شاید شما هم از جمله افرادی باشید که طی چند سال اخیر به دلیل مطالب مطرح شده در مورد مشکلات بهداشتی چای خارجی در زمینه فرآوری و رنگ رسانی، گرایش و ذائقه مصرف خود را به چای ایرانی ارگانیک و سالم کشت شده در مزارع شمال کشورمان تغییر دادهاید.
شاید شما هم از جمله افرادی باشید که طی چند سال اخیر به دلیل مطالب مطرح شده در مورد مشکلات بهداشتی چای خارجی در زمینه فرآوری و رنگ رسانی، گرایش و ذائقه مصرف خود را به چای ایرانی ارگانیک و سالم کشت شده در مزارع شمال کشورمان تغییر دادهاید. هنوز دیرزمانی از بحران خرید تضمینی، دپو و کمپوست شدن چای خریداری شده کشاورزان گیلانی به دلیل رشد بیرویه واردات رسمی و قاچاق انواع چای خارجی نگذشته است که گرانی انواع چای خارجی همانند تیغی دولبه از یکسو زمینه تغییر ذائقه مشتریان به مصرف چای ایرانی را فراهم کرده و از سوی دیگر منجر به کاهش 40 هزار تنی سهم چای در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی شده است. با وجود این، افزایش فاصله قیمت خرده فروشی چای تولید داخل با وارداتی و برخی اقدامات انجام شده برای فرهنگ سازی و مصرف چای ارگانیک تولید داخل، سهم چای تولید داخل از بازار مصرف را افزایش داده است. همچنین قیمت هر کیلوگرم از این محصول از 15 تا 30 هزار تومان به 45 تا 65 هزار تومان طی یک سال گذشته رسیده است.
به گزارش "لاهيگ" به نقل از "همشهري"، با وجود اقبال مشتریان به مصرف چای ایرانی، هنوز هم ضعف برند سازی و فرآوری چای تولید داخل، نقطه ضعف اصلی تولید کنندگان و بازرگانان چای برای تأمین نیاز بازار داخلی و راهیابی به بازارهای صادراتی است؛ مشکلاتی که موجب شده که هنوز هم بسیاری از مصرف کنندگان ایرانی قادر به تشخیص کیفیت و قیمت انواع چای تولید داخل یا نحوه آماده سازی و مصرف آن نباشند. اما با وجود این کاستیها خوشبختانه طی چند سال گذشته، افزایش تعرفه واردات و مقابله با قاچاق چای و از همه مهمتر افزایش بیرویه قیمت برندهای مشهور چای خارجی در بازار کشورمان، موجب افزایش اقبال مردم به مصرف چای ایرانی شده است؛ گرچه هنوز هم بخش عمدهای از نیاز بازار از طریق واردات چای خارجی تأمین میشود.
تأمین یک چهارم نیاز بازار با چای داخلی
رئیس اتحادیه بازرگانان و فروشندگان چای ایران در گفتوگو با "همشهری" از تأثیر گرانی چای بر کاهش مصرف این محصول خبر داد و گفت: میزان مصرف چای در کشور در مجموع سالانه حدود 80 تا 120 هزار تن بوده است. این درحالی است که میزان مصرف سالانه چای در کشور تا 2 سال گذشته حدود 120 هزار تن بوده، اما به دلیل افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید و مصرف مردم، این میزان در سال 1398 به حدود 80 هزار تن کاهش یافته است.
حمید رضا موثقی با تأکید بر اینکه آمار دقیقی از مصرف واقعی چای در کشور وجود ندارد، افزود: از میزان حدود 80 هزار تنی نیاز بازار داخلی به انواع چای در سال جاری، حدود 15 تا 20 هزار تن از محل تولید سالانه چای داخلی تأمین میشود و کسری این نیاز که حدود 60 تا 65 هزار تن است، از طریق واردات و بستهبندی داخلی چای خارجی تأمین میشود که این چای از کشورهای سریلانکا، هند و کنیا وارد کشور میشود.
