كدخبر: ۷۳۳۷
تاريخ انتشار: ۱۸ تير ۱۳۹۳ - ۱۳:۰۷
ارسال به دوستان
نسخه چاپيگزارش میدانی از قطع وسیع درختان دیلمان به بهانه تعریض جاده
دیوار محیط زیست همچنان کوتاه است
به‌نظر می‌رسد باز هم پای توسعه اقتصادی و اشتغال مطرح است و مسئولان با توجیه این‌که کارخانه سیمان اشتغالزایی می‌کند و برای منطقه بسیار اهمیت دارد، تعریض جاده و حتی تخریب وسیع درختان جنگلی دیلمان را ناگزیر می‌دانند.
صبح‌های جمعه ما ایرانی‌ها معمولاً به گشت و گذار در طبیعت می‌گذرد؛ مخصوصاً اگر اهل شمال باشی، فاصله اندک کوه، دریا و طبیعت با شهر، تو را حتماً به ژرفای خیال می‌برد. بلند می‌شوی، وسایل سفر یک روزه خود را می‌بندی، دوربین فراموشت نمی‌شود، مثلاً قرار است از طبیعت بکر، عکس‌های بی‌نظیری بگیری.
به گزارش "لاهیگ" به نقل از "شهروند"، خودرو را روشن می‌کنی، به همراه تنی چند از دوستان جان به سمت منطقه جنگلی دیلمان واقع در شهرستان سیاهکل حرکت می‌کنی. در راه مسرور از این‌که همه چیز بر وفق مراد است، هوا عالی، تجهیزات تکمیل، فقط می‌ماند زیبایی مقصد مورد نظرمان. از سیاهکل که می‌گذری تا به ابتدای جاده دیلمان برسی، باغات چای را می‌بینی که گویی سفره‌ای به‌غایت زیبا از سبزی مسحور‌کننده سراسر دشت را فرا گرفته و تو را وا می‌دارد تا دمی در کنار این مزارع توقف کنی و از عطر خوش چای لذت ببری. وقتی که سیر از عطر چای و زیبایی بصری آن شدی، کاروان را به‌راه می‌اندازی و به سمت دیلمان حرکت می‌کنی.
هیچ چیز آشنا نیست. تغییر کرده، جاده، جنگل به شکل وحشتناکی ضربه خورده و زخم دیده. راه آسفالت سالمی که سال‌هاست مردم از آن تردد می‌کردند، تا ۱۰ کیلومتری پر از دست‌انداز و خوردگی بود. جنگل و جاده را سراسر مهی غلیظ از گرد و خاک گرفته بود. خودروها با سرعت لاک‌پشت‌وار حرکت می‌کردند. ایستادیم تا علت آن را جویا شویم. جوابی که از اهالی آن‌جا گرفتیم، دو کلمه بود؛ کارخانه سیمان و کامیون‌های بزرگ. علت تخریب آسفالت به‌دلیل تردد بیش از حد کامیون‌های سنگینی است که فرآورده‌های سیمانی کارخانه سیمان جدیدالتأسیس را حمل می‌کردند. وزنی که صددرصد برای ساختن این جاده پیش‌بینی نشده بود و هرگز هم به‌طور مرتب طی همه این سال‌ها تردد این ماشین‌آلات سنگین را نمی‌دیدی.
جلوتر که می‌روی، عمق فاجعه بیشتر به چشم می‌خورد. کانکس‌های پی‌درپی شرکت سازنده، بولدوزرهای توقف کرده در پای کوه که مشخص است درحال سپری کردن استراحتی کوتاه پس از تخریب و قطع تعداد زیادی از درختان باارزش کاج و صنوبر آن‌جاست. از هر پیچ این جاده کوهستانی که رد می‌شوی، گستردگی تخریب جنگل و تراشیدگی کوه برای تعریض جاده بیشتر می‌شود؛ طوری که مجبور شدیم مجدداً توقف کنیم و از دوربینی که می‌خواستیم زیبایی‌ها را ثبت کنیم، زشتی‌ها را گرفتیم. تخریب بسیار گسترده بود. درختان زیادی قطع شدند و به‌نظر می‌رسد اگر بخواهد این تعریض جاده تا خود دیلمان که ۲۰ کیلومتر فاصله دارد، ادامه داشته باشد، مطمئناً درختان بی‌شماری در انتظار پایان حیات خود هستند.
