كدخبر: ۱۰۹۳۱
تاريخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۳۹۹ - ۱۱:۲۱
ارسال به دوستان
نسخه چاپيایران در آستانه سومین سال رشد منفی اقتصاد
دكتر هادی حق‌شناس
نامگذاری سال 1399 به نام "جهش تولید" یا سال 1398 به نام "رونق تولید" بیانگر دغدغه رهبری درخصوص اقتصاد ایران است. واقعیت مطلب این است که کرونا شرایطی را در جهان حاکم کرده که صنعتی‌ترین کشور دنیا یعنی آمریکا نیز با بحران بیکاری و نرخ بیکاری دورقمی مواجه شود. کشورهای اروپایی نیز وضعیتی مشابه دارند. اقتصاد دنیا به سرعت درحال کوچک شدن است.
درحالی که پیش‌بینی می‌شد رشد اقتصادی جهان در سال جاری حدود 3 درصد باشد، اکنون صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است که رشد اقتصادی جهان در سال جاری منفی 3 درصد خواهد بود؛ این یعنی اقتصاد جهان 6 واحد درصد کوچک می‌شود.
ایران نیز در سال‌های 1397 و 1398 برای دو سال پیاپی رشد منفی اقتصادی را تجربه کرد و امسال نیز همین اتفاق رخ خواهد داد. بی‌سابقه است که در تاریخ اقتصاد ایران 3 سال پیاپی رشد اقتصادی منفی داشته باشیم. آثار آن را در نرخ بیکاری دورقمی خواهیم دید. حال نکته این است که اگر مجلس به رفع موانع تولید در اقتصاد ایران بپردازد و طرح‌ها و لوایحی را مصوب کند که منجر به ایجاد فضای مثبت در کسب و کار ایران شود، ما می‌توانیم با عوارض کمتری از این بحران عبور کنیم؛ اگرنه عمق رکود از یک‌سو تحت تأثیر ویروس کرونا و از سویی دیگر تحت تأثیر ویروس تحریم‌های ظالمانه آمریکا که بیش از 2 سال است بر اقتصاد ایران تحمیل شده، بیشتر خواهد شد.
ویروس کرونا که از اول اسفند کل کشور برای مقابله با آن یکپارچه شد ـ همه یعنی دولت و غیردولت، نیروهای نظامی و نیروهای انتظامی، همه پای کار آمدند تا کمک کنند ـ منجر به این شد که آسیب به اقتصاد ایران حداقلی شود. شاید این نخستین موضوعی است که در سال‌های اخیر همه، اعم از رسانه‌ها، فضای مجازی و ارکان نظام درباره آن یک نظر دارند. همه ارکان نظام و در رأس آن رهبری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعتماد صددرصدی کردند. این اعتمادی که از سوی تمامی ارکان نظام به دستگاه تخصصی یعنی وزارت بهداشت شده، منجر به عبور از بحران کرونا با حداقل عوارض شده است.
به نظر من بدتر از ویروس کرونا، ویروس بیکاری و ویروس نرخ رشد منفی سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران است. بدتر از ویروس کرونا وجود شرایطی است که در آن بنگاه‌های اقتصادی برای این‌که مسائل خود را حل کنند، باید هفت خوان رستم را طی کنند. در نتیجه اگر انسجامی که درخصوص ویروس کرونا شاهد آن بودیم، درخصوص مسائل اقتصاد ایران شکل بگیرد، در واقع هم مجلس دستاورد مهمی خواهد داشت و هم سایر ارکان نظام. اما اگر مجلس از رویکرد توجه به اقتصاد خارج شود و تمرکزش را بر رویکردهای دیگر قرار دهد، طبیعی است با توجه به این‌که امسال سومین سالی خواهد بود که ممکن است کشور رشد اقتصادی منفی را تجربه کند، عوارض این رشد منفی متوجه همه خواهد شد.
از آن‌جا که جریان حاکم اصولگرایی است و اصولگرایان نیز خود را متعهد می‌دانند که منویات رهبری جنبه اجرایی و عملی به خود بگیرد، لذا انتظار این است که به شعار سال توجه داشته باشند. اما این‌که در عمل چه اتفاق خواهد افتاد، قابل پیش‌بینی نیست. متأسفانه همیشه در ذات قدرت، تکثیر وجود دارد، یعنی در ظاهر قضیه یک جریان اصولگرا حاکم هست، اما چون در دل اصولگرایی هم گرایش‌های مختلف وجود دارد، طبیعتاً اگر نمایندگان مواظبت نکنند، ممکن است گرایشاتی که فرع هستند، بر اصل که اصولگرایی است سایه بیاندازد.
اقتصاددان/ استاندار گلستان