توجه به مباحث فرهنگی در شهرها، یکی از دهها وظایفی است که در قوانین متعدد برای شهرداریها پیشبینی شده و انجمنهای شهر و شوراها نیز برای نظارت بر امور فرهنگی در کنار دیگر وظایف خود دارای قوانینی در این زمینه میباشند. از سویی، پیشبینی معاونت فرهنگی و اجتماعی در شهرداریها و همچنین کمیسیون فرهنگی و اجتماعی در شورا که با حضور اعضای شورای اسلامی شهر تشکیل میشود و دارای شرح وظایف فراوانی است، با توجه به پیشینه و درجه شهرها و بافت فرهنگی و اجتماعی و مذهبی این وظایف در شهرهای مختلف متغیر است، که از جمله میتوان به عناوین شرح وظایف کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر اصفهان اشاره کرد که بالغ بر 33 وظیفه را برای این کمیسیون تدوین نموده است که توجه به مسائل فرهنگ عمومی شهر، امور مذهبی، تفریحی و گردشگری، مسائل ورزشی، آموزش عمومی، امور بهداشتی و درمانی، تعاون و امور خیریه، دفاع غیرنظامی، امور اصناف، اقوام و اقلیتهای دینی، مسائل مربوط به انتخابات شوراها، امور مربوط به جشنوارهها و سوگوارهها، نمایشگاهها، امور هنری شامل حمایت از هنرمندان، گسترش آموزش هنر در میان نوجوانان و جوانان، تبلیغات شهری، آموزش ضمن خدمت کارکنان شهرداری، امور ایثارگران و جانبازان، امور بانوان، امور از کارافتادگان (سالمندان و معلولین جسمی)، مبارزه با مفاسد اجتماعی، امور جشن و چند شرح وظایف دیگر که میتواند به الگویی برای دیگر شهرها تبدیل شود و این نشان از متنوع بودن اقدامات شورای شهر و شهرداریهاست که در قانون برای تمامی این موارد پیشبینیهای لازم انجام شده و شهر اصفهان که در سال 2006 بهعنوان دومین پایتخت فرهنگی جهان اسلام پس از مکه معظمه از سوی وزرای فرهنگ کشورهای اسلامی انتخاب شده، با این شرح وظایف تمام توان خود را بهکار بسته تا بتواند در زمینه هرچه مطلوبتر مباحث فرهنگی نقش ایفا کند که در کنار همه جشنوارههای سالانه خود موفق شده جشنواره فیلمهای کودک و نوجوان را در سطح ملی و بینالمللی با شکوهی افزون برگزار نماید.
برگزاری جشنوارههای تئاتر در مریوان، همدان و دیگر نقاط کشور، جشنواره گلابگیری در کاشان و همایشهای مختلف فرهنگی در شهرهای کشور نشان میدهد که با محوریت شهرداریها و شوراها، اهتمامی جدی برای حفظ هویت فرهنگی در شهرها وجود دارد که متولیان مدیریت شهری در کنار مباحث عمرانی، به مسائل فرهنگی نیز توجه جدی دارند و پر کردن اوقات فراغت سنین مختلف و ایجاد شور و نشاط شهری در بین جامعه یکی از دهها اهداف اجرای این برنامهها میباشد و از سویی، در زمان برگزاری این جشنوارهها، شهرها میتوانند در مورد معرفی جاذبههای مختلف شهر خود در زمینههای فرهنگی، تاریخی، گردشگری، مذهبی، کشاورزی، صنعتی، ورزشی و ... برنامهریزی کنند و از رخدادهای فرهنگی نهایت بهرهبرداری را برای برجسته کردن شهرها در سطح کشور و بینالملل انجام دهند و برای جذب سرمایهگذاران چه فرصتی نیکوتر از اینکه در زمان برگزاری یک رخداد فرهنگی، بتوان زیرساختها و ظرفیتهای یک شهر را معرفی نمود.
شهر لاهیجان نیز با پیشینه بزرگ تاریخی و فرهنگی که دارد، با برنامهریزی و حمایت خوب شهردار، اعضای شورای اسلامی شهر و مسئولان موفق شده است در سالهای اخیر در کنار زیباسازی شهر و عمران و آبادانی که لاهیجان را بهواقع بار دیگر عروس شهرهای شمال نموده است، یک برجستهسازی دیگری نیز برای این شهر به ارمغان بیاورد که تنها یکی از شرح وظایف شهرداری و شورای شهر میباشد و برگزاری جشنواره تئاتر خیابانی شهروند لاهیجان با هدف حمایت از هنر نمایش و فرهنگسازی مباحث شهری و حمایت از هنرمندان و توجه به ایجاد نشاط شهروندان و ترویج تئاتر در دل محلات شهر و حضور هنرمندان سراسر کشور و پوشش گسترده جشنواره تئاتر لاهیجان در صدا و سیمای کشور و رسانههای گروهی و معرفی شهر لاهیجان و گفتوگو با مدیران شهری و مسئولان و شهروندان و بیان جذابیتهای فرهنگی شهر از سوی هنرمندان کشور و گروههای میهمان خارجی بهترین تریبون برای تبدیل شدن یک شهر به قطب فرهنگی میباشد.