به‌پیش که می‌رویم، یکی‌یکی پیچ‌ها را رد می‌کنیم، ولی تصویر بولدوزر، بیل مکانیکی و تراشیدگی پای‌کوه و جاده تکرار می‌شود حتی در قسمتی، کوه صخره‌ای را تراشیدند تا از آن به‌عنوان معدن سنگ در زیرسازی جاده استفاده کنند؛ با یک تیر چند نشان. از لونک که یکی از مناطق توریستی این مسیر به‌شمار می‌رود، عبور می‌کنی. تخریب کم‌کم کاهش می‌یابد، احتمالاً پیشرفت فیزیکی پروژه به قسمت‌های بالاتر نرسیده و کمی خوشحال می‌شویم، ولی بعد از چند کیلومتر که دوباره می‌رویم، مجدداً تصویر کریه‌المنظر بیل مکانیکی و کانکس‌های خالی را می‌بینی که نشان از عزم جدی آن‌ها در توسعه جاده است.
فکر کنید همه این‌ها ـ تعریض جاده دوبانده به چهاربانده ـ به‌خاطر تسهیل در عبور کامیون‌های حمل سیمان به کارخانه و بالعکس است، نه برای توسعه گردشگری که هر ساله هزاران نفر از سراسر ایران را به این منطقه می‌کشاند. کارخانه‌ای که در بالای کوه ساخته شده و مطمئناً برای آن مسیریابی جدیدی صورت نگرفته است و همین جاده نامتناسب برای تردد کامیون‌ها را انتخاب کردند، چون که کار صاحب کارخانه را سهل‌تر کنند.
پروژه ۱۳۵ میلیاردی ساخت محور سیاهکل به دیلمان که قرار است ۱۱ کیلومتر از جاده کوهستانی را تعریض کنند، درحال اجراست. مناطقی که منابع طبیعی درحال استفاده کردن آن است. در تمام طول مسیر، تابلوی شرکت سازنده (خدک سازه) به چشم می‌خورد که قراردادی به مبلغ ۱۳۵میلیارد ریال برای ساختن این جاده بسته است.
فرماندار سابق سیاهکل ـ حسنعلی حاجتی ـ سال گذشته نسبت به نگرانی مردم از خرابی جاده به‌دلیل تردد کامیون‌ها سخن گفت و تأکید کرد: نگرانی‌های مردم سیاهکل از بابت این محور کاملاً به‌حق است و ما نیز تمام تلاش‌مان این است تا علاوه بر حفظ کارخانه سیمان دیلمان، وضع جاده را نیز بهبود ببخشیم. یعنی تمام نگرانی و دغدغه این مقام مسئول، حفظ کارخانه سیمان بود، نه حفظ منابع طبیعی و درختان چند هزار ساله این منطقه بکر جنگلی. جالب است که حتی در بازدید میدانی که در روز ۱۵ خرداد با حضور علیرضا محفوظی (معاون وزیر راه و شهرسازی)، شعبانعلی خاوری (مدیرکل راه و شهرسازی گیلان)، رحیم حیدری (فرماندر سیاهکل) و ایرج ندیمی (نماینده لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی) از منطقه انجام شد، هیچ‌یک اشاره‌ای به حفظ محیط زیست و تخریب هزاران اصله درخت نکردند و با تخصیص مقدار دیگری بودجه به این پروژه، خواستار سرعت بخشیدن در اجرای پروژه شدند.
کارخانه سیمان دیلمان دو سالی است که احداث شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. ظاهراً ۶ شرکت خصوصی از تهران و چند استان کشور و شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن و شرکت سیمان لوشان در آن سهیم هستند. بنا به گفته اهالی محل، قرار است چندین کیلومتر دیگر از این جاده تعریض شود. تخریب گسترده به چند کیلومتری اقامتگاه تفریحی لونک ـ مکانی که آبشار زیبای این منطقه نمونه گردشگری در آن قرار دارد ـ رسیده و ظاهراً طبق نقشه قبلی قرار است به بالاترین سطح ممکن یعنی ارتفاعات کوه دیلمان برسد.
حال آیا این پروژه نیازی به ارزیابی زیست‌محیطی دارد یا خیر، در گفت‌وگو با رئیس اداره حفاظت محیط زیست سیاهکل این موضوع را جویا شدیم که این مقام مسئول پاسخ داد: ارزیابی زیست‌محیطی به ما ارائه نشد. تا جایی که من مطلع هستم، اگر این تخریب‌ها در مناطقی باشد که جزء زیستگاه‌های حفاظت شده باشد، این کار خلاف است و محیط زیست به‌شدت برخورد می‌کند. ولی این پروژه تعریض جاده است و برداشت از کش و قوس‌‌های جاده صورت می‌گیرد. در نتیجه آسیبی به پناهگاه حیات وحش و زیستگاه طبیعی وارد نمی‌کند.
