كدخبر: ۱۰۱۶۴
تاريخ انتشار: ۳۱ تير ۱۳۹۷ - ۱۱:۰۹
send ارسال به دوستان
print نسخه چاپي
با وجود غیرسمی بودن چای ایرانی؛
چرا چای خارجی دم می‌کنیم؟
قرار بود دست‌کم برای چای، سازمان‌های دولتی به میدان بیایند و در تغییر ذائقه کارمندان به سود چایکاران ایرانی همت گمارند و نگذارند بیش از این دمنوش سنتی ما ایرانی‌ها محصولی خارجی شود، اما خبرها حاکی از آن است که با وجود نامگذاری سال از سوی رهبر معظم انقلاب به‌ "سال حمایت از كالاي ایرانی"، اقدام قابل‌ توجهی در این زمینه انجام نشده است و سازمان‌ها، چای ایرانی برای کارمندان‌شان نمی‌خرند.
کمتر پیش می‌آید که ما شهری‌ها، شانس اقامتی چند روزه در روستایی را پیدا کنیم، اما اگر دری به تخته خورد و از امکانات بوم گردی در روستاهای شمالی کشورمان بهره‌مند شدیم، به‌طور حتم میزبان چای کشت خود را برای‌مان دم خواهد کرد و آن وقت است که همه دور هم می‌نشینیم و با حیرت می‌گوییم، چقدر مزه‌اش متفاوت است و این جمله را بعد از هر جرعه‌ای تکرار می‌کنیم! بعد هم یکی از ما می‌گوید واقعاً خوشمزه است و حیف که تا حالا از آن ننوشیده بود و نفر بعدی می‌گوید که این طعم با ذائقه‌اش نمی‌خواند؛ این همان قصه پرغصه تغییر ذائقه ایرانی‌هاست. همان قصه‌ای که درباره خیلی از سبزیجات، میوه‌ها و غذاها شاهد آن هستیم و از سرنوشت آن‌ها بیمناک؛ چراکه می‌دانیم اگر ما فرصت‌های صادرات محصولات غذایی به کشورهایی مانند روسیه و قطر را به‌راحتی از دست می‌دهیم، درست همان موقع کشور دیگری درحال تغییر ذائقه مصرف‌ کنندگان ایرانی به سود خود است و به‌جاست که از این درد، جان بدهیم. درد سهل‌ انگاری در جذب بازارهای خارجی و از کف دادن بازار داخلی. قرار بود دست‌کم برای چای، سازمان‌های دولتی به میدان بیایند و در تغییر ذائقه کارمندان به سود چایکاران ایرانی همت گمارند و نگذارند بیش از این دمنوش سنتی ما ایرانی‌ها محصولی خارجی شود، اما خبرها حاکی از آن است که با وجود نامگذاری سال از سوی رهبر معظم انقلاب به‌ "سال حمایت از كالاي ایرانی"، اقدام قابل‌ توجهی در این زمینه انجام نشده است و سازمان‌ها، چای ایرانی برای کارمندان‌شان نمی‌خرند. کارمندانی که اگر به انتخاب آن‌ها احترام گذاشته شود، بیشتر آن‌ها چای ایرانی را برای رفع خستگی انتخاب می‌کنند. حال این‌که، چای ایرانی از معدود چای‌های دنیاست که به دلیل بهره‌مندی از نعمت آفتاب، از سم در مزرعه‌ها استفاده نمی‌کنند.


به گزارش "لاهيگ" به نقل از "گسترش تجارت"، ابتدای تير ماه جاری بود که وزیر جهاد کشاورزی در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌ جمهوری، درخواست ممنوعیت استفاده از چای خارجی در نهادهای دولتی را مطرح کرد.
