پوشاک و لباس محلی زنان از جذابیتهای بومی گیلان بهشمار میآید، بهطوری که هر تازه واردی به این استان، در همان نگاه اول متوجه این جلوههای رنگین میشود.
استان گیلان به دلیل برخورداری از طبیعت زیبا و بکر، علاوه بر زیباییهای طبیعی، از جلوهای خاص در پوشاک زنان این دیار و طراحی لباسهایی زیبا و فاخر برخوردار است که متأسفانه امروزه بیشتر در کنج پستوها خاک میخورند.
به گزارش خبرگزاری مهر، پوشاک و لباس محلی زنان از جذابیتهای بومی گیلان بهشمار میآید، بهطوری که هر تازه واردی به این استان، در همان نگاه اول متوجه این جلوههای رنگین میشود.
زنان استان گیلان از جمله زنان ایرانی هستند که هنوز به پوشاک سنتی و محلی خود پایبند هستند و از آنها در بیشتر اوقات و بهخصوص در جشنها و مجالس عروسی استفاده میکنند.
پوشش و حجاب کامل و تنوع رنگها و پارچهها، جلوه خاصی به لباس محلی زنان در این استان بخشیده است و رنگهای آن بر طبیعت زیبا و دامنه البرز، شمیم نشاط و شادی میبخشد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان دلایل ماندگاری این نوع پوشاک و لباس در استان را عجین بودن آن با باورها و اعتقادات زنان این استان ذکر کرد.
امید عزیزی با اشاره به اینکه تنوع و زیبایی این نوع لباس نشان میدهد که مردم استان تا چه اندازه به رنگهای شاد علاقه دارند، افزود: مردم این استان به دلیل تنوع اقلیمی طبیعت، علاقه زیادی به تنوع رنگها دارند که این امر در نوع پوشاک آنها بهخوبی به چشم میخورد.
وی ادامه داد: رنگ و نگارهای شاد و متنوع بهکار رفته در لباسهای محلی، علاوه بر زیبایی، آرامش روحی و روانی را برای فرد ایجاد میکند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان گفت: لباسهای محلی در معرفی فرهنگ غنی و شناسایی صنایع دستی منطقه نقش زیادی دارند. بنابراین باید نسبت به احیای این هنرهای اصیل اقدام جدی شود.
وی یادآور شد: البسه محلی با گذشت زمان از شئون مختلف زندگی همچون اعتقادات، آداب و رسوم طبقات اجتماعی، شرایط اجتماعی و ... اثر پذیرفته است.
با وجود این، زنان گیلانی از روزگار کهن تا کنون رنگها را به پهنای طبیعت زیبای تالش، آستارا، رضوانشهر، ماسال، انزلی، فومن، شفت، صومعهسرا، رودبار، رشت، لاهیجان، لنگرود، رودسر، املش، سیاهکل و آستانه اشرفیه درهم تنیده و پوشش زیبایی را تهیه کردند که هنوز هم زنده است و هرکس با دیدن این لباس به وجد میآید؛ لباسی که چندین رنگ در تار و پود پارچه درآمیخته و با دوختهای متنوع طراحی و آراسته شده است.
گیلانیها سینه به سینه آموختند، طرح زدند، دوختند و به تن کردند و گوشهگوشه بقچههای جهیزیه را با طرحهای زیبا و متنوع زینت و لباسهای با قدمت تاریخی بسیار را نسل به نسل به یکدیگر هدیه دادند.
زن آفریده پروردگار بلند مرتبه و یکی از مظاهر زیبایی خلقت است. لباس زن علاوه بر اینکه وسیله پوشش بدن از دید نامحرمان و محفوظ ماندن از سرما و گرماست، یکی از عناصر مکمل زیبایی زن نیز بوده و به مراتب از نظر پیچیدگی بر لباس مردان تقدم داشته و حائز جنبههای زیباییشناسانه بیشتری است که نشان آراستگی، سلیقه و علایق نیز هست.
متأسفانه امروز در بیشتر مناطق استان حتی روستاها، کمتر زنان و مردانی با پوششهای محلی دیده میشود و این لباسهای دارای پیشینه و هویت در کنج پستوها و صندوقچههای پدربزرگها و مادربزرگها خاک میخورند و زنگار فراموشی بر آنها نشسته است.
نقش و نگار موجود در لباسهای محلی، اوج هنر و ظرافت هنرپردازانی را روایت میکند که اکنون خود نیز همانند هنرشان به فراموشی سپرده و در انتظار رونق دوباره هنرشان لحظهشماری میکنند.
ورود مدهای جدید و بیهویت خارجی باعث از رونق افتادن لباسهای بومی و محلی شده که معرف فرهنگ غنی و بومی هر منطقه و جلوهگر آیینهای اصیل آن است.
