یک انسان عقلانی باید:
۱- در روز حداقل یک بار بگوید: "من نمیدانم".
۲- کمتر از کسی تقاضایی داشته باشد و عمدتاً به همت، فکر، برنامهریزی و زحمات خود اتکاء کند.
۳- در موضوعاتی که اطلاعات کلی دارد، اظهارنظر نکند.
۴- دغدغه کانونی زندگی او، بهترین عملکرد در حرفهاش باشد.
۵- به استقبال کسی برود که با او تفاوت یا حتی تضاد فکری دارد.
۶- بدون اجازه قبلی از کسی، سخن او را به شخص دیگری بازگو نکند.
۷- زباله را به خیابان و از اتومبیل به بیرون پرت نکند.
۸- با رعایت حروف اضافه و با نهایت دقت، "نقل قول" کند.
۹- دائماً درحال تغییر و بهتر شدن باشد، بهطوری که اطرافیان تغییر را حس کنند.
۱۰- از اینکه دیگران را به خود و افکار خود دعوت کند ـ چه مستقیم و چه غیرمستقیم ـ پرهیز کند.
۱۱- برای محیط جنگل که به مه، نمنم باران و رنگهای زنده طبیعت آمیخته شده است، وقت بگذارد.
۱۲- این ظرفیت را در خود ایجاد کند که واکنش به دیگران را حتی تا پنج سال به تأخیر اندازد.
۱۳- حدود ۱۰ درصد از وقت، انرژی و تخصص خود را رایگان صرف جامعه کند.
۱۴- در حرفهای که تخصص ندارد، مسئولیت نپذیرد.
۱۵- خوشبختی را با راحتی و مصرفگرایی مساوی نداند.
۱۶- هر دو سال یک بار، با ارزیابی کارها و رفتارهای خود به اشتباهات گذشته پی برده و خود را اصلاح کند.
۱۷- با عبارت "من اشتباه کردم" به صلح دائمی برسد.
۱۸- حریم شهروندان را رعایت کند: در نظم صفوف، خودپرداز بانک، پارک کردن، نزاکت عمومی، عابر پیاده، صحبت آرام.
۱۹- آنقدر بر قوای فکری و روحی خود وقت گذاشته باشد تا نیاز به تأیید و تمجید دیگران در خود را، در یک دوره پنج ساله به صفر برساند.
۲۰- از رفتن به تئاتر بهعنوان منبعی برای رشد و شکوفایی خود استفاده کند، چون تئاتر قدرتمندترین نمایش تواناییهای انسانهاست.
۲۱- در هر نوع تصمیمگیری ـ از خرید دمپایی تا مسائل جدی حرفهای ـ راههای مختلف را مکتوب کند، مطالعه کند، مشورت کند و با دقت ۹۰ درصدی به نتیجه برسد.
۲۲- با عمل خود به دیگران نشان دهد، تفاوت میان هشت و هشت و یک دقیقه را میداند.
۲۳- در روز حداقل از پنج نفر قدردانی کند: بهخاطر نزاکت، اخلاق، دانش و خلاقیت آنها.
۲۴- قبل از قضاوت کردن در مورد فردی، حداقل ده ساعت با او تعامل فکری رودررو برقرار کند تا با جهان او آشنا شود.
۲۵- "ناراحت شدن" از تواناییها، ظرفیتها و برتریهای دیگران را در خود به تعطیلی بکشاند.
۲۶- اجازه دهد افراد، سخن خود را تمام کنند.
۲۷- به موسیقی بهعنوان یک منبع تمرکز، آرامش و خود اکتشافی نگاه کند.
۲۸- حداقل ۲۰ درصد وقت خود را صرف توسعه فردی، فکری، اخلاقی و مدنی نماید.
۲۹- در صحبت کردن، یک سوم سئوال کند و دو سوم قضاوت. بعد از پنج سال، پنج ششم سئوال و یک ششم قضاوت.
۳۰- حداقل یک ساعت در روز مطالعه کند.
• عضو هیأت علمی و استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
www.sariolghalam.com