وزیر جهاد کشاورزی در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهوری، پیشنهاد کرد در راستای حمایت از کالای ایرانی، ممنوعیت مصرف چای خارجی ازسوی نهادها و سازمان‌های دولتی در دستور کار هیأت وزیران قرار گیرد. متن این نامه به این شرح است: "احتراماً پیرو نامه‌های شماره 20.10881 مورخ 1396.05.09 و شماره 20.1169 مورخ 1397.01.29 موضوع حمایت از چای داخلی به استحضار می‌رساند، اغلب مشاهده می‌شود در برخی نهادهای دولتی و عمومی و نهادها از چای وارداتی استفاده می‌شود که علاوه بر مخاطراتی برای سلامتی، باعث خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور می‌شود. با توجه به این‌که چای ایرانی محصولی ارگانیک و بدون سموم و افزودنی‌های مضر بوده و دارای مزیت‌های فراوانی نسبت به چای وارداتی است و با توجه به این‌که امسال سال حمایت از کالای ایرانی نام گرفته و در راستای حمایت از کالای ایرانی پیشنهاد می‌شود، ممنوعیت مصرف چای خارجی از سوی نهادهای دولتی و سازمان‌ها در دستور کار هیأت وزیران قرار گیرد."
این نخستین‌ بار نیست که بحث استفاده سازمان‌های دولتی از چای ایرانی مطرح شده است. به‌ عنوان نمونه، سال 1386 نیز علی سعیدلو ـ معاون اجرایی رئیس‌ جمهوری وقت ـ در بخشنامه‌ای به همه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی، برای حمایت از تولید چایکاران داخلی و خودکفایی محصولات داخلی کشاورزی، همه وزارتخانه‌ها را موظف به استفاده از چای ایرانی برای استفاده کارکنان در محل کار و خدمت کرد که بر اساس این بخشنامه، قرار بود وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت از محصولات داخلی و نظارت بر کیفیت چای مصرفی در اجرای بخشنامه، پشتیبانی لازم را با هدف تأمین چای ایرانی درجه یک با کیفیت مطلوب برای مصرف در نهادهای دولتی به‌عمل آورد.
سال‌هاست که این قول و قرارها بین مردان و چند نفری از زنان دولت گذاشته می‌شود، اما در عمل هیچ‌گاه از کارمند دولتی نشنیده‌ایم که سازمان آن‌ها فقط از چای ایرانی استفاده می‌کند و این یعنی این بخشنامه‌ها بایگانی می‌شوند.
این درحالی است که بر اساس اعلام استانداری تهران، در ایران 3601 نهاد اجرایی فعالیت می‌کنند. علاوه بر این، در استان‌های کشور هم حدود 247 هزار اداره کل و نهاد فعال است و ایران در مجموع حدود 8.5 میلیون کارمند دولتی و بازنشسته دارد که از این میان حدود 4 میلیون کارمند همچنان در اداره‌ها فعال هستند و به بازنشستگی نرسیده‌اند.
 اگر این فرض را درنظر بگیریم که هر کارمند نیمی از سرانه مصرف چای خود را در محل کارش مصرف می‌کند، به این ترتیب هر کارمند سالانه 750 گرم چای در اداره محل کارش می‌نوشد که به این ترتیب کارمندان دولتی 3 میلیون کیلوگرم یا 3 هزار تن چای در اداره‌های خود مصرف می‌کنند.
به این ترتیب اجرای درخواست وزیر جهاد کشاورزی می‌تواند یک بازار 3 هزار تنی برای چایکاران ایرانی فراهم کند که اگر میزان تولید چای ایران را 15 تا 20 هزار تن آمارهای رسمی درنظر بگیریم، ارزش این بازار به‌طور تقریبی معادل 20 درصد بازار فعلی چایکاران است که رقم قابل‌ توجهی است. با وجود این هنوز خبری از خرید چای ایرانی در سازمان‌های دولتی نیست.

افزایش سهم چای ایرانی در سبد خرید
مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال گفت: نرخ چای ایرانی ثابت مانده است. نوسان نرخ ارز روی چای ایرانی هیچ اثری نگذاشته اما بیشتر از ۸۰درصد سهم بازار را چای خارجی تامین می‌کند. در واقع در بهترین حالت بیشترین سهم چای ایرانی از بازار ۲۰درصد است و خیلی از چایی‌هایی که در بسته‌بندی‌های ایرانی می‌بینیم خارجی هستند و برخی از این بسته‌بندی‌ها حاوی نوشته «چای خارجی» هستند.