پشم، الیاف طبیعی و ابریشم موجود در لباسهای محلی، ذوق و سلیقه هنرمندان بی نام و نشانی را روایت میکند که با عشق و شیدایی هر تار را به پودی گره زدهاند.
یک فعال حوزه صنایع دستی گیلان بر لزوم برنامهریزی برای احیاء و رونق دوباره لباسهای محلی تاکید کرد و گفت: ورود صنایع دستی ماشینی، طولانی بودن مدت زمان تولید، بالا بودن قیمت و عدم حمایت، از دلایل مهم فراموشی این لباسهای فاخر و ارزشمند محلی است.
محمد علیپور با اشاره به اینکه اکنون شمار کمی از مردان و زنان منطقه لباسهای خوش نقش و نگار محلی را میپوشند، افزود: ورود انواع ماشینآلات و پوشاک خارجی باعث شده تا بازار پارچههای رنگین محلی کم رونق شود و این البسههای با هویت در کنج پستوها جای گیرند.
وی اظهار داشت: بهرغم کمتوجهی نسل جدید به لباسهای محلی، هنوز لباسهای قاسم آبادی، تالشی، دیلمانی و ... طرفداران خاص خود را دارند.
این فعال صنایع دستی گفت: برای استفاده از لباسهای محلی بهجای لباسهای تنگ و بدننمای غربی باید حمایت و فرهنگسازی شود.
وی افزود: متأسفانه برخی لباسهای محلی را به دلیل کهنگی و بیارزشی کنار گذاشتهاند، درحالی که این لباسها نشانه فرهنگ و هویت ماست و باید حفظ شود.
علیپور ادامه داد: حمایت از تولیدکنندگان و هنرمندان این رشته هنری و ارائه تسهیلات و امکانات مورد نیاز به آنها تا حدی در پویایی این رشته هنری مؤثر است.
به هر حال امروزه به حکم گذر زمان، تحول اوضاع اجتماعی و روابط با سایر کشورها تغییرات زیادی در طرز پوشش اهالی منطقه بهوجود آمده و بخشی از پوشش قدیم را فقط در میان روستاییان و عشایر میتوان دید.
همچنین برای حفظ فرهنگ غنی منطقه و شناسایی لباسهای خاص رو به فراموشی باید تحقیقات و پژوهشهای ویژهای در سطح استان انجام شود؛ چرا که با الگوپذیری لباسهای ملی از این البسه، علاوه بر حفظ فرهنگ بومی منطقه، جهت حفظ صنایع دستی منطقه نیز برنامهریزی خواهد شد.
یک کارشناس مسائل دینی بر ضرورت ساماندهی مد و لباس تأکید کرد و گفت: لباسهای اسلامی و ایرانی ریشه در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران دارند. این لباسها از تنوع بسیاری برخوردارند که باید با طراحی مناسب بتوان سلیقهها و نیازهای مصرفکنندگان پوشاک را تأمین کرد.
هانیه خادمی با اشاره به اینکه لباسهای اسلامی و ایرانی میتواند جایگزین مناسبی برای لباسهای فرهنگ بیگانه در جامعه باشد، افزود: این نوع لباسها دارای تنوع مدل و رنگبندیهای زیبایی هستند که آحاد جامعه به نحو مطلوب میتوانند از آنها استفاده کنند.
وی اظهار داشت: مسئولان باید نگاه ویژهای به مد و لباس اسلامی داشته باشند و در راستای اشاعه این فرهنگ در جامعه تلاش بیشتری از خود نشان دهند.
این کارشناس مسائل دینی بر ضرورت راهاندازی نمایشگاهی از لباسهای بومی، سنتی و ملی مطابق با موازین اسلامی و عرفی در استان تأکید کرد و گفت: یکی از روشهای پیشگیری از ترویج مد و پوشاک غیراسلامی و نامناسب، ترویج استفاده از پوشاک محلی و سنتی است.
وی یادآور شد: متولیان حوزههای فرهنگی و حتی صنایع دستی کشور با ارج نهادن به این موضوع تلاش بیشتری در راستای معرفی این نوع پوشاک و مزیتهای آن داشته باشند.
به هر حال لباسهای محلی گیلان به دلیل تنوع در رنگهای خاص، شاد و همینطور به دلیل فراوانی در انواع آن از جاذبههای فرهنگی این استان بوده که برای گردشگران و مسافران این دیار زیبا و دلنواز است.
لباس محلی در این خطه یک هویت و جزء جداییناپذیر از فرهنگ این استان به حساب میآید که همچنان اصالت و هویت خود را حفظ کرده و این به دلیل نگرش مردم خطه سرسبز شمال به این فرهنگ غنی است.