كدخبر: ۱۱۴۵۹
تاريخ انتشار: ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۱۹:۱۸
ارسال به دوستان
نسخه چاپيمدیریت مصرف آب، نجات بخش حیات آینده دیلمان
ابوطالب قاسمی وسمه جانی
بخش دیلمان به‌عنوان یک منطقه کوهستانی در جنوب شهرستان سیاهکل با اقتصاد کشاورزی، دامداری، زراعت و باغداری می‌باشد. به‌طور سنتی این منطقه به دلیل محدودیت‌های اقلیمی و کوهستانی نسبت به ناحیه جلگه‌ای گیلان، دارای جمعیتی کمتر، پراکنده و با سکونتگاه‌های روستایی گسسته و مساکن روستایی متمرکز شکل گرفته است.
با گذشت زمان و همگام با توسعه سایر نقاط کشور، توجه ویژه‌اي به این منطقه شده و دگرگونی در اقتصاد، معیشت، سبک زندگی و تحول اساسی در اکوسیستم منطقه را سبب شده است. از مهمترین تغییرات می‌توان به کیفیت ساخت و ساز و تغییر در شکل و معماری مساکن، دگرگونی در نحوه بهره برداری از زمین و تغییر از اقتصاد معیشتی به اقتصاد نیمه تجاری، رشد گردشگری به‌عنوان یک مؤلفه مهم توسعه اقتصادی منطقه، ارتقاء کیفیت خدمات اولیه مانند آب لوله کشی سالم و خدمات برق رسانی و آب، جاده مناسب آسفالته و ... تا کاهش مهاجرت‌های گذشته و ... اشاره نمود که همه این موارد نشان از بهبود زندگی ساکنان منطقه دارد.
این گونه رشد و توسعه منطقه اساساً می‌بایست بر اساس ظرفیت‌ها و دارایی‌های گوناگون، به‌ویژه ظرفیت‌های طبیعی منطقه باشد و بدون توجه به این مقوله قطعاً پایداری زیستی در آینده نزدیک با چالش‌های اساسی مواجه می‌شود. یکی از مهمترین و اساسی ترین ظرفیت‌های توسعه، آب و نیاز آبی در امور کشاورزی و مصرفی و تولیدی است. قابل ذکر است كه دیلمان به دلیل کمبود منابع آب و محدودیت‌های ناشی از آن نسبت به جلگه همواره با مشکل آب مواجه بوده و دلیل شکل گیری اقتصاد کشاورزی متکی به دیم و روی آوردن به فعالیت‌های کشاورزی کم آب بر نیز همین موضوع بوده است. لیکن در دو دهه اخیر با هدف بهبود زندگی ساکنان اقدامات و تحولات بسیار زیادی مانند تغییر الگوی کشت از زراعت دیم به باغداری، گسترش باغات کشاورزی مانند فندق و گردو، لوله کشی مساکن روستایی و انتقال آب شرب از منابع آبی جدید و افزایش سرانه مصرفی آب صورت گرفته است که البته بسیار لازم، مناسب و جای تقدیر دارد.
آن‌چه موجبات نگرانی و تشویش در آینده حیات ساکنان منطقه را فراهم مي‌نمايد، عدم مدیریت مصرف بهینه آب و نوع تحول در این منطقه است؛ لذا در این خصوص نکاتی چند لازم، ضروری و قابل توجه باید قرار گیرد:
1- محدودیت‌های منابع آبی منطقه به‌ویژه تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی و حساسیت‌های زیستی کوهستان دیلمان باید به شکل پررنگ و آگاهانه به مردم منطقه اطلاع رسانی شود.
2- نحوه مصرف و مدیریت مصرف آب شرب با افزایش نیاز آبی و سرانه مصرفی باید مورد توجه قرار گیرد.
3- سیستم آبیاری کشاورزی می‌بایست از حالت سنتی به لوله کشی مکانیزه تغییر یابد.
4- اولویت کشت نهال در باغات به سمت درختان با نیاز آبی کم تغییر یابد.
5- آبیاری باغات می‌بایست به اندازه نیاز مصرفی آن‌ها استفاده شود و از آبیاری بیش از اندازه و استاندارد آن جلوگیری به‌عمل آید.