در چنین شرایطی، برخی منابع خبر از افزایش نرخ چای داده‌اند اما ما اعلام می‌کنیم که این شامل چای ایرانی نیست، بلکه به چای خارجی اشاره دارد. ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که براساس اعلام بانک مرکزی در هفته منتهی به ۲۲تیر، نرخ چای خارجی ۰/۱درصد کاهش یافت.
صادق حسنی در گفت‌وگویی با خبرنگار «گسترش تجارت» اظهار کرد: درباره واردات چای مشکلاتی پیش آمده است. از جمله اینکه بعضی واردکنندگان حتی از فعالان حوزه‌های نامربوط هستند، با دریافت ارز دولتی اقدام به واردات چای کرده‌اند.
ازسوی دیگر ما شاهد هستیم که تعدادی از افرادی که چای وارد کرده‌اند، در حال صادرات آن هستند و این قضیه بعضی نهادهای نظارتی را حساس کرده است.
وی گفت: در واقع این احتمال وجود دارد که این واردات با ارز دولتی بوده باشد که اگر چنین باشد صادرات آن توجیه‌ناپذیر است. در کنار این موضوع باید اشاره کنیم که بخشی از تولید ما نیز صادر می‌شود.
وی ادامه داد: برای میزان مصرف چای در ایران رقم‌های متفاوتی بر شمرده شده که این ارقام بین ۱۱۰هزار تن تا ۱۷۰هزار تن اعلام شده‌اند. ما این ارقام بالا را قبول نداریم و اعلام این ارقام را برای بازکردن راه‌های واردات می‌دانیم.
وی بیان کرد: بنابر محاسبات ما، حدود ۱۲۰هزار تن چای در کشور مصرف می‌شود. از این بازار حدود ۱۵هزار تن، چای ایرانی مصرف دارد و حدود ۱۰۰هزار تا ۱۰۵هزار تن نیز چای خارجی باید وارد شده باشد. وقتی به آمار واردات در گمرک مراجعه می‌کنیم به رقم حدود ۵۷هزار تن می‌رسیم.
حسنی گفت: بنابراین مابقی این حجم از طریق واردات غیررسمی وارد ایران می‌شود. نمی‌توان برای چنین حجمی، کلمه قاچاق را به کار برد؛ چراکه قاچاق مخفیانه انجام می‌شود و به این ترتیب بهتر است بگوییم حدود ۴۳هزار تن چای از طریق واردات غیررسمی انجام می‌شود.
مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال گفت: وزیر جهاد کشاورزی سال قبل به دولت پیشنهاد داد که تمام نهادهای کشوری چای ایرانی مصرف کنند. قرار بر این بود که با همکاری سازمان چای کشور و سندیکای کارخانجات چای شمال- تنها اتحادیه چای ایران- این کار انجام شود.
وی ادامه داد: خوشبختانه در ابتدای سال جدید، رهبر معظم انقلاب هم مصرف کالای با کیفیت ایرانی را مورد تاکید قرار دادند و وزیر جهاد کشاورزی نامه‌هایی به دولت در این زمینه نوشت و دولت هم از آن استقبال کرد اما تا امروز ما یک کیلوگرم چای به معرفی سازمان چای و سندیکا به سازمان‌های دولتی نفروخته‌ایم. یعنی هیچ نهادی از ما نخواسته که چای ایرانی در اختیارش بگذاریم.
مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال افزود: البته مراجعه‌کنندگانی داشتیم اما خریدی انجام نشده است.