جعفر میرزایی در ادامه افزود: منطقه دیلمان جزء مناطق شکار ممنوع است و جزء مناطق حفاظت شده محیط زیست نیست؛ در نتیجه احتیاجی به ارائه ارزیابی زیست‌محیطی نیست. البته اگر ارزیابی می‌شد، خیلی بهتر بود.
وی در برابر این پرسش که به هر حال درختان زیادی قطع شده و به محیط زیست آسیب زده، اذعان داشت: اگر جاده‌ای قرار بود در دل طبیعت ساخته شود و زیستگاه به خطر می‌افتاد، حتماً باید ارزیابی محیط زیست ارائه می‌شد، ولی به‌دلیل نگرانی اهالی محل و تصادفات زیادی که این جاده داشت، تصمیم گرفته شد برای نجات جان اهالی آن‌جا جاده با رعایت کمترین آسیب به محیط زیست تعریض شود. بنابراین احتیاجی به ارائه ارزیابی زیست‌محیطی نیست.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست سیاهکل در ادامه خاطرنشان کرد: این کار به‌دلیل حفظ امنیت جان اهالی منطقه باید صورت گیرد تا در آینده کمتر شاهد تصادفات در این جاده باشیم و چون این منطقه متعلق به منابع طبیعی است، در صورت قطع زیاد درختان، سازمان منابع طبیعی باید نظر دهد.
به‌نظر می‌رسد باز هم پای توسعه اقتصادی و اشتغال مطرح است و مسئولان با توجیه این‌که کارخانه سیمان اشتغالزایی می‌کند و برای منطقه بسیار اهمیت دارد، تعریض جاده و حتی تخریب وسیع درختان جنگلی دیلمان را ناگزیر می‌دانند.
نمی‌دانم آیا تعریض جاده و تبدیل آن از دوبانده به چهاربانده در جاده‌های کوهستانی مناسب است یا خیر. در این‌خصوص تلاش زیادی صورت گرفت تا تماسی با مسئولان اداره کل راه و شهرسازی گیلان و فرمانداری سیاهکل گرفته شود که متأسفانه یا کلاً در دسترس نبودند، یا به بهانه این‌که نامه‌ای از روزنامه شما مبنی بر این‌که خبرنگار این روزنامه هستید، دریافت نکردیم حاضر به مصاحبه نشدند. در پایان سفر تنها ماندیم و این‌همه درختان قطع شده، طبیعت از دست رفته و افسوسی دیگر از توسعه ناپایدار؛ زیرا اگر پایدار بود، منابع طبیعی و محیط زیست ما هم باید پایدار و قد برافراشته می‌ماند.
به گزارش "لاهیگ" به نقل از "شهروند"، خودرو را روشن می‌کنی، به همراه تنی چند از دوستان جان به سمت منطقه جنگلی دیلمان واقع در شهرستان سیاهکل حرکت می‌کنی. در راه مسرور از این‌که همه چیز بر وفق مراد است، هوا عالی، تجهیزات تکمیل، فقط می‌ماند زیبایی مقصد مورد نظرمان. از سیاهکل که می‌گذری تا به ابتدای جاده دیلمان برسی، باغات چای را می‌بینی که گویی سفره‌ای به‌غایت زیبا از سبزی مسحور‌کننده سراسر دشت را فرا گرفته و تو را وا می‌دارد تا دمی در کنار این مزارع توقف کنی و از عطر خوش چای لذت ببری. وقتی که سیر از عطر چای و زیبایی بصری آن شدی، کاروان را به‌راه می‌اندازی و به سمت دیلمان حرکت می‌کنی.
هیچ چیز آشنا نیست. تغییر کرده، جاده، جنگل به شکل وحشتناکی ضربه خورده و زخم دیده. راه آسفالت سالمی که سال‌هاست مردم از آن تردد می‌کردند، تا ۱۰ کیلومتری پر از دست‌انداز و خوردگی بود. جنگل و جاده را سراسر مهی غلیظ از گرد و خاک گرفته بود. خودروها با سرعت لاک‌پشت‌وار حرکت می‌کردند. ایستادیم تا علت آن را جویا شویم. جوابی که از اهالی آن‌جا گرفتیم، دو کلمه بود؛ کارخانه سیمان و کامیون‌های بزرگ. علت تخریب آسفالت به‌دلیل تردد بیش از حد کامیون‌های سنگینی است که فرآورده‌های سیمانی کارخانه سیمان جدیدالتأسیس را حمل می‌کردند. وزنی که صددرصد برای ساختن این جاده پیش‌بینی نشده بود و هرگز هم به‌طور مرتب طی همه این سال‌ها تردد این ماشین‌آلات سنگین را نمی‌دیدی.
