قاسم رضائیان گفت: ایران با جمعیتی حدود یک درصد از کل جهان، حدود 4 تا 4.5 درصد از مصرف کل چای را به خود اختصاص داده و در گروه مصرفکنندگان عمده چای در دنیا قرار دارد.
نائب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان چای کشور به بیان فوائد چای ایرانی پرداخت و در واکنش به انتقادها از مضرات مصرف چای گفت: مافیایی که میخواهد ریشه به تیشه چای ایرانی بزند، چای کپکزده سنواتی را به اسم چای ایرانی می فروشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، بوته چای برای نخستین بار در چین و در حدود 5 هزار سال پیش شناخته و بهتدریج خواص درمانی آن کشف شد. علاوه بر آن، از چای برای مصارف رنگآمیزی نیز استفاده میشده است.
هلندیها در سده هفدهم، چای را از چین به اروپا بردند. در اروپا چای در مغازههای عطاری عرضه میشد. نیکولاس تولپ ـ پزشک هلندی ـ در کتاب خود تحت عنوان "مشاهدات پزشکی" در سال 1641 نوشته که با نوشیدن چای از همه بیماریها در امان هستید و عمرتان طولانی میشود. در قرن 18 زمانی که «آن» ـ ملکه انگلیس ـ چای را بهعنوان نوشیدنی صبحانه خود انتخاب کرد، مُد بر مباحث پزشکی غلبه کرد.
پیشینه مصرف چای در ایران به سده هفدهم میلادی میرسد. جهانگردان از چایخانههایی گفتهاند که بزرگان و توانگران در آنجا جمع شده و چای مینوشیدند. مصرف چای در ایران با وارداتی که از طریق شمال (کشور چین) و از طریق جنوب (کشور هند) انجام میگرفت، تأمین میشد.
در سال 1261 هجری شمسی شخصی به نام حاج محمد اصفهانی کشت چای را در ایران آغاز کرد، ولی به عللی رونق و توسعه نیافت؛ تا اینکه در سال 1279 بار دیگر با تلاش محمد میرزای چایکار ملقب به کاشف السلطنه، این کشت آغاز شد.
کاشف السلطنه متولد 1244 تربت حیدریه، از دارالفنون و سپس از سوربون فرانسه فارغالتحصیل شده و با عنوان ژنرال کنسول ایران در سال 1276 مأمور خدمت در هند شد. وی بهعنوان سفیر ایران در هندوستان در روزگار مظفرالدین شاه قاجار، اولین فرد ایرانی است که با همت والی خود و در نقش یک بازرگان به فراگیری شیوه کاشت و مصرف چای در ایران و جهان پرداخت. او با این دیدگاه که مقدار زیادی ارز برای واردات چای صرف میشود و تولید چای میتواند یکی از منابع عظیم برای رونق اقتصادی کشور باشد، اقدام به کشف چای کرد.
کاشف السلطنه توانست فنون کشت و تولید چای را در هندوستان بیاموزد و با مطالعه و بررسی شرایط آب و هوایی ایران و مشابهت آب و هوای شمال کشور به کشور هندوستان، با فداکاری و زحمات فراوان، تعداد زیادی بذر و 3 هزار اصله نهال را با شرایط حمل و نقل آن زمان که گاری و درشکه بود، به ایران انتقال داد و اقدام به احداث باغ چای در لاهیجان و کلارآباد کرد.
از آنجا که بهرهبرداری از باغات چای پس از گذشت 5 سال از غرس نهال 2 ساله آغاز شده و کشاورزان هم در آن زمان آشنایی کافی در امور کاشت، داشت و برداشت نداشتند، بنابراین علاقه و تمایل به کشت چای نشان نمیدادند؛ اما کاشف السلطنه با تحمل مرارتهای زیاد و رویارویی با موانع مادی و مشکلات اجتماعی، شرایط گسترش احداث باغهای چای در واحد سطح را فراهم کرد و با ایجاد انگیزه، زمینه علاقهمندی کشاورزان به کشت چای را بهوجود آورد.
برای نخستین بار تعدادی از کشاورزان در حومه شهر لاهیجان (چارخانه سر) کشت چای را آغاز کردند و با گسترش تدریجی کشت این محصول در دیگر نقاط گیلان و مازندران، در سال 1319 مساحت باغات چای به 600 هکتار رسید. روند توسعه تدریجی ادامه یافت تا اینکه در سال 1337 دولت ایران اقدام به تأسیس سازمان چای کشور کرد تا کشاورزان چایکار را تحت حمایت قرار دهد.