حسنی بیان کرد: سندیکای کارخانجات چای شمال، حدود ۱۵۲کارخانه چای را در زیرمجموعه خود دارد. مصرف چای ایرانی در سال‌های گذشته روندی افزایشی داشته اما ما معتقد هستیم که جایگاه چای ایرانی در سبد خرید خانگی و سازمان‌ها باید بسیار بیشتر از شرایط حاضر باشد.
پیش از این، محمدولی روزبهان، رئیس پیشین سازمان چای کشور که ماه گذشته جای خود را به حبیب جهانساز داد، نیز در گفت‌وگو با ایرنا و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه در سال حمایت از کالای ایرانی فعالان صنف و صنعت چای چه حمایتی از دولت می‌خواهند، گفته بود: من درخواستم این است که با توجه به نامگذاری سال، نهادهای ذی‌ربط ملزم شوند فقط چای ایرانی مصرف کنند و هیچ چیز بیشتری نمی‌خواهم.

دم کشیدن چای ایرانی طول می‌کشد
برای روشن شدن چرایی همکاری نداشتن سازمان‌ها با طرح خرید چای ایرانی توانستیم با یکی از مسئولان خرید یک سازمان خصولتی صحبت کنیم.
 وی به خبرنگار «گسترش‌تجارت» گفت: ما چای خارجی خرید می‌کنیم. چرا که اگرچه چای ایرانی از نظر نرخ ارزان تر است اما چای خارجی رنگ بهتری دارد و دم‌کشیدن چای ایرانی هم طول می‌کشد. ضمن اینکه خیلی از کارمندان ما طعم چای ایرانی را نمی‌پسندند.

شما خودتان چه چایی مصرف می‌کنید؟!
علاوه بر سازمان‌ها، چای در کافه‌ها و قهوه‌خانه‌ها نیز مشتریان خوبی دارند و گاهی با نرخ‌های بالا و تنها به علت برخورداری از ظرفی شکیل نرخ‌های بالایی برای آن در نظر گرفته می‌شود اما این چای‌ها ایرانی است یا خارجی؟
محسن نظری، رئیس اتحادیه قهوه‌خانه‌داران و سفره‌خانه‌های سنتی تهران در گفت‌وگویی کوتاه با خبرنگار «گسترش‌تجارت» اظهار کرد: بیشتر قهوه‌خانه‌ها از چای خارجی استفاده می‌کنند.
وی در پرسشی تامل برانگیز از خبرنگار ما پرسید، خودتان در منزل چه چایی استفاده می‌کنید و پاسخ ما چای خارجی با بسته‌بندی ایرانی بود. این‌ها نشانه یکی نبودن حرف دل و زبان ما با هم است.
آنچنان که دولت می‌گوید، چای ایرانی بخریم اما نمی‌خرند، بخش خصوصی می‌گوید چای ایرانی بخرید اما نمی‌خرد و من خبرنگار نیز می‌گویم چای ایرانی بخریم اما نمی‌خرم!

سخن پایانی
 براساس اعلام رئیس سازمان چای کشور، مزارع زیرکشت چای ایران ۲۷تا ۲۸هزار هکتار است که باید حدود ۲۰هزار تن محصول از آن برداشت شود. در واقع میزان برداشت منطقی و علمی با توجه به زمین‌های زیرکشت ۲۰هزار تن چای با کیفیت در سال است و ما حدود ۱۲۰تا۱۳۰هزار تن مصرف داریم. با توجه به اینکه ۲۰هزار تن تولید می‌کنیم؛ بنابراین سالی ۱۰۰هزار تن کسری داریم که باید آن را وارد کنیم. این حجم از واردات به‌طور حتم ذائقه ایرانیان را تغییر داده اما می‌توان با حمایت سازمان‌های بزرگ دوباره چای ایرانی با کیفیت را به جای چای خارجی نوشید و لذت برد. مصارف «سازمان‌های دولتی»، «بخش خصوصی» یا «خانگی» فرقی نمی‌کند؛ چای درجه یک ایرانی با طعم لذیذی که دارد جایی در خاطره خیلی از ما ندارد. حال اینکه حمایت از کالای ایرانی با حرف نمی‌شود.