از سویی، وضعیت بسیار بغرنج بودجههای فرهنگی در سطح کشور باعث افزونتر شدن مسئولیت دستگاههای عمومی غیردولتی همچون شهرداریها میشود که به کمک فرهنگ و هنر شهر خود و به کمک هنرمندان بشتابند. اینکه بودجه فرهنگی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهری بزرگ مثل لاهیجان با جمعیت 100 هزار نفری در طول سال فراتر از سه میلیون تومان نرود و همه هم توقع کار بزرگ فرهنگی و ساماندهی مباحث فرهنگی از ارشاد دارند، با این بودجههای اندک کاری بزرگ است که تنها با مدیریت جهادی و همچنین جذب حامی مالی و کمک شهرداری ها و شوراها امکان پذیر می باشد، از سویی برگزاری جشنواره تئاتر خیابانی شهروند لاهیجان که با مشارکت مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل ارشاد گیلان و شهرداری و شورای شهر برگزار می شود باعث شده که بوجه ای که می شد شامل حال لاهیجان نشود را جذب کند و مرکز هنرهای نمایش و اداره کل ارشاد گیلان سال گذشته مبلغی بالغ بر 50 میلیون تومان برای جشنواره لاهیجان اختصاص دهند که با اندکی حساب و کتاب می توان اینگونه تحلیل کرد که این مبلغ برابر است با حدود 20 سال اعتبار فرهنگی ارشاد لاهیجان و شهرداری و شورا نیز مبلغی بالغ بر 40 میلیون تومان برای این جشنواره هزینه کرده است که در مقابل هزینه های انجام شده برای دیگر امور از جمله ورزش و ... بسیار بسیار ناچیز است.
از سوی دیگر امسال به نام سال "اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی" نامگذاری شده و به فرمایش مقام معظم رهبری، فرهنگ از اقتصاد هم مهمتر است. حال شما بگویید که با این بودجههای اندک فرهنگی چگونه میتوان از فرهنگ حمایت کرد؟ اگر شهرداریها و شوراها دغدغه فرهنگی نداشته باشند، پس کدام ارگان با بودجه محدود میتواند کمک حال فرهنگ باشد؟ اگر خیلی راحت بخواهیم انگشت اتهام بزنیم، بهراحتی میتوان هر همایشی را به نمایش متهم کنیم و اینگونه دلواپسی خود را اعلام نماییم! نباید ادعایی کرد که برای آن پشتوانهای هم نباشد. هر کاری را باید آغاز نمود و در حین کار به برطرف کردن نقاط ضعف پرداخت. اینکه سر جای خود بنشینیم و مدام بهخاطر اختلاف نظرهای خود، به اتهامافکنی به دیگران بپردازیم، هیچ مشکلی را برای شهر ما حل نخواهد کرد و باعث عقبافتادگی شهر هم خواهد شد. چرا عادت کردهایم بهخاطر مثل هم نیاندیشیدن، به زیر سئوال بردن یک حرکت خوب فرهنگی مثل تئاتر خیابانی بپردازیم؟ چرا اینکه خودمان هنر انجام کاری را نداریم، به هنر شجاعت انجام کار دیگران حمله میکنیم؟ چرا نمیخواهیم مردم را باور کنیم؟ وقتی نمایش فرهنگ ایثار و شهادت در باغ ملی برگزار شد و در متن نمایش به حادثه بمباران شیمیایی شهرهایمان پرداخت و اشک مردم و حتی هیأت داوران را درآورد، آیا این هم جهت تضمین و تطهیر بود که اینچنین همه چیز را زیر سئوال ببریم؟ اینکه نمایش ایثار رزمندگان را در محلات شهر مردم با جان و دل پذیرا شدند، آیا مردم شهر هم برای تطهیر و تضمین گریستند؟ آیا نمایش تفحص شهدا با هنرنمایی بازیگر این نمایش که برای طبیعی نشان دادن صحنهها، بر روی سنگفرش جلوی ارشاد و صحن مسجد جامع بر روی زمین خود را پرت میکرد تا با بدنی خونین با جان و دل بازی کند هم نوعی تطهیر عملکرد بود؟ اینکه کودکان شهرمان با نمایشهای عروسکی، دلبستگی پیدا کرده و محله به محله دنبال گروه نمایش بودند هم اسیر شعارهای توخالی شدند؟ اینکه فرهنگ آپارتمان نشینی در نمایشها با زبان طنز برای مردم اجرا شود تا هم با مسائل آپارتمان نشینی و مشکلات آن آشنا شوند و هم با زبان طنز بازیگران همکلام شده و با خندههای خود باعث بخشیدن روح به نمایش شوند، دچار حاشیههای آنچنانی شدهاند؟ مطمئن باشید که مردم آگاهتر از آنی هستند که فریب بخورند. اینکه نمایش به دل مردم برود و در 10 نقطه شهر مردم در محلات خود شاهد هنرنمایی هنرمندان باشند و 4 روز باعث شود لاهیجان به پایتخت نمایش ایران تبدیل شود، این بد است و اگر شهردار و اعضای شورای شهر و نماینده و فرماندار دست به دست هم بدهند و بودجهای مضاعف برای فرهنگ و هنر لاهیجان جذب کنند و برای شادی و نشاط مردم برنامهریزی کنند و برای همه عناوین فراخوان هم حرمت قائل شوند و عناوین را به تمسخر نگیرند، آیا اینها را به زد و بند های پشت پرده باید نسبت داد؟
چرا اینچنین باید بیپروا به کاری خوب حمله کنیم؟ شهرداری در کنار عمران و آبادانی شهر باید بر اساس قانون به مباحث فرهنگی توجه کند و این کار هیچ ربطی به کارهای بر زمین مانده ندارد. شهرداری باید برای فرهنگسازی پسماند و زباله و شهرنشینی به کارهای فرهنگی بپردازد و این کار هیچ ارتباطی به دیگر وظایف ندارد و نباید کار فرهنگی را فدای اقدامات عمرانی نماییم.
شهرداری لاهیجان در سالهای اخیر با وجود همه تنگناهای مالی، دست به اقدامات بزرگی زد که توسط اعضای شورای شهر هم مورد حمایت و پشتیبانی قرار گرفت و در کنار تغییر چهره شهر که باعث معرفی لاهیجان جدیدی به ایرانیان شد، باعث اقدامات خوب فرهنگی و اجتماعی شد که تا سالها در خاطر مردم خواهد ماند. اینکه برای نخستین بار شهرداری به برگزاری مسابقات محلات لاهیجان پرداخت و در ردیف شهرهای مطرح ایران قرار گرفت، اقدام کمی نبود. اینکه شهرداری لاهیجان با اعتقادات و تفکر شهردار خود برای نخستین بار به برپایی خیمه عزاداری آقا امام حسین(ع) در لاهیجان اقدام کرد که در استان گیلان بینظیر بود، این اقدام کمی نبود. اینکه برای نخستین بار مدرسه فوتبال شهرداری بهصورت رایگان برای نوجوانان و جوانان راهاندازی شد تا همه اقشار بتوانند بدون پرداخت ریالی، از امکانات شهری استفاده کنند، از هنر این عزیزان بود. اینکه فضای تاریک و برهم ریخته یک سوله قدیمی کارگاه تولید موزاییک به یک سالن بزرگ ورزشی برای بانوان تبدیل شد، یک هنر و یادگاری تاریخی برای لاهیجان است. اینکه ساختمان مخروبه معروف به فرهنگسرا در باغ ملی به ساختمان شیک برای شورای شهر تبدیل شد و شهرداری لاهیجان برای اولین بار در تاریخ 100 ساله خود دارای یک سالن آمفی تئاتر مدرن شد، این از افتخارات مدیریت شهری لاهیجان در زمینه توجه به مسائل فرهنگی است. احداث پارکهای محله و نصب ستهای ورزشی در نقاط مختلف شهر و همچنین کمک به ادارات و نهادها برای برگزاری مراسمهای مختلف شهر و برگزاری جشن در اعیاد و همچنین افطاری صلواتی و دهها برنامه دیگر از اقدامات شهرداری لاهیجان است که در کنار اقدامات عمرانی، از توجه به مسائل فرهنگی غافل نشده و جشنواره تئاتر تنها یکی از برنامههای فرهنگی شهرداری و شورا میباشد و این اقدامات باعث شده که شهرداری لاهیجان بهعنوان شهرداری نمونه در سطح استان و کشور مطرح شود و باید به این نوع مدیریت شهری و شورای شهر بالید و از آنها حمایت کرد و اگر اختلاف سلیقهای هم داریم، با انتقاد سازنده مطرح کنیم، نه اینکه همه اصول را بهراحتی زیر پا بگذاریم و خیلی راحت به تهمت و افترا بپردازیم و عشق کسانی که برای شهر خود قدم میگذارند را به زدوبند و شعار توخالی دادن و غیر تطهیر بودن و ... متهم کنیم.