* برگ سبز و چای خشک
نائب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان چای کشور با بیان این تاریخچه درباره وضع تولید برگ سبز چای و چای خشک در ایران به خبرگزاری تسنیم میگوید که هماکنون در حدود 32 هزار هکتار از اراضی شمال کشور (حدود 90 درصد در استان گیلان و 10 درصد در استان مازندران) به کشت چای رواج دارد.
قاسم رضائیان ادامه میدهد: ایران با جمعیتی حدود یک درصد از کل جهان، حدود 4 تا 4.5 درصد از مصرف کل چای را به خود اختصاص داده و در گروه مصرفکنندگان عمده چای در دنیا قرار دارد.
به گفته این تولیدکننده چای کشور، برداشت برگ سبز در باغات چای کشور در سه فصل بهاره، تابستانه و پاییزه انجام میگیرد.
وی با بیان اینکه در بهار برداشت برگ بهطور معمول از نیمه دوم فروردین آغاز و تا پایان خرداد ادامه دارد، تصریح میکند: این برداشت را به اصطلاح چین بهاره میگویند و حدود 38 تا 42 درصد مقدار تولید سال را به خود اختصاص میدهد.
* چای کپکزده سنواتی را به اسم چای ایرانی میفروشند
نائب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان چای کشور اضافه میکند که چین تابستانه از تیر ماه آغاز و تا پایان شهریور ادامه داشته و مقدار محصول در این چین حدود 42 تا 47 درصد است و در چین پاییزه که از ابتدا تا پایان مهر طول میکشد، مقدار برگ سبز در این چین به حدود 13 تا 17 درصد میرسد.
رضائیان در پاسخ به این پرسش که گفته میشود چای، محصولی ارگانیک نیست و خوردن آن توصیه نمیشود، تصریح میکند: نمیدانم منبع این خبر کذایی و غیرکارشناسی کجاست؟ شاید همان تفکری که بهدنبال سود سرشار از واردات چای بوده و همه تلاشش نابودی چای داخلی و از بین بردن این محصول استراتژیک است، اینگونه تیشه به ریشه چای ایرانی میزند.
وی معتقد است: این تفکر مافیایی دستبردار نیست و تلاش میکند تا هرچه بیشتر چایهای کپکزده سنواتی را که باید تبدیل به کمپوست شود، به نام چای ایرانی و با بستهبندی در کشورهای مختلف به مردم عرضه کند.
* کیفیت چای ایرانی بعد از دارجلینگ
رئیس اتحادیه صادرکنندگان و بازرگانان گیلان با تأکید بر اینکه چای ایرانی خالص، طبیعی و نوشابهای بسیار سالم و همه هموطنان را توصیه به نوشیدن آن میکنیم، ادامه میدهد: چای ایرانی بر اساس آب و هوای خاص خود، خواب 6 ماهه بوته چای و عدم استفاده از سمهای شیمیایی، جزء چایهای خوب دنیاست.
رضائیان در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چنانچه بخواهیم چایهای موجود در دنیا را دستهبندی کنیم، چه کشورهایی و با چه کیفیتی چای تولید میکنند؟ میگوید: هماکنون کشورهای هند، سیلان، ویتنام، چین، ژاپن، ترکیه و مالزی جزء کشورهای تولیدکننده چای هستند و ایران از نظر کیفیت بعد از دارجلینگ که کمتر از 5 درصد مصرف چای در دنیا را پوشش میدهد، جزء بهترین تولیدکنندگان چای در دنیاست. اما متأسفانه مصرفکنندگان بهجای کیفیت، تسلیم ذائقهشان شده و از چایهایی استفاده میکنند که انواع عطر و رنگ به آن اضافه شده است.
وی به همه ایرانیها سفارش میکند "چون ایرانی بهترین است در دنیا"، بنابراین باید بهترینها را بنوشد و آن هم چای خالص و طبیعی ایرانی است؛ چرا که بیشتر چایهای وارداتی غیرقابل کنترل و دارای اسانس عطر و رنگ غیرطبیعی است.
این تولیدکننده چای کشور در پاسخ به اینکه شما چه برندهایی از چای ایرانی را برای مصرف مردم توصیه میکنید، خاطرنشان میکند که بگذارید ملی فکر کنیم و بگویم فقط چای ایرانی.
به گفته وی، چای سیاه ایرانی پس از 10 الی 12 دقیقه دم کشیده و چای سبز ایرانی هم پس از 3 الی 5 دقیقه دم کشیده و قابل مصرف است.