سعدیا گرچه سخندان و مصالح‌گویی  /  به عمل کار برآید به سخندانی نیست.
نظرات بینندگان:
احسان خدادوست: مطلب جالبی است و درست‌ترین قسمتش همان که دل و زبان‌مان یکی نیست. چای بومی ایران نبود و از هندوستان به ایران آمد. حال ما می‌گوییم چای ما از هند بهتر است. دوم می‌گوییم نیاز کشور به مصرف چای اقلاً 100 هزار تن است، بعد واردات قانونی 55 هزار تن است. سوم می‌گوییم چای ایرانی به فروش نمی‌رود و برایش توجیه می‌تراشیم که لابد ذائقه برگشته یا چای ایرانی چون دیر دم می‌کشد و ...، درحالی که اولاً تولید چای ایرانی کفاف نیاز داخلی را نمی‌دهد و ما ناگزیر از واردات هستیم؛ اما مرتب به آن واردات قانونی هم سنگ می‌زنیم که سمی است. اگر سمی است، چرا می‌آوریم؟ کشور هندوستان اصلی‌ترین خریدار چایش روسیه است. تا حالا روسیه نفهمیده چای هند سمی است؟ ثانیاً الآن چای ایرانی مشکلی ندارد. بخشی از آن در داخل به فروش می‌رود و بخش دیگر و البته زیادترش صادر می‌شود. مشکل کجاست؟ یعنی شما می‌خواهید آن‌چه به خارج می‌رود، در داخل مصرف شود؟ خوب این که محال است! چون اگر می‌شد، به فروش می‌رفت. تازه مهم این است که به فروش می‌رود؛ حالا هر جایی که شد. مشکل اصلی صنعت چای ایران، پایین بودن سهم کشاورزان از فروش چای خشک مطابق عرف جهانی است. به عنوان مثال، چای خشکی که 35000 تومان به فروش می‌رود، قیمت یک کیلو برگ سبزش می‌شود 4500 تومان؛ درحالی که کارخانه دار با شرایط موجود 1100 تومان و دولت در نهایت 2729 تومان می‌دهد. یعنی دولت رضایت داده 2300 تومان از سهم کشاورز به جیب کارخانه دار برود تا ناز نکند و کارخانه را باز نگه دارد. درحالی که اگر سهم رعایت شود، چایکار به درآمد خوبی برای احياء و نگهداری باغ دست پیدا می‌کند. اکثر کارخانه داران پیکان مدل 47 خود را به سه پرادو تبدیل کرده‌اند، باز دولت نازشان را می‌کشد. شما به عنوان شهروند تا کنون چه کالایی را با 60 درصد تخفیف خریده‌اید که دولت برگ سبز چای را به کارخانه داران 60 درصد تخفیف می‌دهد؟! قیمت تمام شده چای ایران در بالاترین حالت کیلویی 9000 تومان است؛ چطور نمی‌تواند با چای 40 و 5 هزار تومانی خارجی رقابت کند؟! بسته‌بندی‌اش اشکال دارد، خوب درستش کنند. تبلیغ نمی‌شود، خرج کنند؛ از همان 60 درصدی که باید بدهند و نمی‌دهند، خرج کنند. کارخانه داران چای مصرف کنندگان را هالو فرض کرده‌اند. چطور انتظار دارند چای در بسته‌بندی سلفونی جای بسته‌بندی شکیل و فلزی را بگیرد. ضمناً این‌که می‌گویند چای ایران به ذائقه نمی‌خورد و دیر دم می‌کشد، یک قصه فریبنده است. چای ما از هند آمده، پس همان خصوصیات را دارد؛ البته با تفاوت‌هایی به لحاظ اقلیم و آب و هوا. نه به چای خارجی تهمت بی‌کیفیتی بزنیم، نه از چیزی که در چای ما وجود ندارد، دفاع کنیم.
نام:
ايميل:
* نظر:
طراحی و تولید: "ایران سامانه"