمات مساوی ثروت‌آفرینی خواهد بود، اما توسعه صنعت و تجارت و خدمات در سایه كارآفرینان شكل خواهد گرفت. باید در استان ایستگاه‌های پرورش نخبگان تجاری و صنعتی داشته باشیم تا این افراد ایده‌های تجاری و صنعتی را وارد استان كنند.
رئیس مركز آموزش مدیریت دولتی با تأكید بر نقش نیروی انسانی می‌گوید: ثروت هم در قالب فرآیند سرمایه اقتصادی شكل می‌گیرد و هم در قالب سرمایه اجتماعی و وزن سرمایه اجتماعی به‌مراتب بالا‌تر است. در حال حاضر در دنیا ثروت از طریق نیروی انسانی یا سرمایه اجتماعی شكل می‌گیرد. اگر شما استانی را می‌بینید كه به‌عنوان استان صنعتی مطرح است، شك نكنید كه وزن سرمایه اجتماعی در آن‌جا بالا‌تر است.
تأثیر دانشگاه
ملك‌اخلاق یكی از نقش‌های كلیدی تولید ثروت را مربوط به دانشگاه‌ها می‌داند و می‌گوید: دانشگاه‌ها در واقع اتاق‌های فكر و كانون پرورش نخبگان برای صنعت و تجارت هستند. دانشگاه‌ها تحلیل‌كنندگان صنعت، تجارت، خدمات و كشاورزی هستند. در واقع دانشگاه ایستگاه پرورش كارآفرینان است؛ اما متأسفانه دانشگاه‌های ما چنین نقشی را بازی نمی‌كنند.
وی با بیان این‌كه اكنون دانشگاه‌های جهان رویكرد كارآفرینی دارند، توضیح میدهد: دانشگاه‌ها فضاهای كسب و كار و نیروی انسانی را برای این فضا شكل می‌دهند. بنابراین دانشگاه‌ها كمك می‌كنند تا از طریق نخبگان، ایده‌زایی شكل گیرد. از این طریق، اندیشه‌ها و طرح‌های تجاری و صنعتی شكل می‌گیرد؛ چرا كه این طرح‌های صنعتی و تجاری هستند كه به جذب سرمایه منجرمی‌شوند.
مدیریت ثروت‌آفرینی
استاد دانشگاه گیلان می‌گوید: مسئولان استان باید به ایجاد یك شبكه برای سرمایه اجتماعی و یك شبكه برای سرمایه اقتصادی و همچنین تجمیع آن‌ها فكر كنند.
ملك‌اخلاق ادامه میدهد: ثروت‌آفرینی از طریق تجمیع قدرت سرمایه و قدرت دانش به‌وجود می‌آید. از تجمیع این دو، موضوعی با عنوان "مدیریت ثروت‌آفرینی" به‌وجود می‌آید.
وی می‌گوید: مدیریت در گام اول نیاز به افرادی حرفه‌ای دارد كه به این بحث آشنا باشند و بدانند كه چگونه این دو را به هم نزدیك كنند. در گام بعدی، مدیریت نیاز به برنامه، ساختار، تقسیم كار و سیستم ارزشیابی و نظارت دارد.
مشاور استاندار گیلان اضافه می‌كند: فرآیند ثروت‌آفرینی یك نظام برنامه‌ریزی و یك نظام ساختاری می‌خواهد كه تیم‌سازی‌ها و تقسیمات كاری را مشخص كند.
وی اضافه می‌كند: سیستم ارزیابی نیز دائماً باید نزدیكی سرمایه و دانش و خروجی مثبت آن را رصد كند.
ملك‌اخلاق در مورد نقش بخش‌های مختلف در توسعه و تولید ثروت می‌گوید: باید به "توسعه نظام‌مند" بیاندیشیم. ولی احتمال دارد كه وزن بخش‌های مختلف یكسان نباشد. توسعه نظام‌مند یعنی این‌كه از همه قابلیت‌ها استفاده كنید.
رئیس مركز آموزش مدیریت دولتی توضیح میدهد: وقتی در بخش درمان سرمایه‌گذاری می‌كنید، این بخش می‌تواند گردشگری را هم توسعه بدهد. یا وقتی بخش درمان توسعه پیدا كند، بخش صنعت هم توسعه پیدا می‌كند، چون بخش درمان به تجهیزات و دارو نیاز دارد. همچنین توسعه درمان مطمئناً با توسعه مراكز آموزشی همراه خواهد بود. وقتی نگاه به توسعه همه‌جانبه باشد، توسعه یك بخش باعث رشد بقیه بخش‌ها می‌شود. به‌نظر می‌آید نگاه نظام‌مند به مباحث توسعه، همان حلقه گمشده توسعه و تولید ثروت در گیلان باشد.
ملک‌اخلاق تصریح می‌کند: مطمئناً تولید ثروت در استانی افزایش پیدا خواهد كرد كه در آن، مدیران اطلاعات زیادی از فرصت‌های سرزمین خود داشته باشند و راه را برای كارآفرینان استان هموار سازند و نه فقط به امروز، كه به فردای سرزمین خود بیاندیشند.
نظرات بینندگان:
احسان: استاد گرانمایه! از این دست سخنان فراوان گفته شده و خواهد شد. شما برای گیلان‌تان چه کرده‌اید؟ کارآفرینی‌تان کو؟ شناخت فرصت در چه زمینه‌ای؟ ماتسوشیتا 2000 باتری با عمر بالا ساخت و بعد از ناکامی در فروش، همه را مجانی بخشید و شد کمپانی پاناسونیک که در طی جنگ جهانی دوم خاک شد. او نوشته است هفته‌ای دو روز من و همسرم دو عدد سیب زمینی می‌خوردیم و شرکت را با زحمت فراوان برگرداندیم. هنر ماتسوشیتایی شما کجا است؟ مثلاً بیایید راه حلی برای رفع مشکل صنعت چای یا ابریشم ارائه دهید و خودتان آن را راهبری کنید و پای پیروزی و شکستش بایستید. بزرگترین مشکل ما همین فلسفیدن‌هاست. به عمل کار برآید به سخنرانی(!) نیست.