6- درختان سنتی می‌بایست اصلاح نژادی شوند و از ارقام مرغوب و با بازدهی بالا مورد استفاده قرار گیرند.
7- نحوه نگهداری و الگوی صحیح کشاورزی به کشاورزان و باغداران آموزش داده شود.
8- از توان آموزشی مروجان جهاد کشاورزی بهره برداری کافی صورت گیرد.
با گذشت زمان و همگام با توسعه سایر نقاط کشور، توجه ویژه‌اي به این منطقه شده و دگرگونی در اقتصاد، معیشت، سبک زندگی و تحول اساسی در اکوسیستم منطقه را سبب شده است. از مهمترین تغییرات می‌توان به کیفیت ساخت و ساز و تغییر در شکل و معماری مساکن، دگرگونی در نحوه بهره برداری از زمین و تغییر از اقتصاد معیشتی به اقتصاد نیمه تجاری، رشد گردشگری به‌عنوان یک مؤلفه مهم توسعه اقتصادی منطقه، ارتقاء کیفیت خدمات اولیه مانند آب لوله کشی سالم و خدمات برق رسانی و آب، جاده مناسب آسفالته و ... تا کاهش مهاجرت‌های گذشته و ... اشاره نمود که همه این موارد نشان از بهبود زندگی ساکنان منطقه دارد.
این گونه رشد و توسعه منطقه اساساً می‌بایست بر اساس ظرفیت‌ها و دارایی‌های گوناگون، به‌ویژه ظرفیت‌های طبیعی منطقه باشد و بدون توجه به این مقوله قطعاً پایداری زیستی در آینده نزدیک با چالش‌های اساسی مواجه می‌شود. یکی از مهمترین و اساسی ترین ظرفیت‌های توسعه، آب و نیاز آبی در امور کشاورزی و مصرفی و تولیدی است. قابل ذکر است كه دیلمان به دلیل کمبود منابع آب و محدودیت‌های ناشی از آن نسبت به جلگه همواره با مشکل آب مواجه بوده و دلیل شکل گیری اقتصاد کشاورزی متکی به دیم و روی آوردن به فعالیت‌های کشاورزی کم آب بر نیز همین موضوع بوده است. لیکن در دو دهه اخیر با هدف بهبود زندگی ساکنان اقدامات و تحولات بسیار زیادی مانند تغییر الگوی کشت از زراعت دیم به باغداری، گسترش باغات کشاورزی مانند فندق و گردو، لوله کشی مساکن روستایی و انتقال آب شرب از منابع آبی جدید و افزایش سرانه مصرفی آب صورت گرفته است که البته بسیار لازم، مناسب و جای تقدیر دارد.
آن‌چه موجبات نگرانی و تشویش در آینده حیات ساکنان منطقه را فراهم مي‌نمايد، عدم مدیریت مصرف بهینه آب و نوع تحول در این منطقه است؛ لذا در این خصوص نکاتی چند لازم، ضروری و قابل توجه باید قرار گیرد:
1- محدودیت‌های منابع آبی منطقه به‌ویژه تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی و حساسیت‌های زیستی کوهستان دیلمان باید به شکل پررنگ و آگاهانه به مردم منطقه اطلاع رسانی شود.
2- نحوه مصرف و مدیریت مصرف آب شرب با افزایش نیاز آبی و سرانه مصرفی باید مورد توجه قرار گیرد.
3- سیستم آبیاری کشاورزی می‌بایست از حالت سنتی به لوله کشی مکانیزه تغییر یابد.
4- اولویت کشت نهال در باغات به سمت درختان با نیاز آبی کم تغییر یابد.
5- آبیاری باغات می‌بایست به اندازه نیاز مصرفی آن‌ها استفاده شود و از آبیاری بیش از اندازه و استاندارد آن جلوگیری به‌عمل آید.
6- درختان سنتی می‌بایست اصلاح نژادی شوند و از ارقام مرغوب و با بازدهی بالا مورد استفاده قرار گیرند.
7- نحوه نگهداری و الگوی صحیح کشاورزی به کشاورزان و باغداران آموزش داده شود.
8- از توان آموزشی مروجان جهاد کشاورزی بهره برداری کافی صورت گیرد.