* بلایی بر سر چای ایرانی آوردند که کارخانهها مخروبه و باغات ویلا شد
نائب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان چای کشور اضافه میکند که در حال حاضر 12 نوع چای سبز و 12 نوع چای سیاه ایرانی داریم که قیمتهای آنها بر اساس کیفیت ارزیابی میشود و همه جزء بهترینها هستند و مردم میتوانند با اطمینان، آنها را دم کرده و بنوشند.
رضائیان در ادامه گریزی هم به گذشته این محصول میزند و میگوید: روزی تولید چای در ایران به حدود 70 هزار تن در سال میرسید و برنامه این بود تا با کمک بهزراعی و آموزش کشاورزان و بهینهسازی کارخانجات، تولید چای در کشور به اندازه کل مصرف در ایران برسد و حتی صادر هم بشود. اما متأسفانه این برنامه بهخوبی اجرا نشد و چنان بلایی بر سر این تولید و صنعت آوردند که هر سال تعدادی از کارخانجات، مخروبه و باغات به ویلا و جنگل تبدیل میشوند.
* خواص و فوائد چای ایرانی
مدیرعامل مجتمع تولید، فرآوری و بستهبندی چای نوبر درباره خواص و فوائد مصرف چای میگوید: مصرف دمکرده چای باعث تسریع حرکات تنفسی، سرعت گردش خون، رفع خواب آلودگی، احساس تجدید نیرو، تقویت نیروی فکری و گوارش بهتر غذا و تعریق میشود. از اینرو چای را هنگام خستگی، ضعف عصب، میگرن، بیماری قلبی و آسم میتوان تجویز کرد.
به گفته رضائیان، همچنین در پژوهشهای امروزی روشن شده که چای ممکن است در کاهش خطر برخی از بیماریهای مزمن عمده مثل سکته، حمله قلبی و بعضی سرطانها مفید باشد. این مطلب را دکتر جان وایسبرگر ـ عضو بلندپایه مؤسسه بهداشت آمریکا واقع در یک مرکز تحقیقاتی در نیویورک ـ اعلام کرده است.
این تولیدکننده چای کشور در ادامه با بیان اینکه نوشیدن چای میتواند از پوسیدگی دندانها جلوگیری کند، مجموع این فوائد را اخبار خوبی برای مردم دنیا میداند؛ چرا که چای پس از آب، پرمصرفترین نوشیدنی در دنیا بوده و روزانه یک میلیارد چای در دنیا نوشیده میشود.
گفتنی است، در بسیاری فرهنگها در سراسر تاریخ، چای بهعنوان یک معجون شفابخش تلقی شده است. بیش از هزار سال قبل، راهبان بودایی به دلایل مذهبی چای مینوشیدند و معتقد بودند در زمان درون پویی به بیدار ماندن آنها کمک میکند. راهبان بودایی همچنین معتقد بودند چای دارای نیروهای شفابخش است و همراه با گسترش بودیسم، چای و تقاضا برای آن نیز افزایش یافت.
یکی از بزرگان ژاپنی در قرن سیزدهم به نام «شوگون» در اثر پرخوری در آستانه مرگ قرار گرفته بود که یک راهب به وی رژیم چای را توصیه کرد و او بهبود یافت. همین کافی بود تا مردم ژاپن بیش از پیش به دم کردن چای رو آورند. یکی از دلایل اینکه دمکرده چای در دوران گذشته در نجات زندگی افراد مؤثر بوده، این است که آب جوشیده، باکتریهای بیماریزا را از بین میبرده است. بر اساس نتایج یک تحقیق در هلند، خطر سکته مغزی برای مردانی که روزانه 4 تا 5 فنجان چای مینوشند، 70 درصد از بقیه کمتر است. یک تحقیق دیگر در سال 1993 هم اعلام کرد مصرف زیاد چای، حمله قلبی مهلک را کاهش میدهد.
نائب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان چای کشور همچنین درباره خواص چای سبز خاطرنشان میکند که این نوع چای پیشگیریکننده از حمله قلبی و سرطان شناخته شده و یک تقویتکننده بسیار مفید است.
به تأکید وی، این چای خاصیت ضد چربی داشته و مقوی اعصاب است و خاصیت تببری نیز دارد.
رضائیان اضافه میکند: چای سبز باعث تقویت حافظه شده و برای افراد افسرده یک داروی ضدافسردگی؛ چرا که نوشیدن چای سبز باعث نشاط و سرزندگی میشود.
این تولیدکننده چای کشور درباره دیگر فوائد چای سبز به مواردی از جمله کاهش وزن بدن، جلوگیری از پوسیدگی دندان، حفاظت از قلب، کاهش تریگلیسرین و کاهش فشار خون اشاره میکند.