هنرمندان شهر لاهیجان مظلومترین اقشار این شهر هستند که بودن ثانیهای در کنار آنها و خدمتی حتی کوچک برای آنها باعث افتخار بزرگی است که خیلیها از این نعمت بیبهره هستند. بودند کسانی که در طول سالهای گذشته بهخاطر اینکه مجموعه فرهنگ و ارشاد اسلامی مجموعهای ضعیف از نظر مالی بود و بودجه این اداره کم است، شجاعت نداشتند برای خدمت به اهالی فرهنگ و هنر مسئولیت این اداره را بپذیرند.
هنرمندان لاهیجان با سرخ نگاه داشتن صورت خود تا کنون، خدمتی بزرگ به فرهنگ و هنر لاهیجان کردهاند. اینکه هنرمندان ما بدون حمایت مالی و با امکانات اندک موفق به کسب عناوین برتر در جشنوارههای داخلی و خارجی میشوند، نشان از لیاقت هنرمندان دارد که باید برایشان به احترام ایستاد و از آنها حمایت کرد، نه اینکه کار خوب آنها را به حاشیههای مسألهدار تشبیه کنیم. هنرمندان لاهیجان در جشنوارههای خارج از کشور با تابلوی شهر لاهیجان به معرفی فرهنگ غنی این شهر میپردازند و باعث افتخار در سطح بینالملل میشوند و ما خیلی راحت برای دعواهای شخصی خود حاضریم نهادی عمومی مثل شهرداری که از مردم و برای مردم است، از حمایت مالی از هنرمندان و برگزاری جشنوارههای کشوری و بینالمللی دست بردارد.
جشنواره تئاتر خیابانی شهروند لاهیجان با هزینه کم و مدیریت خوب در مدت کم چهار دوره بهعنوان الگویی در سطح کشور تبدیل شده که توانسته بهرغم فراکنیها، دستاوردهای خوبی داشته باشد. تجلیل از شهرداری و شورای شهر لاهیجان در جشن اردیبهشت تئاتر کشور و استان در حضور بزرگان تئاتر ایران و مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمع شدن اهالی فرهنگ و هنر لاهیجان در زیر یک سقف برای برگزاری پرشکوه این رخداد و معرفی شهر لاهیجان در سطح کشور و از همه مهمتر، ایجاد شور و نشاط اجتماعی در سطح شهر و دهها دستاورد دیگر که اگر میخواستیم با پول بهدست آوریم، بالغ بر میلیاردها تومان میشد، اما جشنواره تئاتر خیابانی لاهیجان با مبلغ 5 میلیون تومان آغاز شد و اینک با مشارکت سه دستگاه مرکز هنرهای نمایشی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان و شهرداری لاهیجان به 90 میلیون تومان رسیده است و برای شهری که بیش از 35 میلیارد تومان پیشبینی درآمدی آن است، به نظر شما خرج کردن تنها 40 میلیون تومان از سوی شهرداری برای تئاتر، خیلی زیاد است؟ تازه این بودجه ربطی هم به بودجه عمرانی نداشته و دارای ردیف مجزایی میباشد.
لاهیجان برای پیشرفت و توسعه نیازمند دوری از اختلافافکنی است و همه باید برای پیشرفت این شهر از حاشیه دوری کنند. در غیر این صورت، داشتههای امروز ما به تاریخ خواهد پیوست و روزی حسرت این روزها را خواهیم خورد که دیگر فایدهای نخواهد داشت. تئاتر خیابانی لاهیجان با پیامهای غنی خود به افتخاری برای این شهر تبدیل شده و شهروندان امسال و هر سال با فرهنگ بالای خود از هنرمندان کشور استقبال خواهند کرد.
• مدیر روابط عمومی شهرداری آستانه اشرفیه،
سرپرست سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی لاهیجان و مدیر اسبق روابط عمومی شهرداری لاهیجان
* باید فرهنگمان را خیابانی کنیم؟
* درب اداره ارشاد را ببندیم و توو خیابان بگردیم؟
* کل فرهنگ، یعنی تئاتر و آنهم از نوع خیابانیاش؟
* باید برای پر کردن کار فرهنگی به هر کاری دست بزنیم؟
* تئاتر خیابانی از آن نوعی که تا کنون اجرا شده، چقدر با شریعت اسلام همخوانی دارد؟
دوست عزیز! کسی مخالف هزینه برای کار فرهنگی نیست، اما بهشرطی که در راستای کار فرهنگی و ارشادی در چهارچوب اسلام باشد. باید بدانیم کسانی که میخواهند فرهنگ اسلامی را تبلیغ کنند، باید آشنایی عمیقی با مبانی اسلام داشته باشند. آیا واقعاً زحمتکشان تئاتر امروز کشور با مبانی دینی اسلام بهطور عمیق آشنا هستند و در جهت اجرای آن گام برمیدارند؟