دپوی چای ایرانی نداریم
رئیس اتحادیه بازرگانان و فروشندگان چای ایران با بیان اینکه به دلیل افزایش قیمت چای خارجی و تغییر گرایش و ذائقه مردم به مصرف چای ایرانی، چند سالی است که شاهد دپوی چای سنواتی خریداری شده با قیمت تضمینی نیستیم و به هر میزان چای ایرانی که تولید شود، بازار مصرف آن در داخل کشور وجود دارد، گفت: از حدود 15 تا 20 هزار تن چای تولید داخل، بخشی برای تأمین نیاز مصرف بازار داخلی است و بخش دیگر، صادر میشود، بهنحوی که در سال گذشته حدود 12 هزار تن چای ایرانی به کشورهای ترکیه، عراق، اروپا و آسیای میانه صادر شده است.
موثقی با اشاره به اینکه پس از حذف ارز دولتی واردات چای و افزایش قیمت خرده فروشی این محصول در بازار، گرایش و ذائقه مردم به مصرف چای ایرانی افزایش یافت، گفت: این امر موجب شد تا نرخ هر بسته 500 گرمی چای خارجی به حدود 120 تا 130 هزار تومان و نرخ هر کیلوگرم چای داخلی از 15 تا 65 هزار تومان برای چای بستهبندی با کیفیت بالاتر افزایش یابد.
به گفته او، ارگانیک بودن، نبود باقیمانده سموم در چای ایرانی، نداشتن افزودنی و رنگ رسانی به این محصول، موجب تغییر نگرش و ذائقه مصرف کنندگان ایرانی به استفاده از این نوع چای شده است.
تولید حداکثر 25 هزار تن چای
رئیس اتحادیه بازرگانان و فروشندگان چای ایران در مورد امکان تأمین نیاز بازار داخلی به چای از طریق افزایش تولید داخل این محصول گفت: با نگاهی منطقی میتوان گفت که میزان تولید داخل چای باکیفیت که روانه انبارها نشود، با توجه به سطح کنونی زیر کشت این محصول در کشورمان، حدود 25 هزار تن است.
موثقی در مورد امکان افزایش میزان تولید داخل چای افزود: افزایش تولید داخلی چای فقط با افزایش سطح زیر کشت، بهزراعی مزارع موجود، حمایت از چایکاران، پرداخت بهموقع وجه خرید تضمینی و توقف روند استفاده از مزارع چای برای ویلاسازی و ... مقدور است.
این درحالی است که رئیس سازمان چای کشور از پرداخت ۸۵ درصد مطالبات چایکاران خبر داد و اعلام کرد: ۱۵ درصد مابقی مطالبات آنها نیز به مرور زمان پرداخت خواهد شد.
حبیب جهانساز با بیان اینکه ۲۹۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان از کل ۳۴۳ میلیارد تومان مطالبات چایکاران پرداخت شده و کل میزان خرید تضمینی برگ سبز چای از چایکاران ۱۲۶ هزار و ۷۵۳ تن به ارزش ۳۴۳ میلیارد تومان است، تأکید کرد که امسال کارخانجات چای مازاد بر نرخ خرید تضمینی به چایکاران مطالبات پرداخت کردهاند که این مازاد معادل ۴۰ تا ۶۰ میلیارد تومان است و موجب رضایتمندی بیشتر چایکاران شده است.
به گفته او، همچنین ۲۸ هزار و ۵۱۹ تن چای خشک در کشور تولید شده که ۱۸ تا ۲۰ درصد از این میزان تولید، چای ممتاز، معادل ۴۰ درصد چای شکسته، معادل ۴۰ درصد چای قلمی و باقیمانده چای باروتی و خاک همراه چای است.
نبض بازار
چای بهاره بهدلیل چین اول و نازکتر و تازهتر بودن برگها، باکیفیتترین چای ایرانی است و کیفیت چای ایرانی چین دوم و سوم (چین تابستانه و پاییزه) بهدلیل ضخامت برگ و ساقه گیاه کاهش مییابد. همچنین چای قلمی و ریز از نظر کیفیت تفاوت چندانی ندارد و تنها از نظر اندازه و شکل برگ چای متفاوت است.
سهم واردات از بازار چای
از 80 هزار تن چای مورد نیاز بازار مصرف، حدود 15 تا 20 هزار تن از محل تولید داخل و بقیه با واردات از هند، کنیا و سریلانکا تأمین میشود.