جلوتر که می‌روی، عمق فاجعه بیشتر به چشم می‌خورد. کانکس‌های پی‌درپی شرکت سازنده، بولدوزرهای توقف کرده در پای کوه که مشخص است درحال سپری کردن استراحتی کوتاه پس از تخریب و قطع تعداد زیادی از درختان باارزش کاج و صنوبر آن‌جاست. از هر پیچ این جاده کوهستانی که رد می‌شوی، گستردگی تخریب جنگل و تراشیدگی کوه برای تعریض جاده بیشتر می‌شود؛ طوری که مجبور شدیم مجدداً توقف کنیم و از دوربینی که می‌خواستیم زیبایی‌ها را ثبت کنیم، زشتی‌ها را گرفتیم. تخریب بسیار گسترده بود. درختان زیادی قطع شدند و به‌نظر می‌رسد اگر بخواهد این تعریض جاده تا خود دیلمان که ۲۰ کیلومتر فاصله دارد، ادامه داشته باشد، مطمئناً درختان بی‌شماری در انتظار پایان حیات خود هستند.
به‌پیش که می‌رویم، یکی‌یکی پیچ‌ها را رد می‌کنیم، ولی تصویر بولدوزر، بیل مکانیکی و تراشیدگی پای‌کوه و جاده تکرار می‌شود حتی در قسمتی، کوه صخره‌ای را تراشیدند تا از آن به‌عنوان معدن سنگ در زیرسازی جاده استفاده کنند؛ با یک تیر چند نشان. از لونک که یکی از مناطق توریستی این مسیر به‌شمار می‌رود، عبور می‌کنی. تخریب کم‌کم کاهش می‌یابد، احتمالاً پیشرفت فیزیکی پروژه به قسمت‌های بالاتر نرسیده و کمی خوشحال می‌شویم، ولی بعد از چند کیلومتر که دوباره می‌رویم، مجدداً تصویر کریه‌المنظر بیل مکانیکی و کانکس‌های خالی را می‌بینی که نشان از عزم جدی آن‌ها در توسعه جاده است.
فکر کنید همه این‌ها ـ تعریض جاده دوبانده به چهاربانده ـ به‌خاطر تسهیل در عبور کامیون‌های حمل سیمان به کارخانه و بالعکس است، نه برای توسعه گردشگری که هر ساله هزاران نفر از سراسر ایران را به این منطقه می‌کشاند. کارخانه‌ای که در بالای کوه ساخته شده و مطمئناً برای آن مسیریابی جدیدی صورت نگرفته است و همین جاده نامتناسب برای تردد کامیون‌ها را انتخاب کردند، چون که کار صاحب کارخانه را سهل‌تر کنند.
پروژه ۱۳۵ میلیاردی ساخت محور سیاهکل به دیلمان که قرار است ۱۱ کیلومتر از جاده کوهستانی را تعریض کنند، درحال اجراست. مناطقی که منابع طبیعی درحال استفاده کردن آن است. در تمام طول مسیر، تابلوی شرکت سازنده (خدک سازه) به چشم می‌خورد که قراردادی به مبلغ ۱۳۵میلیارد ریال برای ساختن این جاده بسته است.
فرماندار سابق سیاهکل ـ حسنعلی حاجتی ـ سال گذشته نسبت به نگرانی مردم از خرابی جاده به‌دلیل تردد کامیون‌ها سخن گفت و تأکید کرد: نگرانی‌های مردم سیاهکل از بابت این محور کاملاً به‌حق است و ما نیز تمام تلاش‌مان این است تا علاوه بر حفظ کارخانه سیمان دیلمان، وضع جاده را نیز بهبود ببخشیم. یعنی تمام نگرانی و دغدغه این مقام مسئول، حفظ کارخانه سیمان بود، نه حفظ منابع طبیعی و درختان چند هزار ساله این منطقه بکر جنگلی. جالب است که حتی در بازدید میدانی که در روز ۱۵ خرداد با حضور علیرضا محفوظی (معاون وزیر راه و شهرسازی)، شعبانعلی خاوری (مدیرکل راه و شهرسازی گیلان)، رحیم حیدری (فرماندر سیاهکل) و ایرج ندیمی (نماینده لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی) از منطقه انجام شد، هیچ‌یک اشاره‌ای به حفظ محیط زیست و تخریب هزاران اصله درخت نکردند و با تخصیص مقدار دیگری بودجه به این پروژه، خواستار سرعت بخشیدن در اجرای پروژه شدند.
کارخانه سیمان دیلمان دو سالی است که احداث شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. ظاهراً ۶ شرکت خصوصی از تهران و چند استان کشور و شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن و شرکت سیمان لوشان در آن سهیم هستند. بنا به گفته اهالی محل، قرار است چندین کیلومتر دیگر از این جاده تعریض شود. تخریب گسترده به چند کیلومتری اقامتگاه تفریحی لونک ـ مکانی که آبشار زیبای این منطقه نمونه گردشگری در آن قرار دارد ـ رسیده و ظاهراً طبق نقشه قبلی قرار است به بالاترین سطح ممکن یعنی ارتفاعات کوه دیلمان برسد.
حال آیا این پروژه نیازی به ارزیابی زیست‌محیطی دارد یا خیر، در گفت‌وگو با رئیس اداره حفاظت محیط زیست سیاهکل این موضوع را جویا شدیم که این مقام مسئول پاسخ داد: ارزیابی زیست‌محیطی به ما ارائه نشد. تا جایی که من مطلع هستم، اگر این تخریب‌ها در مناطقی باشد که جزء زیستگاه‌های حفاظت شده باشد، این کار خلاف است و محیط زیست به‌شدت برخورد می‌کند. ولی این پروژه تعریض جاده است و برداشت از کش و قوس‌‌های جاده صورت می‌گیرد. در نتیجه آسیبی به پناهگاه حیات وحش و زیستگاه طبیعی وارد نمی‌کند.
جعفر میرزایی در ادامه افزود: منطقه دیلمان جزء مناطق شکار ممنوع است و جزء مناطق حفاظت شده محیط زیست نیست؛ در نتیجه احتیاجی به ارائه ارزیابی زیست‌محیطی نیست. البته اگر ارزیابی می‌شد، خیلی بهتر بود.
وی در برابر این پرسش که به هر حال درختان زیادی قطع شده و به محیط زیست آسیب زده، اذعان داشت: اگر جاده‌ای قرار بود در دل طبیعت ساخته شود و زیستگاه به خطر می‌افتاد، حتماً باید ارزیابی محیط زیست ارائه می‌شد، ولی به‌دلیل نگرانی اهالی محل و تصادفات زیادی که این جاده داشت، تصمیم گرفته شد برای نجات جان اهالی آن‌جا جاده با رعایت کمترین آسیب به محیط زیست تعریض شود. بنابراین احتیاجی به ارائه ارزیابی زیست‌محیطی نیست.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست سیاهکل در ادامه خاطرنشان کرد: این کار به‌دلیل حفظ امنیت جان اهالی منطقه باید صورت گیرد تا در آینده کمتر شاهد تصادفات در این جاده باشیم و چون این منطقه متعلق به منابع طبیعی است، در صورت قطع زیاد درختان، سازمان منابع طبیعی باید نظر دهد.
به‌نظر می‌رسد باز هم پای توسعه اقتصادی و اشتغال مطرح است و مسئولان با توجیه این‌که کارخانه سیمان اشتغالزایی می‌کند و برای منطقه بسیار اهمیت دارد، تعریض جاده و حتی تخریب وسیع درختان جنگلی دیلمان را ناگزیر می‌دانند.
نمی‌دانم آیا تعریض جاده و تبدیل آن از دوبانده به چهاربانده در جاده‌های کوهستانی مناسب است یا خیر. در این‌خصوص تلاش زیادی صورت گرفت تا تماسی با مسئولان اداره کل راه و شهرسازی گیلان و فرمانداری سیاهکل گرفته شود که متأسفانه یا کلاً در دسترس نبودند، یا به بهانه این‌که نامه‌ای از روزنامه شما مبنی بر این‌که خبرنگار این روزنامه هستید، دریافت نکردیم حاضر به مصاحبه نشدند. در پایان سفر تنها ماندیم و این‌همه درختان قطع شده، طبیعت از دست رفته و افسوسی دیگر از توسعه ناپایدار؛ زیرا اگر پایدار بود، منابع طبیعی و محیط زیست ما هم باید پایدار و قد برافراشته می‌ماند.
• بهروز مهدیزاده ـ روزنامه‌نگار
مطالب مرتبط
